4 mavo Erfelijkheid en Evolutie paragraaf 6, 7 en 8

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 3 erfelijkheid en evolutie paragraaf 6, 7 en 8

Welkom!

Lesdoelen:

- Je kan omschrijven wat evolutie is

- Je weet wat natuurlijke selectie is

- Je kan een geologische tijdschaal aflezen

- Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven.

Welke omschrijving van evolutie klopt het beste?

1. Evolutie is de geschiedenis van het leven.
2. Evolutie is de geschiedenis van het leven waarbij soorten ontstaan, veranderen of uitsterven.
3. Evolutie gaat over het ontstaan van de aarde.
4. Evolutie gaat over hoe de mens is ontstaan.

Welk begrip past het beste bij het plaatje op de vorige slide?

1. Natuurlijke selectie
2. Evolutie
3. Het ontstaan van nieuwe soorten
4. Rudimentaire organen

Rudimentaire organen

• Resten van een orgaan waar de voorouder veel aan had.

• De functie van het orgaan verdween langzaam.

• Het orgaan verdween ook langzaam.

Noem een voorbeeld van een rudimentair orgaan.

Geologische tijdschaal

weergave van het ontstaan van soorten op aarde

Tijdperken en periodes

Tijdperken

onderverdeeld in 

perioden

Altijd in MJG (= miljoen jaar geleden)

Namen niet uit je hoofd leren!

Evolutionaire stamboom

Door al het DNA van organismen te vergelijken kan een stamboom van de verwantschap worden opgesteld. 

Dat noem je een evolutionaire stamboom.

Welke twee soorten zijn meer aan elkaar verwant: de chimpansee en de gorilla of de chimpansee en de gibbon?

1. Chimpansee en gorilla
2. Chimpansee en gibbon

Welke groep is eerder ontstaan: halfapen of mensapen

1. halfapen
2. mensapen

Biotechnologie

Biotechnologie zijn technieken waarbij organismen gebruikt worden.

Denk bijvoorbeeld aan brood maken met gist (schimmels) of kaas.

We kunnen met biotechnologie de erfelijke eigenschappen aanpassen van een organisme.

Genetische modificatie

Het aanpassen van erfelijke eigenschappen bij organismen door de mens wordt genetische modificatie genoemd.

Een genetisch gemodificeerd organisme noem je transgeen.

recombinant-DNA-technieken

Als we de erfelijke eigenschappen aanpassen van een organisme zijn we aan genetisch modificeren. 

1 manier daarvan is recombinant-DNA-technieken.

Bij dit proces wordt een stukje DNA met een bepaalde erfelijke eigenschap overgeplaatst in een ander organisme.

 

Transgene bacterie

Bij geslachtelijke voortplanting zijn er 2 ouders nodig die beide informatie leveren voor het genotype van de nakomelingen.

F1 heeft dus een mix van de genen van P

Veel verschillende genotype mogelijk

Recombinant-DNA-techniek is hetzelfde als genetische modificatie.

De bacteriën die het menselijke hormoon insuline maken zijn genetisch gemodificeerd.

Er is bij de toepassing van biotechnologie altijd sprake van genetische modificatie

En nu?

Lesdoelen:

- Je kan omschrijven wat evolutie is

- Je weet wat natuurlijke selectie is

- Je kan een geologische tijdschaal aflezen

- Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven.