Grammatica A/ Woordsoorten Taalverzorging F hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Grammatica A/ Woordsoorten Taalverzorging F hoofdletters en leestekens

Welkom!

Welkom 

Etui, planner, lesboek, schrift, leesboek, laptop dicht op tafel.

We starten met stillezen

Deze week

Maandag:Grammatica A( Woordsoorten)

Dinsdag: Taalverzorging F( Hoofdletters en leestekens)

Vrijdag: zelfstandig werken. Inleveren project.

Weektaak

Lezen 

handboek blz. 160-163, 188-191)

Maken 

Grammatica A 1 t/m 6

Taalverzorging F 2 t/m 6

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Weet je de woordsoorten: zelfstandig naamwoord, lidwoord, bijvoeglijk naamwoord en werkwoorden,

• Je herkent de bovenstaande woordsoorten in een zin.

Taalkundig ontleden

Taalkundig ontleden

Redekundig ontleden

Deze les

zelfstandige werkwoorden

hulpwerkwoorden

koppelwerkwoorden

lidwoord

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

3 verschillende werkwoorden

- hulpwerkwoord (HWW)

- zelfstandig werkwoord (ZWW)

- koppelwerkwoord (KWW)

Zelfstandig werkwoord (ZWW)

- heeft een duidelijke betekenis in de zin

- geeft de handeling/actie aan (is een doe-woord)

Als er meerdere werkwoorden in de zin staan, dan staat het ZWW meestal achteraan

Voorbeeld

Geert heeft de voordeur van het huis geschilderd.

Jan voetbalt dagelijks op het veldje.

Koppelwerkwoord (KWW)

- zit er geen werkwoord met een duidelijke betekenis in de zin, dan moet het wel een KWW zijn (want: in een zin zit of een ZWW of een KWW)

- een koppelwerkwoord is een zijn-woord

Je kunt het werkwoord vervangen door zijn/worden of blijven

Koppelwerkwoord (KWW)

- vorm van:

Zijn                                           (heten)

Worden                                   (dunken)

Blijven                                     (voorkomen)

Blijken 

Lijken

Schijnen                   (ezelsbruggetje: ZWaBBeLS)

Voorbeeld

Frits is ziek.

Frits blijft ziek.

Frits wordt ziek.

De serie wordt steeds spannender.

De serie is steeds spannender. 

Koppelen

KWW koppelt aan onderwerp een eigenschap;

Onderwerp = iets (ZNW/BNW)

Vergelijk:

De tentoonstelling is erg mooi.

De tentoonstelling is gisteren afgerond.

Checklist KWW

- zit er een vorm van ZWaBBeLS in de zin?

- is/blijft/wordt etc. het onderwerp IETS? (is het een zijn-woord?)

- is eigenschap (IETS) een znw of bnw?

- kan ik het vervangen door een werkwoord van zijn/worden/blijven.

JA = KWW

Hulpwerkwoord (HWW)

Alle werkwoorden die nog over zijn, zijn hulpwerkwoorden

Kenmerken:

- komen voor in een zin met meerdere werkwoorden

- helpen het gezegde te maken

Lodewijk heeft de fiets gerepareerd.
Gerepareerd = ???

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. koppelwerkwoord

De winkel blijft twee weken dicht.
Blijft = ???

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. koppelwerkwoord

Romy blijft vannacht logeren.
Blijft = ???

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. koppelwerkwoord

 voltooid of onvoltooid deelwoord?

Voltooid deelwoord	het is al gebeurd	De deur is geverfd.
Onvoltooid deelwoord	het is nog gaande	Marie reist zeilend de wereld over.
Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord	het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord	De fiets is gerepareerd -> De gerepareerde fiets
infinitief	hele werkwoord	We zijn woordsoorten aan het herhalen .

Lidwoorden

Staan voor een zelfstandig naamwoord:

de - het - een

onbepaald lidwoord:

een

bepaald lidwoord:

de - het

Zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord is een dier, mens, plant, ding en  gevoel

Voor een zelfstandig naamwoord kan je altijd een lidwoord  zetten.

Eigennamen zijn ook zelfstandig naamwoorden.

Bijvoeglijk naamwoord

- Gewoon bijvoeglijk naamwoord

- Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

- Bijvoeglijk naamwoord dat is afgeleid van een voltooid of onvoltooid deelwoord

Aan de slag

Weektaak

 

Lezen:

handboek blz. 160-163, 188-191)

Maken:

grammatica A 1 t/m 6

taalverzorging F 2 t/m 6

Welkom!

Welkom 

Etui, planner, lesboek, schrift, leesboek, laptop dicht op tafel.

We starten met stillezen

Deze week

Maandag:Grammatica A( Woordsoorten)

Dinsdag:  Taalverzorging F( Hoofdletters en leestekens)

Grammatica A woordsoorten

Vrijdag: zelfstandig werken. Inleveren project.

Weektaak

Lezen 

handboek blz. 164, 165, 188-191)

Maken 

Grammatica A 1 t/m 7

Taalverzorging F 2 t/m 6

Regel 1: begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Regel 1: begin van een zin

Uitzondering: Als de zin met een cijfer of symbool begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van de zin.

• €15 betaalde hij voor het boek.
• 86 jaar geleden werd mijn opa geboren.

Regel 2: namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Sophie Jansen

Aanspreektitels (mevr.) en tussenvoegsels (van der) krijgen geen hoofdletter.

• fam. Berkmans
• Bert van den Brink

Regel 2: namen van personen

Wanneer er voor het tussenvoegsel geen voornaam of voorletter wordt genoemd, krijgt het tussenvoegsel wel een hoofdletter.

• meneer De Vries

Bij een tweede achternaam krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter.

• mevrouw Van de Ven - de Vries 

Regel 3: organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Soms gebruiken bedrijven de hoofdletters afwijkend van de regel, je neemt dit dan over.

• iPhone

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee

Regel 4: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Als je met de windstreek een cultureel, economisch of politiek gebied bedoelt, schrijf je een hoofdletter.

• In het Nabije Oosten is de situatie erg gespannen.
• Arme landen krijgen steun van het Westen.

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Historische gebeurtenissen en feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Koude Oorlog
• Vaderdag

Maar bij samenstellingen met feestdagen schrijf je geen hoofdletter:

• vaderdagontbijt

Regel 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruiken

Seizoenen, maanden en gewone dagen krijgen geen hoofdletter.

• zaterdag
• januari

Ook een historische periode krijgt geen hoofdletter.

• renaissance
• prehistorie

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Religieuze en culturele stromingen en woorden die daarvan zijn afgeleid krijgen geen hoofdletter.

• jodendom
• jood

Maar heilige begrippen die bij de stroming horen wel.

• God
• Bijbel

Regel 6: religieuze en culturele begrippen

Een woord dat is afgeleid van een heilig begrip krijgt geen hoofdletter.

• Hij ziet er goddelijk uit.
• Er ligt een bijbel op het nachtkastje.

Leestekens

aan het einde van een zin	. ? !
binnen een zin	, : ...
rondom een woord of zinsdeel	( ) ' '
binnen een woord	. ' - '

Aan de slag

Weektaak

Lezen

handboek blz. 160-163, 188-191)

Maken

Grammatica A 1 t/m 6

Taalverzorging F 2 t/m 6