Les 4; tuberculose, vaccinaties en kinderziektes

• farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Urineweginfecties en tuberculose

Programma

• programma, lesdoelen
• herhaling
• Urineweginfecties
• Afsluiting en vooruitblik

Lesdoelen

• Je weet welke geneesmiddelen worden gebruikt bij de behandeling van een urineweginfectie en een gecompliceerde urineweginfectie
• Je weet welke geneesmiddelen als profylaxe worden gebruikt bij een UWI
• Je kunt van de verschillende antibacteriële middelen het volgende benoemen: werking, bijwerkingen, toepassing, gebruik en gebruiksadviezen

Herhaling

wat	Herhalen van de verschillende antibacteriële middelen
Tijd	15 min
hoe	Klassikaal
hulp	Geen
uitkomst	Je kunt van het geneesmiddel de volgende punten benoemen: generiek/spécialité, geneesmiddelgroep, werking, bijwerkingen, gebruik, gebruiksadviezen
klaar	klassikaal

Herhaling geneesmiddelen

• Generiek/spécialité
• Geneesmiddelgroep
• Werking
• Bijwerkingen
• Gebruik/gebruiksadviezen
• Interactie

Urineweginfecties

Het urinestelsel

Het urinestelsel zorgt ervoor dat de afvalstoffen het lichaam via de urine verlaten.

Het bestaat uit:

• Nieren
• Urineleiders
• blaas
• Urinebuis

Nieren

Belangrijkst functies:

• schadelijke stoffen en afvalstoffen filteren uit het bloed.
• overtollig water en zout afvoeren uit het lichaam.

Urineleiders

De 'weg' tussen de nieren en de blaas.

Urinebuis

Loopt van de blaas naar de plaats waar de urine het lichaam verlaat.

De urinebuis bij een man is langer en ligt een klier omheen, dit is de prostaat.

Urineweginfectie

• 80% Escherichia Coli (darm)
• anus --> bilnaad-->uitgang urinebuis
• gestoorde afweer of anatomische afwijkingen
  

Urineweginfecties

Kijkersvraag:

• noteer de oorzaken van een urineweginfectie
• noteer de klachten bij urineweginfecties.

Urineweginfecties

Onderscheid tussen gecompliceerd en ongecompliceerd

Ongecompliceerd (cystitis)

• pijn bij het plassen

Gecompliceerd

• algemeen ziek zijn
• pijn bij het plassen
• pijn in de rug
• koorts

Gecompliceerde urineweginfectie: infectie met een groter risico van een complicatie of op het falen van de behandeling

Urineweginfecties

• vrouwen sneller last dan mannen
• urinewegen korten dan bij man
• plasbuis zit dichtbij vagina en anus
• bacterie legt dus kortere afstand af
  

Urineweginfecties

Kijkersvraag:

• noteer de niet medicamenteuze adviezen

Behandeling blaasontsteking

• Antibiotica
  
• Voldoende hoge doses (in bloed/urine)
  
• Stoffen die via de nieren uitgescheiden worden
• Verschil in behandeling 
• gecompliceerd, ongecompliceerd en profylaxe

hoge concentraties in urine en dus blaas

Behandeling ongecompliceerde  urinewerginfecties

• stoffen die via de nieren worden uitgescheiden
• kuur van 5 dagen, risicogroepen 7 dagen
• preparaten: nitrofurantoine, trimethoprim en fosfomycine, amoxiciline/clavulaanzuur (augmentin)

Welke middelen hebben volgens de NHG - standaard de voorkeur bij een ongecompliceerde urineweginfectie?

1. amoxicilline, trimethoprim
2. nitrofurantoïne, fosfomycine
3. amoxicilline-clavulaanzuur, ciprofloxacin
4. nitrofurantoïne, co-trimoxazol

Behandeling van ongecompliceerde UWI;bij gezonde vrouwen

1ste keus

2de keus

3de keus

Nitrofurantoine 50 mg

fosfomycine 3g

trimethoprim 300mg

furabid 100mg

5 dagen, 2 dd 100 mg mga of 4 dd 50 mg

eenmalig, 3 g, bij voorkeur voor de nacht

3 dagen, 1 dd 300 mg voor de nacht

monuril

Welke middelen hebben volgens de NHG - standaard de voorkeur bij een zwangere met een urineweginfectie?

1. amoxicilline-clavulaanzuur, nitrofurantoïne
2. amoxicilline, fosfomycine
3. fosfomycine, co-trimoxazol
4. nitrofurantoïne, fosfomycine

Behandeling gecompliceerde UWI

hoge concentratie in bloed en weefsel

• ciprofloxacine
  
• amoxiciline/clavulaanzuur (augmentin)
• cotrimoxazol
  

Profylaxe UWI

Bij herinfectie meer dan 2 keer per jaar

Bij herinfectie meer dan 3 keer per jaar

Profylaxe UWI

kortdurende (1 maand

langdurig (6 maanden)

3 maanden

Welke geneesmiddelen hebben de voorkeur als profylaxe

1. nitrofurantoïne, trimethoprim,
2. cotrimoxazol en trimethoprim
3. augmentin, nitrofurantoïne
4. cranberry, nitrofurantoïne, trimethoprim

Geneesmiddelen bij UWI

wat	Presentatie maken
hoe	groepjes (2/3)
hulp	boek, websites: apotheek.nl/ui-online.nl/kompas
tijd	10 min
Uitkomst	Je weet wat de werking, bijwerkingen, gebruik en toepassing is van de verschillende geneesmiddelen.

Medicatiebewaking 

• trimethoprim +methotrexaat
• VKA's + cotrimoxazol

trimethoprim is een foliumzuurantagonist

 en vermindert de uitscheiding van mtx

kan leiden tot beenmergsuppressie

Lesdoelen

• Je weet welke geneesmiddelen worden gebruikt bij de behandeling van een urineweginfectie en een gecompliceerde urineweginfectie
• Je weet welke geneesmiddelen als profylaxe worden gebruikt bij een UWI
• Je kunt van de verschillende antibacteriële middelen het volgende benoemen: werking, bijwerkingen, toepassing, gebruik en gebruiksadviezen

Vooruitblik

• Tuberculose en vaccinaties/kinderziektes
• Huiswerk + leren
• Afsluiting

Tuberculose

Tuberculose

• Tuberkelbacil (Mycobacterium tuberculosis)
• Chronisch verlopend
• Longen, (maar ook huid)
• Besmetten via hoest (open vorm)
• Bijna niet meer in NL
• Langdurig behandelen
• Combinaties (resistentie)
• Isoniazide (met pyridoxine) en rifampicine

Rifampicine

• bactericide
• werkingsspectrum breed
• icm isoniazide ivm resistentie
• nuchter; half u voor of 2 u na eten
  

remmen groei van tuberkelbacil

Isoniazide

• isoniazide: tuberculostaticum (hoge dosis bactericide)
• smal spectrum
• alleen werkzaam bij delende cellen
  

remmen groei van tuberkelbacil

Is profylactisch gebruik van antibiotica wenselijk?

Profylactisch gebruik

• Let op resistentie
• Ernstig risico -> profylaxe
• Preoperatieve profylaxe
• Wondroosprofylaxe (erysipelas) (maandelijkse toediening penicilline)
• Endocarditisprofylaxe (amox 3 g) of clindamycine 600mg
  

Desinfectantia

werkzaamheid hangt af van:

• het te vernietigen micro-organisme
• inwerkingstijd
• aard en concentratie desinfectans
  

korte inwerkingstijd: niet alle micro-organismen gedood

Soorten desinfectantia

• Alcohol 70%
• Jodium
• Chloorhexidine
• Zilversulfadiazine
• Chloorverbindingen, natriumhypochloriet

alcohol: bacterie en schimmeldodend; inwerktijd van 2 min

jodium: tegen virussen. niet toepassen op grote opp waar huid beschadigd is, omdat het kan worden opgenomen in het bloed (probleem bij mensen met schildklieraandoeningen)

Chloorhexidine: tegen bacterieen

Zilversulfadiazine: ontleed in zilver op wond, werkt bactericide. sulfadiazine ondersteunt werking. voorkomen en behandeling van infecties bij tweede/derdegraads wonden en andere wonden met groot infectierisico

Conserveermiddelen

• Vermenigvuldiging micro-organismen in waterige vloeistoffen tegengaan
• Steriel houden vloeistof (oogdruppels)
• Bederf tegengaan (voeding)
• Overgevoeligheid
• Voorbeelden in geneesmiddelen; Benzalkoniumchloride, Natriumedetaat, Fenylmercuriboraat, Sorbinezuur, methylparahydroxybenzoaat
  

Extra lesmateriaal

• www.apotheekkiosk.nl

Voer in blaas1

penicilines

macroliden

chinolonen

tetracyclines

amoxicilline

augmentin

broxil

azitromycine

erythromycine

claritromycine

ciprofloxacine

levofloxacine

doxycycline

minocycline

Onder welke subgroep valt ciprofloxacine?

1. chinolonen
2. tetracyclines
3. penicilines
4. macroliden

ciprofloxacine is....

1. bacteriostatisch
2. bactericide

mevrouw de Bruin komt aan de balie voor een receptje met ciprofloxacine. Verder zie je in het dossier dat mevrouw ook nog antagel gebruikt. Er verschijnt dus een intercatie. Welk advies is juist?

1. overleg met de arts voor een alternatief
2. antagel tijdelijk staken tijdens de behandeling met ciprofloxacine
3. antagel 2 u voor of 4 u na ciprofloxacine innemen
4. ciprofloxacine 2 u voor of 4 u na antagel innemen