2.3 Duitsland van democratie naar dictatuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Alleen voor het beantwoorden van vragen heb je je telefoon nodig, leg hem anders plat op je tafel
  

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.

M. Andringa

Docent geschiedenis

(voorheen ook maatschappijleer,

godsdienst, mens en maatschappij)

28 jaar / Sleen / 2 honden / 1 kat

[e-mail] (of via magister)

Vragen?

1918: Eerste Wereld oorlog voorbij; de economie groeit.

Automatisering (lopende band); lonen gaan omhoog, en kosten omlaag. Men koopt meer producten waardoor de economie verder groeit.

Amerikanen willen profiteren van de markt en kopen aandelen (vaak met geleend geld)

De economie groeit door; innovatie zorgen ervoor dat de productie verder groeit. Iedereen koopt spullen aan de lopende band. Iedereen koopt zo snel spullen dat ze niet zo snel nieuwe spullen nodig hebben, desondanks groeit de markt verder; de markt raakt verzadigd.

De economie groeit uit verhouding met de rest van de wereld. Export neemt af en de twijfel begint toe te slaan bij beurshandelaren.

24 oktober 1929; bij de opening van de markt verkoopt men massaal aandelen. De Beurskrach, de waarde van aandelen kelderen.

Mensen verliezen binnen aanzienlijke tijd veel geld (soms zelfs huizen). Dat ze hun leningen niet terug kunnen betalen. Amerika beland in een enorme economische crisis.

Welke gevolgen had de beurskrach van 1929 voor Duitsland?

Situatie na 1918

• Verdrag van Versailles

1) Herstelbetalingen

2) Vernedering

• Politieke onrust Weimar Republiek (noodregering na Eerste Wereldoorlog)

1) dolkstootlegende; democraten

• 1923 hyperinflatie  + 1929 beurskrach = enorme economische crisis

Wie moet deze chaos oplossen?

De Weimar republiek

• Partijen kunnen het niet eens worden over een oplossing.

• Vertrouwen in de politiek op extreem dieptepunt.

• Politiek geweld escaleert; politici vermoord, staatsgrepen, duizenden doden.

• Economische crisis verergert de situatie drastisch
  

Opkomst Hitler

Korte biografie

• 1889 Geboren in Oostenrijk (-Hongarije)
• 1907 Geweigerd aan de kunstacademie in Wenen
• Minachting voor Slavische volken en Joden die volgens hem de politiek verpesten.
• 1913 Verhuisd naar München
• 1914 Meld zich aan als vrijwilliger bij het Duitse leger
• 1918 De overgave van Duitsland ziet Hitler als hoogverraad en legt de schuld bij de Joden.
• 1919 sluit zich aan bij rechts-nationalistische partij (NSDAP) (nazi's)
• 1921 Hitler wordt de leider van de partij
  

Waarom geeft Hitler de Joden de schuld van het verlies van de Eerste Wereldoorlog?

Nationaal Socialisme

• Idem als Fascism; totalitair, nationalistische, nadruk op waar men tegen is, ongelijkheid tussen mensen, leidersbeginsel, propaganda, indoctrinatie en persoonsverheerlijking

Maar ook...

1) Rassenleer

• Er bestaan verschillende rassen. Arische ras is superieur, Slavische, Joodse ras in inferieur.

2) Leefruimte

•  Het nationaalsocialisme gaat er ook vanuit dat het Germaanse ras ruimte nodig had om te groeien.
  

Wat betekent totalitair?

1. Als de algehele bevolking zich inspant voor het collectief
2. Als de overheid volledig heerst over de samenleving
3. Als één iemand de macht heeft en regeert als een dictator
4. Als de grootste partij binnen de regering de keuzes maakt voor de samenleving

Van democratie naar dictatuur

• Hitler beloofd:

1. Einde te maken aan verdrag van Versailles.
2. Werkgelegenheid, herstel economie, etc.
3. Te doen wat de Weimar republiek niet kan

• 1932: 37% van de stemmen (geen absolute meerderheid). Hitler wordt benoemd tot Rijkskanselier.

• Hitler roept meteen nieuwe verkiezingen uit. (44% van de stemmen)
  

Verklaar het succes van de NSDAP na 1930

Machtigingswet

Context: Nazi soldaten bewaken de ingangen en de vergader zaal, in de zaal zijn vlaggen met hakenkruizen zichtbaar.

• Communisten werden vooraf opgepakt en opgesloten (Rijksdag brand)

• Socialisten werden geweerd van het stemmen.

• Liberalen werden dusdanig geïntimideerd dat ze voor stemden.
  

• Machtigingswet: Hitler krijgt voor vier jaar alle macht.
  

Geef een verklaring waarom de machtigingswet het einde van de Duitse democratie betekende?

Van dictatuur naar oorlog

• Gelijkschakeling
• oprichting partij leger (SA: sturmabteilung)
• Oprichting concentratiekampen
• Instelling rijkscultuurkamer
• Hitlerjugend / Bund Deutcher Mädel
  
• Minister van propaganda & volksvoorlichting
• Herstel oorlogsindustrie
• invoering dienstplicht
• Uitbreiding: leger, marine, luchtmacht
  

Mag Hitler deze maatregelen treffen volgens het Verdrag van Versailles?

1. Ja
2. Nee