Paragraaf 10.2 - Zwanger en bevallen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

10.2 Zwanger en bevallen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe een zwangerschap ontstaat

10.2 Zwanger en bevallen

Wanneer is een vrouw zwanger?

1. Bevruchting
   - de kern van een zaadcel en de kern van een eicel smelten samen
   - bevruchting vindt plaats in de eileider, na de eisprong
   - als 1 zaadcel binnen is, dan buitenste laag eicel ondoordringbaar
2. Celdeling
   - eicel bevat voedingsstoffen voor celdeling van bevruchte eicel
3. Innesteling
   - ong. 6 dagen na bevruchting nestelt klompje cellen zich in de baarmoeder
   - (bron 1/blz. 24) nu is een vrouw zwanger

10.2 Zwanger en bevallen

10.2 Zwanger en bevallen

• Wat? Maken 10.2 – Opdracht 1 t/m 8
• Hoe? Blz. 23 t/m 26
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 8 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

10.2 Zwanger en bevallen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe de baby zich in de baarmoeder ontwikkelt
• Je kunt manieren beschrijven om een baby in de baarmoeder te onderzoeken

10.2 Zwanger en bevallen

Hoe ontwikkelt de baby zich in de baarmoeder?

• De eerste 12 weken
  - alle organen ontstaan > ontwikkeling
  - het ongeboren kindje heet nu een embryo
• Van week 12 tot geboorte
  - na 12 weken ziet het kindje eruit als een mensje, maar heel klein
  - vanaf 12 weken vindt er alleen nog maar groei plaats
  - het ongeboren kindje heet nu een foetus

• Het kindje zit in de buik in vruchtwater met vruchtvliezen eromheen
• Het vruchtwater beschermt de foetus tegen stoten
• De plaats waar de embryo is ingenesteld > placenta of moederkoek
• Placenta/moederkoek > hieruit krijgt de foetus voedingsstoffen en zuurstof via de navelstreng

10.2 Zwanger en bevallen

Placenta en navelstreng

• De navelstreng bestaat uit verschillende bloedvaten > verbonden met de placenta
• In de placenta vertakken die bloedvaten tot haarvaten
• Het bloed stroomt daar dicht langs het bloed van de moeder
• Doordat de wanden erg dun zijn vindt hier uitwisseling van stoffen plaats:
  - via navelstrengader > voedingsstoffen en zuurstof vanuit moeder naar kind
  - via navelstrengslagader > afvalstoffen en koolstofdioxide vanuit kind naar moeder
• Schadelijke stoffen (alcohol, medicijnen, drugs, ziekteverwekkers) kunnen ook door  wanden heen naar kind > kan leiden tot een miskraam > na 12 weken neemt de kans op een miskraam af

10.2 Zwanger en bevallen

10.2 Zwanger en bevallen

Waarom laten zwangere vrouwen de baby onderzoeken?

Onderzoek aan baby voor geboorte > prenataal onderzoek

• Echo
  - via een echo kun je de foetus zien op een computerscherm
  - het hartje kun je horen kloppen
• Vlokkentest (extra onderzoek bij kans op erfelijke aandoeningen)
  - arts zuigt met een naald cellen van de embryo uit de placenta op
  - controleren op syndroom van Down
• Vruchtwaterpunctie (extra onderzoek bij kans op erfelijke aandoeningen)
  - arts zuigt met een naald een beetje vruchtwater op uit de baarmoeder
  - in het vruchtwater zitten cellen van de embryo
  
  
• Erfelijke aandoening geconstateerd? Eventueel een abortus overwegen

10.2 Zwanger en bevallen

• Wat? Maken 10.2 – Opdracht 9 t/m 19
• Hoe? Blz. 26 t/m 33
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 9 t/m 19 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

10.2 Zwanger en bevallen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe een bevalling gaat
• Je kunt uitleggen hoe een eeneiige en twee-eiige tweeling ontstaat

10.2 Zwanger en bevallen

Hoe gaat de bevalling?

• Na ongeveer 40 weken (9 maanden) > bevalling
• Enkele weken voor geboorte begint de indaling > hoofdje van baby ligt naar beneden
• Bevalling gaat in drie fasen:
  - ontsluiting
  - uitdrijving
  - nageboorte
  
• Keuze voor keizersnede:
  - Kindje ligt verkeerd om
  - Placenta ligt voor baarmoedermond of bekken te nauw

10.2 Zwanger en bevallen

Bevalling in drie fasen

1. Ontsluiting
   - door weeën gaat baarmoedermond open
   - weeën > sterke samentrekkingen van spieren in baarmoederwand
   - vlak voor de ontsluiting breken de vruchtvliezen en loopt vruchtwater via de vagina weg
2. Uitdrijving
   - sterke weeën, de persweeën, duwen de baby door de vagina naar buiten
3. Nageboorte
   - door één of meerder (na)weeën komt de placenta met de vruchtvliezen en resten van de navelstreng naar buiten.

10.2 Zwanger en bevallen

Hoe ontstaat een tweeling?

• Eeneiige tweeling
  - ontstaan uit één eicel, splitst zich in tweeën tijdens het delen
  - soms één placenta en dezelfde vruchtvliezen
  - embryo’s hebben dezelfde erfelijke informatie
  - altijd zelfde geslacht en lijken sprekend op elkaar
  
  
• Twee-eiige tweeling
  - twee eicellen komen tegelijk vrij (eisprong)
  - twee eicellen worden bevrucht
  - altijd twee placenta’s en eigen vruchtvliezen
  - kan verschillende geslachten zijn
  - erfelijke informatie net zo verschillend als broers en zussen

10.2 Zwanger en bevallen

10.2 Zwanger en bevallen

• Wat? Maken 10.2 – Opdracht 20 t/m 29
• Hoe? Blz. 33 t/m 38
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 20 t/m 29 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)