7.4 Infrarood en ultraviolet

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

5.2 - Van Infrarood tot ultraviolet

Leerdoelen van paragraaf 7.4

• Je kunt aangeven welke straling warmtelampen vooral uitzenden. 
• Je kunt enkele toepassingen van infrarode straling geven. 
• Je kunt de gevaren van ultraviolette straling voor de mens benoemen. 
• Je kunt uitleggen wat het verband is tussen de ozonlaag en ultraviolette straling. 
• Je kunt aangeven met welke stoffen je ultraviolette straling kunt aantonen.

Infrarood en UV

Infrarode straling

Infrarood straling is overal om je heen. Alle voorwerpen om je heen zenden deze vorm van straling uit. 

Hoe hoger de temperatuur van het voorwerp, des te meer straling het uitzendt.

Zet je hand eens tegen de radiator aan. 

Warmtelampen

Warmte lampen zenden roodlicht uit, maar vooral Infraroodstraling

Word gebruikt voor:

• Warmhouden van dieren.
• Wie kan er nog een voorbeeld noemen? 

Pasgeboren kuikens onder de warmtelamp.

Infrarood en het kleuren spectrum

Infraroodstraling valt net naast de kleur rood. 

Infraroodstraling kun je niet zien! Maar je kan wel de warmte voelen. 

Infrarood betekent letterlijk vóór Rood!

In het spectrum vind je het infrarood vóór het rood.

Toepassingen van infrarode straling

• In de afstand bediening van de TV.
• Infraroodsensor -->  Deze sensor is gevoelig voor warmte. Als er bijvoorbeeld een lamp hangt met infraroodsensor kan het lampje aan gaan zodra een mens of dier langs loopt.
• Alarmsystemen 
• Automatische winkeldeuren (Zoals bij veel supermarkten) 

Ultraviolette straling

De zon straalt behalve licht ook ultraviolette straling (uv-straling) uit.  

Door de UV straling kleurt je huid, maar blijf niet te lang in de zon. 

Teveel straling is slecht voor je huid! 

UV vergroot de kans op Kanker.

Te lang in de zon kan zorgen voor Zonnebrand. 

De huid van kleine kinderen is extra gevoelig voor uv-straling.

De ozonlaag

De Ozonlaag  houdt deels UV straling tegen.

De Ozon bestaat uit een soort gas. 

Er zijn gaten ontstaan door lucht vervuiling--> Meer UV straling --> Gevaarlijker voor mens en dier.

Uv-lampen

Er zijn lampen die vooral ultraviolette straling uitzenden. 

• Zonnebanken (Erg slecht voor je Huid)
  
• Discotheek lichten (erg zwak).

UV-Lampen geven vaak ook Violet-licht hierdoor kan je ze zien en herkenen. 

 

In het spectrum van een uv-lamp vind je ultraviolette straling links van het violet. Dat kun je aantonen met een fluorescerende stof. Zo’n stof gaat zelf licht geven als er ultraviolette straling op valt. 

 

De letters NOVA zijn geschilderd met fluorescerende verf. Je ziet ze oplichten op de plaats waar de uv-straling terechtkomt: voorbij het violet. ‘Ultraviolet’ betekent letterlijk ‘voorbij het violet’.

In het spectrum komt het ultraviolet na het violet.

Opdrachten maken

Aan de slag: Opgave 1 t/m 15 van paragraaf 7.4

Klaar?: ga bezig met een ander vak! 

Welke straling zend een warmtelamp uit?

Noem twee voorbeelden waarbij Infrarood straling word gebruikt

Wat is er gevaarlijk aan UV licht/straling

Word er meer of minder UV straling doorgelaten vandaag de dag dan 1000 jaar geleden?

1. Meer UV straling
2. Minder UV straling

Wat kan je zichtbaar maken met UV licht?

1. Fluorescerende stof
2. Letters
3. Mensen