§4.5 De Rijn van bron tot zee (1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§4.5 De Rijn van bron tot zee (1)

Als je van nationaal schaalniveau gaat inzoomen, dan kom je op welk schaalniveau uit?

1. Lokaal.
2. Regionaal.
3. Continentaal.
4. Mondiaal.

Als je de werkloosheid in Europa in kaart wil brengen, welk geografisch schaalniveau gebruik je dan?

1. Lokaal.
2. Regionaal.
3. Nationaal.
4. Continentaal.

Uitleg (1)

De Rijn ontstaat hoof in de Zwitserse Alpen, waar smeltwater van gletsjers samenkomt met grondwater. Het verhang van de bovenloop van de rivier is groot, omdat de rivier over een kleine afstand een groot hoogteverschil overbrugd. Er zijn dan ook nogal water stroomversnellingen en watervallen. Vanaf de stad Bazel (op de grens met Duitsland) is de Rijn goed bevaarbaar.

De middenloop van de Rijn, van Bazel tot Bonn, loopt door een gebied met middelgebergte. Daardoor stroomt hij minder snel, want het verhang is minder groot. 

Vanaf Bonn krijgt de rivier meer de ruimte en begint de benedenloop. Vroeger kronkelde de rivier ook hier nog, maar men heeft de loop van de Rijn rechter gemaakt voor de scheepvaart.

Uitleg (2)

Onderweg stromen ook zijrivieren in de Rijn, zoals bijvoorbeeld de Moezel. Dat is een regenrivier. Het water in zo'n rivier bestaat alleen uit regenwater. De Rijn begint als gletsjerrivier, dat betekent dat het water in de rivier helemaal bestaat uit smeltwater van gletsjers. Echte gletsjerrivieren bestaan bijna niet, want elke rivier krijgt natuurlijk ook water door regen en grondwater. Dan wordt zo'n rivier een gemengde rivier. Hij bestaat uit smeltwater én regenwater.

Uitleg (3)

De Rijn stroomt ook in Nederland. En hij splitst zich hier meerdere keren en voegt zich samen met andere rivieren. Vlak na binnenkomt in Nederland splitst de Rijn zich al. Twee derde van de rivier gaat verder als de rivier de Waal en de rest als Neder-Rijn. Verderop noemen we de rest van de Rijn de Lek. Samen met de Waal stroomt de Lek via de Nieuwe Waterweg in Rotterdam de Noordzee in.

De Rijn heeft Nederland zowel letterlijk als figuurlijk gevormd. In de volgende slide ga ik daar verder op in.

Uitleg (4)

De Rijn neemt onderweg allerlei materiaal mee: grind, zand en klei. Omdat de Rijn (en andere rivieren) hier in Nederland langzamer stromen kunnen deze materialen naar de bodem zakken. Daarom vind je op de plaatsen waar de rivieren stromen en vroegen hebben gestroomd deze materialen in de bodem. Dus kun je zeggen dat een groot deel van Nederland door de Rijn (en andere rivieren) is neergelegd.

Ook voor de drinkwatervoorziening is de Rijn erg belangrijk. Een zijrivier (de IJssel) komt uit in het IJsselmeer. Dat is de grootste voorraad zoet water van Nederland. Het wordt gebruikt om drinkwater van te maken en is het een reservoir voor droge tijden.

Uitleg (5)

Ook voor de economie is de Rijn (en andere rivieren) erg belangrijk. De haven van Rotterdam de grootste van Europa. Van over de hele wereld komen daar goederen binnen en die worden voor een groot deel via de rivieren verder Europa in vervoerd. De Rijn stroomt ver Europa in en in Duitsland langs een belangrijk industriegebieden: het Ruhrgebied. 

En natuurlijk gaat er ook veel vervoer vanuit Europa via de Rijn naar Rotterdam en vandaaruit verder de wereld over.