H4 Spelling - persoonsvorm en voltooid deelwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

H4 Spelling - persoonsvorm en voltooid deelwoord

DOEL

SPELLING VAN DE PERSOONSVORM

IN TT EN VT

- je kent de ik-vorm van een werkwoord

- je weet wat zwakke en sterke ww zijn

- je kunt de pv in de tt en vt goed spellen

Wat leer je deze les?

• Je leert het voltooid deelwoord in de zin te herkennen. 
• Je leert hoe je een voltooid deelwoord moet schrijven.

• Je leert het verschil tussen de persoonsvorm en het voltooid deelwoord bij lastige woorden.

Wat is goed?

1. Ik loop
2. Ik loopt
3. Ik lopen

Wat is goed?

1. Jij loop
2. Jij loopt
3. Jij lopen

Wat is goed?

1. Jij zing
2. Jij zingt
3. Jij zingen

Wat is goed?

1. Jullie loop
2. Jullie loopt
3. Jullie lopen

De STAM van een werkwoord

De stam van een werkwoord vind je door van het hele werkwoord -en af te halen; wat je overhoudt, is de stam.

Bijvoorbeeld:

worden - en = word

leiden - en = leid

houden -en = houd

De STAM van een werkwoord

Soms ziet de stam van het werkwoord er gek uit

geloven - en = gelov

reizen - en = reiz

lopen - en = lop

De IK-VORM van een werkwoord

Als je het woord moet schrijven, pas je de stam aan

naar de ik-vorm

geloven - en = gelov - de ik-vorm = geloof

reizen - en = reiz - de ik-vorm = reis

lopen - en = lop - de ik-vorm = loop

1. Spelling

van de persoonsvorm

in de

tegenwoordige tijd

De persoonsvorm spellen in de

tegenwoordige tijd

Als de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd staat,

zijn er maar drie mogelijkheden

1. IK-VORM

Enkelvoud ik-vorm of jij erachter:

schrijf alleen de ik-vorm

ik loop

ik fiets

ik praat

ik vind

loop jij

fiets jij

praat jij

vind jij

2. IK-VORM + T

Enkelvoud andere vormen:

schrijf de ik-vorm + t

jij loopt

hij fietst

zij praat

Fred vindt

3. HELE WERKWOORD

Meervoud:

schrijf het hele werkwoord

wij lopen

zij fietsen

jullie praten

Fred en Laurien vinden

Leuk filmpje!

Opdracht

Luister goed naar de tekst.

Welk trucje wordt er aangeleerd?

Na het filmpje moet je op deze vraag antwoord kunnen geven.

-t, -d of -dt?

Als je niet weet of je een -t, een -d of -dt moet schrijven en je kunt dit ook niet horen,

dan vervang je het werkwoord door lopen.

Je hoort dan of je een -t, een -d of -dt moet schrijven.

Welke spellingregel pas je toe in de tt bij:
de ik-vorm in tt

1. IK-VORM
2. IK-VORM + T
3. HELE WERKWOORD

Welke spellingregel pas je toe in de tt bij:
de het-vorm in tt

1. IK-VORM
2. IK-VORM + T
3. HELE WERKWOORD

Welke spellingregel pas je toe in de tt bij:
jij achter het werkwoord in tt

1. IK-VORM
2. IK-VORM + T
3. HELE WERKWOORD

Welke spellingregel pas je toe in de tt bij:
jullie in de tt

1. IK-VORM
2. IK-VORM + T
3. HELE WERKWOORD

2. Spelling

van de persoonsvorm

in de

verleden tijd

STERKE

werkwoorden

hebben de KRACHT om in de verleden tijd van klank te veranderen

REGELS verleden tijd

bij sterke werkwoorden

In het enkelvoud: schrijf op zoals het klinkt

In het meervoud: schrijf op zoals het klinkt

ZWAKKE

werkwoorden

de klank blijft in de verleden tijd hetzelfde

REGELS verleden tijd

bij zwakke werkwoorden

In het enkelvoud: ik-vorm + te / ik-vorm + de

In het meervoud: ik-vorm + ten / ik-vorm + den

Blijft de klank van
GEVEN
in de verleden tijd hetzelfde?

1. JA, het is een zwak werkwoord
2. NEE, het is een sterk werkwoord

Blijft de klank van
KOPEN
in de verleden tijd hetzelfde?

1. JA, het is een zwak werkwoord
2. NEE, het is een sterk werkwoord

Blijft de klank van
RENNEN
in de verleden tijd hetzelfde?

1. JA, het is een zwak werkwoord
2. NEE, het is een sterk werkwoord

Blijft de klank van
SNOEPEN
in de verleden tijd hetzelfde?

1. JA, het is een zwak werkwoord
2. NEE, het is een sterk werkwoord

Karel lette niet goed op en ___ uit de trein te stappen.
(verleden tijd)

1. vergeet
2. vergat
3. vergeten
4. vergaten

Deze week ___ onze keuken gerenoveerd.
(tegenwoordige tijd)

1. word
2. werd
3. wordt
4. werdt

Gisteren ___ onze keuken gerenoveerd.
(verleden tijd)

1. word
2. werd
3. wordt
4. werdt

Het voltooid deelwoord

Naast de persoonsvorm kunnen er nog meer werkwoorden in de zin staan, bijvoorbeeld een voltooid deelwoord (vd).

	pv	vd
De docent is uitgegleden.	is	uitgegleden
De leerlingen hebben geschaatst.	hebben	geschaatst

Zo schrijf je het voltooid deelwoord

Schrijf het voltooid deelwoord altijd zo kort mogelijk. Let op:

• Het voltooid deelwoord van een sterk werkwoord eindigt meestal op -en: gebleven, gesprongen.
• Het voltooid deelwoord van een zwak werkwoord eindigt op -t of -d. Maak het woord langer. Je hoort dan welke letter het moet zijn: gesnapt(e), geschild(e).
  
• Vaak begint een voltooid deelwoord met ge- (geschreven, gewaaid), maar ge- kan ook ergens anders staan, bijvoorbeeld: opengemaakt.

Lastig??!!

Sommige werkwoorden zijn erg lastig. Zij beginnen met ge-, ver-, be-, ont-, her- of over-. Bij het voltooid deelwoord zet je er dan geen ge- voor. Daardoor klinken de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd en het voltooid deelwoord hetzelfde, maar je schrijft ze meestal verschillend.

pv tegenwoordige tijd	voltooid deelwoord
Er gebeurt buiten niets.	Er is buiten niets gebeurd .
Hij verhuist naar Italië.	Hij is naar Italië verhuisd .
Hij gelooft zijn ogen niet.	Hij heeft zijn ogen niet geloofd .

De docent is vandaag ziek .....

1. gemelt
2. gemeld

Jullie hebben vandaag goed....

1. gewerkt
2. gewerkd

Ik heb mijn slaapkamer....

1. verandert
2. veranderd

Jullie hebben wel vakantie .....

1. verdient
2. verdiend

GELEERD

SPELLING VAN DE PERSOONSVORM IN TT EN VT 

en het voltooid deelwoord

- je kent de stam van een werkwoord

- je weet wat zwakke en sterke ww zijn

- je kunt de pv in de tt en vt goed spellen

- je kunt het voltooid deelwoord herkennen en goed spellen