5.3 De lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

12.3    De lever

Huiswerk

bespreken huiswerk opdr 16 t/m 18 bs 2

Voorurine bevat

1. ook rode bloedcellen
2. ook rode bloedcellen en eiwitten
3. geen rode bloedcellen, wel eiwitten en aminozuren
4. geen rode bloedcellen en eiwitten. Wel aminozuren

Juist of onjuist:

In het kapsel van Bowman in de nefronen vindt ultrafiltratie plaats.

1. juist
2. onjuist

Waardoor is de bloeddruk hoger in de glomerulus?

1. de bloeddruk is niet hoger
2. omdat het slagadertje is opgerold tot een kluwen
3. omdat het aanvoerend deel een kleinere diameter heeft
4. omdat het afvoerende deel een kleinere diameter heeft

Wat is waar (bij een gezond persoon)?

1. Glucose zit wel in voorurine, niet in urine
2. Glucose zit zowel in voorurine als urine
3. Glucose zit niet in voorurine of urine
4. Glucose zit niet in voorurine, wel in urine

alle stoffen worden door passief transport teruggeresorbeerd

1. niet juist
2. wel juist

Welk orgaan maakt ADH?

1. hypothalamus
2. hypofyse
3. nier
4. bijnier

Bekijk de tabel hiernaast:

Welke stof wordt NIET teruggeresorbeerd in de nierbuisjes?

1. eiwitten
2. glucose
3. chloor-ionen
4. ureum

5.3    De lever

Voorkennisvragen:

1. Welke taken van de lever kun je al benoemen?

2. Hoe heet de ader die van de darmen naar de lever toe loopt?

3. Wat is 1 van de belangrijkste redenen waarom de ader van de darmen naar de lever gaat?

Leerdoelen

Je kunt de bouw, werking en functies van de lever beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever.

Lezen blz. 78 en 80

Tekstbegripvragen:

1. Wat zijn drie belangrijke functies van de lever?

2. Welke stof ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen?

3. Wat doet de lever met deze stof?

4. Waarom wordt mensen met bloedarmoede geadviseerd kippenlevertjes te eten?

5. Wat doet de lever met overtollige aminozuren?

6. Wat gebeurd er met gifstoffen die lever niet kan afbreken?

De lever

Functies bij onder andere:

- De homeostase

- Emulgeren en afbraak van bloedcellen
- Koolhydraat, eiwit- en vetstofwisseling

- Bloedsuiker 

Wat betekend homeostase?

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee.

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader en de poortader (en de aftakkingen van de galgang).

In het midden zit de aftakking van de leverader

Waarom heeft de lever ook nog een leverader als het ook al een poortader heeft?

De homeostase

• De lever voert controle uit op de samenstelling van het bloedplasma.
• De lever zet stoffen om en door opslag en uitscheiding van stoffen zorgt het voor het interne mileu.

Cellen leverlobjes produceren gal

Emulgeren van vetten

• De lever produceert gal
• Het bevat onder andere water en galzuren
• Opgeslagen in de galblaas
• Gal emulgeert vetten en oliën

Koolhydraatstofwisseling

Eiwitstofwisseling

Lipidenstofwisseling

Detoxificatie

Afbraak van bloedcellen

• De lever breekt oude en beschadigde rode bloedcellen af 
• Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt opgeslagen de rest wordt bilirubine.

• Bilirubine wordt via de galwegen uitgescheiden

(geeft de bruine kleur aan de ontlasting)

Koolhydraat stofwisseling

• De lever kan het glucosegehalte in het bloed beïnvloeden
• Door glucose om te zetten naar glycogeen en op te slaan
• Of door glycogeen om te zetten naar glucose

Eiwitstofwisseling

De lever produceert eiwitten uit aminozuren

Het afbreken van overtollige aminozuren:

1. de stikstofgroep wordt afgesplitst en omgezet in ammoniak
2. Ammoniak wordt omgezet in ureum
3. Ureum wordt door de nieren uitgescheden

Vetstofwisseling

Niet essentiële verzuren worden gevormd uit andere vetzuren, aminozuren, of monosachariden zoals glucose.

Een klein deel vet wordt in de lever opgeslagen

Gifstoffen

• De lever heeft ontgiftende werking.
  
• Gifstoffen worden door de lever uit het bloed gehaald en onwerkzaam gemaakt.

• Een deel van de onwerkzaam gemaakte stoffen wordt door de nieren uitgescheiden.

• Sommige gifstoffen kunnen niet onwerkzaam worden gemaakt, een deel van deze gifstoffen wordt opgeslagen in de lever, de huid en de haren.

Zelf werken

Taakwerk

5.3    De lever