5.3 De lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5.3    De lever

Voorkennisvragen:

1. Welke taken van de lever kun je al benoemen?

2. Hoe heet de ader die van de darmen naar de lever toe loopt?

3. Wat is 1 van de belangrijkste redenen waarom de ader van de darmen naar de lever gaat?

Leerdoelen

Je kunt de bouw, werking en functies van de lever beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever.

Lezen blz. 78 en 80

Tekstbegripvragen:

1. Wat zijn drie belangrijke functies van de lever?

2. Welke stof ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen?

3. Wat doet de lever met deze stof?

4. Waarom wordt mensen met bloedarmoede geadviseerd kippenlevertjes te eten?

5. Wat doet de lever met overtollige aminozuren?

6. Wat gebeurd er met gifstoffen die lever niet kan afbreken?

De lever

Functies bij onder andere:

- De homeostase

- Emulgeren en afbraak van bloedcellen
- Koolhydraat, eiwit- en vetstofwisseling

- Bloedsuiker 

Wat betekend homeostase?

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee.

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader en de poortader (en de aftakkingen van de galgang).

In het midden zit de aftakking van de leverader

Waarom heeft de lever ook nog een leverader als het ook al een poortader heeft?

De homeostase

• De lever voert controle uit op de samenstelling van het bloedplasma.
• De lever zet stoffen om en door opslag en uitscheiding van stoffen zorgt het voor het interne mileu.

Emulgeren van vetten

• De lever produceert gal
• Het bevat onder andere water en galzuren
• Opgeslagen in de galblaas
• Gal emulgeert vetten en oliën

Afbraak van bloedcellen

• De lever breekt oude en beschadigde rode bloedcellen af 
• Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt opgeslagen de rest wordt bilirubine.

• Bilirubine wordt via de galwegen uitgescheiden

(geeft de bruine kleur aan de ontlasting)

Koolhydraat stofwisseling

• De lever kan het glucosegehalte in het bloed beïnvloeden
• Door glucose om te zetten naar glycogeen en op te slaan
• Of door glycogeen om te zetten naar glucose

Eiwitstofwisseling

De lever produceert eiwitten uit aminozuren die zijn opgenomen in de dunne darm.

Het afbreken van overtollige aminozuren:

1. de stikstofgroep wordt afgesplitst en omgezet in ammoniak
2. Ammoniak wordt omgezet in ureum
3. Ureum wordt door de nieren uitgescheden

Vetstofwisseling

Niet essentiële verzuren worden gevormd uit andere vetzuren, aminozuren, of monosachariden zoals glucose.

Een klein deel vet wordt in de lever opgeslagen

Gifstoffen

• De lever heeft een ontgiftende werking.
  
• Gifstoffen worden door de lever uit het bloed gehaald
  

en onwerkzaam gemaakt.

• Een deel van de onwerkzaam gemaakte stoffen wordt

door de nieren uitgescheiden.

• Sommige gifstoffen kunnen niet onwerkzaam worden gemaakt, een deel van deze gifstoffen wordt opgeslagen in de lever, de huid en de haren.

Huiswerk 5.3   De lever

Opdracht 23 t/m 26