Les 3 H2.2 periodieke systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom V32 + VT31

§2.2 Periodiek systeem

Je leert:

• dat moleculen uit atomen bestaan
• de belangrijkste atoomsoorten en hun symbolen
• hoe het periodiek systeem is opgebouwd
• dat metalen niet uit moleculen bestaan maar alleen uit atomen

2.2 Periodiek Systeem

Stoffen <-> moleculen <-> atomen

Stoffen bestaan uit moleculen

Moleculen bestaan weer uit nog kleinere

deeltjes: atomen

Atomen zijn opgebouwd uit nog kleinere

deeltjes en dat leer je in §2.4

Twee verschillende soorten stoffen

Niet-ontleedbare stof: Het molecuul bestaat uit maar ÉÉN atoomsoort. vb 

Ontleedbare stof / verbinding: Het molecuul bestaat uit 2 of meer verschillende atoomsoorten.

ontleedbare stof / niet ontleedbare stof

Zoals je ziet, kunnen moleculen uit meerdere atoomsoorten bestaan (figuur a en b). 

Je noemt de bijbehorende stof dan een verbinding, ook wel ontleedbare stof genoemd. 

Als een molecuul maar uit één soort atomen bestaat, zoals in figuur c, dan is de bijbehorende stof een niet-ontleedbare stof.

atoom of molecuul

Een molecuul bestaat uit atomen.

Doordat er 118 atoomsoorten (elementen) zijn, 

kun je oneindig veel moleculen maken.

Elke atoomsoort heeft een eigen naam en een 

symbool.

Een symbool bestaat uit één of twee letters. 

De eerste letter is altijd een hoofdletter 

en de tweede, als die er is, een kleine letter. 

deze moet je kennen

Mendelejev

Einde 19e eeuw: 63 elementen bekend, maar

geen samenhang.

Dimitri Mendelejev rangschikte in 1869 de

elementen naar atoommassa.

Ook voorspelde hij (vrijwel juist) het bestaan van

toen nog onbekende atoomsoorten.

Door Rutherfords ontdekking van protonen kon

de huidige rangschikking naar atoomnummer

gemaakt worden.

Niet zomaar een willekeurige tabel

Het periodiek systeem is niet zomaar een tabel, maar de atomen hebben allemaal heel precies een plek.

Eerst zijn de atomen op volgorde van klein naar groot gezet.

Het kleinste atoom heeft 1 proton in de kern (= waterstof) en de grootste is Oganesson (Og) en deze heeft 118 protonen in de kern.

Daarna zijn de atomen op chemische eigenschappen gegroepeerd. De stoffen die op dezelfde wijze reageren staan onder elkaar (= een groep)

Indeling Periodiek Systeem

Grofweg kun je de atoomsoorten

in metalen en niet-metalen.

     Metalen

Metalen geleiden stroom en warmte,

en hebben een metaalglans.

Indeling Periodiek Systeem

Een kolom wordt een
groep genoemd.
De rijen heten een periode.

Indeling Periodiek Systeem

De atoomsoorten in een

groep hebben vaak dezelfde

chemische eigenschappen.

Indeling Periodiek Systeem

Sommige groepen hebben een naam:

Groep 1 = alkalimetalen (H niet)
Groep 2 = aardalkalimetalen
Groep 17 = halogenen
Groep 18 = edelgassen

De namen van deze groepen moet 
je kennen.

Indeling Periodiek Systeem

Groep 1 = alkalimetalen (H niet)

reageren heftig met water

Groep 2 = aardalkalimetalen

reageren met water en

1 op 1 met een zuurstofatoom.

Bijv: 2 Ca + O₂ -> 2 CaO

Indeling Periodiek Systeem

Groep 17 = halogenen

reageren heftig met metalen

Groep 18 = edelgassen

reageren vrijwel niet

Alle stoffen bestaan uit atomen, maar niet alle stoffen bestaan uit moleculen...

De meeste stoffen bestaan uit moleculen (aan elkaar gekoppelde atomen), maar sommige uit losse atomen. Dit geldt voor metalen. 

Bv. ijzer bestaat niet uit ijzermoleculen, maar een stapeling van heel veel ijzeratomen. 

Hoe zij de atomen in het huidige periodiek systeem gerangschikt?

(30 s)

1. naar grootte
2. naar massa
3. naar aantal neutronen
4. naar atoomnummer

Hoe heet een kolom in het periodiek systeem?


(20 s)

1. groep
2. rij
3. periode
4. deel

Welke atoomsoort is geen metaal?


(30 s)

1. Calcium
2. Magnesium
3. Natrium
4. Neon

Welke bewering is niet juist?


(30 s)

1. Alle metalen hebben hebben een metaalglans
2. Alle metalen geleiden stroom
3. Alle metalen reageren met zuurstof en water
4. Alle metalen geleiden warmte

Welke naam heeft groep 1 in het periodiek systeem?

(20 s)

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

De atoomsoorten F, Cl, Br en I behoren tot de


(20 s)

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

Welke bewering is juist?


(30 s)

1. Halogenen zijn niet reactief
2. Edelgassen reageren makkelijk met andere atoomsoorten
3. Alkalimetalen en aardalkalimetalen kunnen met water reageren
4. Metalen reageren altijd goed met elkaar.

Huiswerk

Maak:

opdrachten paragraaf 2

Leer de afkortingen van de belangrijke atoomsoorten (figuur 2.13)

§2.2 Periodiek systeem

Je leert:

• dat moleculen uit atomen bestaan
• de belangrijkste atoomsoorten en hun symbolen
• hoe het periodiek systeem is opgebouwd
• dat metalen niet uit moleculen bestaan maar alleen uit atomen

https:

2.2 Periodiek Systeem

Leerdoelen gehaald?

Je kunt nu:

• de opbouw van het huidige periodiek systeem (PS)  beschrijven
• Uitleggen wat groepen en perioden zijn
• Globaal weergeven waar metalen en niet metalen in het PS staan

Je kent nu:

• De namen van de groepen 1, 2, 17 en 18 uit PS kennen