Groepsvorming

• Nederlands
• Beroepsopleiding

Wat gaan we doen vandaag? 

• check-in 
• groepsvorming - de theorie
• de positieve/negatieve leider
• pauze
• casussen behandelen 
• wat gaan we de volgende bijeenkomst doen?

Hoe gaat het met je? Welk plaatje past op dit moment bij jou?

Waarom hiervoor gekozen?

Wanneer is jouw deelname aan deze bijeenkomst (vandaag) waardevol geweest? Bespreek eerst met je buurman/buurvrouw, typ daarna je eigen antwoord.

Groepsvorming

Forming, storming, norming, performing

Waar denk je aan bij
forming, norming, storming?

Fase van Groepsvorming 

‘Fase van groepsvorming’ werd in 1965 ontwikkeld door psycholoog Bruce Tuckman. ​

Hij omschreef de verschillende fases als: forming, storming, norming, performing – en voegde er als laatste adjourning aan toe. ​

Forming

Dit is de beginfase van het vormen van een groep. 

- aftasting van de groep

-  voorzichtige hiërarchie wordt gevormd

To do voor de docent:

- veel oogcontact maken

- duidelijk maar vriendelijk laten weten dat je er bent 

Deze fase kenmerkt zich

door enthousiasme, ​

grenzen verkennen​

en vertrouwen opbouwen

In deze fase ligt de focus van de groep op het aftasten van de grenzen. Ze willen elkaar leren kennen en het begin van een hiërarchie wordt gevormd. Ze tasten elkaar af en er wordt voorzichtig een basisvertrouwen gevormd. Echte conflicten worden nog vermeden, omdat niemand nog zeker is van zijn/haar plekje in de groep. ​

Door in deze fase regels af te spreken, geef je grenzen aan - en dat is juist waar de meeste groepsleden behoefte aan hebben. 

Het is in de deze fase belangrijk om meteen duidelijk te zijn over de regels in de groep. Ook is kennismaken met ouders handig, omdat zij een schat aan informatie hebben over hun kind dat je kunt gebruiken. 

Wat is jouw favoriete activiteit om de in de formingfase met jouw groep te doen?

Waar denk je aan bij
positieve/negatieve leider
in de groep?

Storming

- onduidelijkeheid

- onderhandeling

To do docent: 

- aandacht besteden aan groepsafspraken

- positieve leider stimuleren 

Deze fase kenmerkt zich ​

door eerste teleurstellingen, ​

gesteggel over regels, ​

mogelijke conflicten, wantrouwen

Het woord zegt het al: het stormt in de klas. Er wordt onderhandeld, leiders staan echt op, de pikorde wordt bepaald. Leerlingen zijn kritisch op elkaars gedrag en ontwikkelen een voorkeur voor een leider of een bepaald type leiderschap. Als docent is dit het moment om het leiderschap mede te kleuren: kun je een leider die de neiging heeft negatief te zijn, draaien naar positief? 

Opdracht: 

Schrijf voor jezelf op hoe je een positieve/negatieve leider herkent. 

Denk aan: Wat zie hem/haar doen? Wat hoor je hem/haar zeggen?Hoe reageert de klas?

Waaraan herken je een positieve leider?

Deze valt niet altijd op. Het is de persoon op wie de klas kan bouwen, naar wie ze kijken als er een beslissing genomen moet worden. De positieve leider misbruikt deze invloed niet voor eigen geluk. 

Waaraan herken je een negatieve leider?

Deze is ook niet altijd zichtbaar. Het is vaak degene die zit te stoken, die opmerkingen plaatst waardoor anderen uitgelokt worden. 

Wat kun je doen om
de invloed van een
negatieve leider om te draaien
naar positief?

Ik heb eens een negatieve leider de taak gegeven om voor de planten in het lokaal te zorgen. Ik was erg serieus met mijn opdracht en vroeg ook elke les hoe het ging. In het begin moest ik elke keer vragen of hij ze water wilde geven. Na een tijdje deed hij het uit zichzelf. Toen ik nieuwe blaadjes zag komen, heb ik grote complimenten gegeven. Hij was trots. Hij werd - iig in mijn lessen - betrouwbaarder, had minder woede uitbarstingen en ging ook iets meer zorgen voor zijn mede-studenten. 

Norming

- groepen stellen de regels vast

- (non-) verbaal worden de regels bepaald

To do docent: 

- regels/afspraken inoefenen

- leiders inzetten bij taken waarbij ze rekening moeten houden met de groep 

Als je als docent niet actief betrokken bent bij het maken van de regels,  kunnen er afspraken gemaakt worden die jouw les negatief beïnvloeden

In deze fase kunnen de groepen opeens een andere weg inslaan. Wat nu bepaald wordt, is de norm voor de rest van de periode – tot er iets gebeurd waardoor de forming opnieuw begint. De school bepaalt de schoolregels, de docent heeft klassenregels – en de groep bepaalt de omgangsafspraken. Als mentor/docent moet je daar bovenop zitten, zorgen dat de regels hetzelfde zijn als wat jij van de groep verwacht. Hierbij is de invloed van de (positieve) leider erg van belang. ​

Hoe kun je als mentor
het bepalen van de norm
stimuleren (en wellicht sturen)?
Wat doe je? Wat zeg je?

Performing

- Leerlingen stimuleren elkaar 

To do docent: 

Let op terugval. Dat kan gebeuren in de volgende gevallen: ​

Komst nieuwe leerling​

Na een vakantie​

Als er iets heftigs gebeurt​

Bij een nieuwe docent​

​

Adjourning

Aan het einde van een schooljaar voelt de groep dat het einde nadert. Het is een afrondende fase. 

To do docent: 

- waardevol het jaar afsluiten

Hoe zorg je dat je een blijvende, positieve herinnering achterlaat?

We kennen het van groep 8: de groep is in de laatste fase van het samenzijn en dat voelen ze. Ook de docent neemt afscheid. In het VO en MBO komen dit soort afrondingen ook voor. Hoe zorg je dat je een blijvende, positieve herinnering achterlaat? ​

Welke dingen kun jij doen om het jaar met je mentorklas positief af te sluiten?

Hebben jullie nog vragen over de theorie van groepsvorming?

Welke casus willen jullie na de pauze behandelen?

Wat doe je met een bi-polaire leerling die geen idee heeft hoe groot haar invloed is op de groep? (Duncan)

Een nieuwe leerling komt net binnen, hoe zorg je dat de groep hem/haar positief opneemt? (Naomi)

Een leerling met een behoorlijke rugzak valt buiten de groep. Hoe pak je het aan? (Juliette)

Een leerling weigert de klas te verlaten na eruit gestuurd te worden. Wat doe je? (Dikkie)