4.5 DE RECHTSSTAAT

• Wereldoriëntatie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

H4 DE RECHTSSTAAT

Lesdoel

Aan het eind van deze les:

• weet je dat Nederland een rechtsstaat is en wat dat betekent;
  
• weet je wat de Grondwet is en wat grondrechten zijn;
  
• weet je wat er in de Grondwet staat;
  

onderzoek je welke punten jij in een grondwet zou willen.

Rechtstaat

Een rechtsstaat is een land waarin de burgers door grondrechten beschermd worden tegen de macht van de staat.

Nederland is een rechtsstaat: iedereen moet zich aan de wet houden. De Grondwet is de basis van de rechtsstaat en kan niet zomaar veranderd worden.

Rechtshandhaving en -bescherming

Rechtshandhaving: het handhaven van de rechtsorde.

Rechtsbescherming: burgers worden beschermd tegen een te grote overheidsmacht

Grondwet

Moet de minister-president zich aan de wet houden? moet de

1. ja
2. nee

Wat staat er in artikel 1 van de grondwet.

1. de rechters zijn de baas
2. een rechter bepaald wat jij mag doen.
3. iedereen is gelijk in gelijke situaties
4. niemand mag je brieven lezen.

Grondrechten

In de Nederlandse Grondwet staan vrijheden en rechten benoemd: deze noemen we grondrechten. Wij hebben grondrechten om mensen de vrijheid te geven zonder bemoeienis van de overheid te leven.

Grondrechten zijn rechten van individuele burgers tegenover de staat en tegenover elkaar. Ze zijn voor iedereen hetzelfde.

Heeft iedereen in Nederland grondrechten?

1. Ja
2. Nee

DE GRONDRECHTEN

Wat zijn klassieke grondrechten?

1. Vrijheid van meningen uiting.
2. overheid draagt zorg voor bestaands zekerheid
3. vrijheid van godsdienst
4. overheid draagt zorg voor bewoonbaarheid van ons land.

Wat zijn sociale grondrechten?

1. Vrijheid van meningen uiting
2. overheid draagt zorg voor bestaands zekerheid
3. vrijheid van godsdienst
4. overheid draagt zorg voor bewoonbaarheid

SCHENDING VAN GRONDRECHTEN

We hebben grondrechten, maar soms gaat er toch iets mis. Er zijn situaties waarin je grondrechten geschonden worden, bijvoorbeeld:

Scholen houden toezicht op internetgedrag van hun leerlingen.

Je wordt niet toegelaten bij een club terwijl je wel 18 jaar bent.

Als je het gevoel hebt dat je grondrechten zijn geschonden, dan kun je als burger naar de rechter gaan.

De overheid moet zich ook houden aan de wet

Zo staat er in de wet wat er gebeurt als je de wet overtreedt, dit heet rechtszekerheid.

Verder moet je erop kunnen vertrouwen dat je gelijk behandeld wordt, dus zowel qua behandeling als bestraffing, dat noemen we rechtsgelijkheid.

>> Legaliteitsbeginsel

In de rechtsstaat is de macht verdeeld in drie delen:

1. De wetgevende macht
   
2. De uitvoerende macht
   
3. De rechterlijke macht
   

wetgevende macht

uitvoerende macht

rechtelijke macht

Niet alle macht

De drie machten controleren elkaar. Dat zorgt ervoor dat niet één groep alle macht krijgt.

De rechters in een rechtsstaat zijn onafhankelijk. Dit betekent dat ze niet partijdig zijn. 

Ze zijn in dienst van de overheid, maar mogen niet ontslagen worden vanwege een uitspraak.

Stelling:
Rechters hebben meer macht dan de overheid.

1. Eens
2. Oneens

Einde van deze les