Les 2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad.

(deel 1)

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment in de geschiedenis van de landbouw gingen leven.

Aan het eind van deze les:

Weet en ken je  de ontwikkeling van dorp naar stad en weet je het verschil tussen oorzaak en gevolg

controle vragen: 

1. Ik kan de veranderingen uitleggen die het gevolg waren van de neolithische revolutie

2. Ik kan de politieke, economische & sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen 

3. Ik kan de relatie uitleggen tussen de uitvinding van het schrift en het einde van de prehistorie 

4. Ik kan gevolgen en oorzaken onderscheiden

Middelen van bestaan zijn manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Vruchtbare Halve maan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Kijk even goed naar deze kaart van het Midden-Oosten, 

je krijgt er hierna een vraag over.

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent grote verandering

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

• Neolithische revolutie

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.
• Er ontstaat arbeidsspecialisatie & ambacht 

Maken:

Tijd Voor Geschiedenis

2.3 Vruchtbare halve maan

vraag 1 t/m 4

2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad.

(deel 2)

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 6000 v. Chr.

0

Rond 6.000 v.Chr. de eerste steden en werd Mesopotamië een agrarisch-stedelijke samenleving

Ontstaan: 

Irrigatielandbouw

Organisatie van deze samenlevingen

• Landbouw overschot door irrigatie 

• Ambachtsman: specialisatie 
  

• Handelaar: spullen kopen en verkopen (ruilhandel)

• Ontstaan Bestuur (politiek gevolg)

• 3500 v. Chr. In Mesopotamië ontstaat het spijkerschrift 

controle vragen: 

1. Ik kan de veranderingen uitleggen die het gevolg waren van de neolithische revolutie

2. Ik kan de politieke, economische & sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen 

3. Ik kan de relatie uitleggen tussen de uitvinding van het schrift en het einde van de prehistorie 

4. Ik kan gevolgen en oorzaken onderscheiden

begrippen:

1. vruchtbare halve maan 

2. arbeidsspecialisatie

3. ambacht

4. irrigatie landbouw

5. agrarisch-stedelijke samenleving

6. ruilhandel

7. Koning

8. schrift

9. landbouw

10. beroep

jaartallen:

• 11.000 v. Chr: klimaatverandering
• 6000 v. Chr: eerste agrarische-stedelijke samenleving
• 3000 v. Chr.: Einde prehistorie 

Schrijf twee dingen op die je deze les voor het eerst leerde

Schrijf een vraag op die je nog hebt (wat weet je nog niet zo goed/snap je nog niet zo?)

Maken 

Opdracht 

5 t/m 11 van TvG 2.3