Hoe zijn textiel en computers met elkaar verweven?

• Wiskunde
• Natuur, Leven en Technologie
• +3
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2-4

Introduction

Textiel en computers lijken misschien in verschillende werelden te horen, maar de twee hebben verrassend veel met elkaar te maken! In deze les wordt een introductie tot verschillende soorten textiel gegeven, waarna de focus wordt gelegd op weven. Leerlingen gaan zelf met werkbladen aan de slag, en leren over de koppeling tussen weven en computertaal.

Instructions

Voorkennis van leerlingen

De leerlingen hebben geen voorkennis nodig.

Voorbereiding voor docent

In de les gaan leerlingen met werkbladen aan de slag. Hou er rekening mee dat deze voorafgaand aan de les geprint zijn.

Leerdoelen/vaardigheden

Na deze les...

• Kan ik verschillende weefbindingen herkennen.
• Weet ik de verschillen tussen verschillende weefgetouwen
• Weet ik wat weven en programmeren met elkaar te maken hebben.

Aansluiting curriculum

Deze les sluit aan bij de volgende onderwerpen:

Wiskunde:

• wiskundige vaardigheden

Informatica: 

• grondslagen 

NLT: 

• 
  

Feuilles de travail

Antwoordmodel Schachten bedienen.pdf

Werkblad Schachten bedienen huisstijl v2.pdf

Werkblad Weven met papier huisstijl v2.pdf

Ondertitel

Hoe zijn textiel en computers met elkaar verweven?

Aan de slag met de koppeling tussen weven en computertaal

Les 1. Wat is creativiteit?

Informatie voor de docent

Vooraf

Print de werkbladen. 

Benodigdheden

Iconen

Zet het vinkje 'toon bij leerling' aan

Toon notities bij elke dia

Navigeren door de les

2 geprinte werkbladen 

Klik hier

Laptop voor elke leerling

Schaar voor elke leerling

Hotspot met meer informatie

Deze les maakt gebruik van geprinte werkbladen. Het is aan te raden deze voorafgaand aan de les geprint te hebben. 

Les 1. Wat is creativiteit?

Leerdoelen

Na deze les...

• Kan ik verschillende weefbindingen herkennen.
• Weet ik de verschillen tussen verschillende weefgetouwen.
• Weet ik wat weven en programmeren met elkaar te maken hebben.

In deze les maken leerlingen vanuit het perspectief van textiel kennis met de overlap met de technische kant. Hier worden expliciete koppelingen met programmeren voor gemaakt. 

Les 1. Wat is creativiteit?

Textielsoorten

Haken

Met één haaknaald haal je de draad door een vorige lus. Haken kan niet machinaal worden gedaan. 

Textiel is stof gemaakt van draden. Dit zijn 4 belangrijke manieren om stoffen te maken van draad:

Weven

Horizontale draden en verticale draden worden in elkaar gevlochten

Breien

Een lange draad wordt met lussen in elkaar gezet tot stof. Eerst zet je een rij lussen op één breinaald. Met een andere naald haal je steeds een draad door een lus en maak je weer een nieuwe rij lussen. Een breimachine doet dat zeer snel. 

Vilten

Bij vilten worden vezels tot een lap stof aan elkaar gewreven. Ze zitten dan chaotisch in elkaar. 

Ter introductie op de verschillende manieren om stoffen te maken.  Leerlingen kunnen ook zelf de korte toelichtingen lezen bij de manieren.

Bekijk 2 kledingstukken en typ of het geweven, gebreid, gehaakt of gevilt is. Geef hierbij aan wat voor kledingstuk het is.

Om na te denken over de verschillende manieren waarop textiel gemaakt kan worden, kijken leerlingen naar hun eigen kleding. 

Deze opdracht kan ook expliciet in tweetallen uitgevoerd worden.

 Vraag

Hoe is denim (spijkerstof) gemaakt?

1. Geweven
2. Gebreid
3. Gehaakt
4. Gevilt

Mogelijk is er al een spijkerbroek of spijkerjasje genoemd in de vorige vraag. Later in de les wordt denim nogmaals aangehaald om verder ingezoomd in te gaan op geweven stoffen. 

Les 1. Wat is creativiteit?

Weven

Verticale draden worden gespannen. De horizontale draden worden boven en onder de verticale draden gevlochten. 

De rest van deze les gaat over weven, waarbij de manier waarop de stof gevormd wordt hier het startpunt geeft.

Les 1. Wat is creativiteit?

Geweven stoffen

Geweven stoffen kunnen er heel divers uitzien, maar zijn in de structuur dus allemaal hetzelfde opgebouwd: er zijn verticale draden gespannen, waar vervolgens horizontale draden boven en onder worden gevlochten. 

Les 1. Wat is creativiteit?

Bindingen

Het patroon waarop de horizontale draden over en onder de verticale draden bewegen, heet een binding.

Twee voorbeelden zijn een platbinding en een keperbinding.

Les 1. Wat is creativiteit?

Bindingen

Platbinding

De horizontale draden worden om-en-om de verticale draden geregen.

Les 1. Wat is creativiteit?

Bindingen

Keperbinding

De horizontale draden slaan een aantal verticale draden over. Zo lijken er schuine lijnen te ontstaan, zoals bij denim

 Vraag

Bekijk denim op internet of in het echt.

Waarom lijkt veel denim meer blauw van buiten, maar meer wit van binnen? 

Typ hier je antwoord:

1. Knip alle witte stroken uit. 

2. Knip alle zwarte stroken in tot de bovenkant.

3. De zwarte stroken zijn de verticale draden. 

Deze zitten normaal vast in het weefgetouw en heten 'de ketting'.

4. De witte stroken zijn je horizontale draden. 

Deze weef je heen en weer in de ketting. De horizontale draden heten 'de inslag'. 

Werkblad opdracht 

De stappen in deze slide geven de voorbereiding voor de verschillende opdrachten die leerlingen met het werkblad kunnen uitvoeren. De opdrachten volgen op de volgende drie slides. 

Werkblad opdracht 

Weef dit patroon op het werkblad

Werkblad opdracht 

Weef dit patroon op het werkblad

Werkblad opdracht 

Weef dit patroon op het werkblad

Les 1. Wat is creativiteit?

Deze binding 

zorgt ervoor dat stof gaat glanzen. De naam van deze binding is vaak ook de naam van de stof.

Glanzende stof 

 Vraag

Hoe heet de binding die ervoor zorgt dat stof gaat glanzen? 

1. Viscose
2. Zijde
3. Linnen
4. Satijn

 Vraag

Antwoord

Deze binding heet satijn. 

Viscose, zijde en linnen zijn de namen van het materiaal dat wordt geweven. 

Vaak worden viscose en zijde geweven met een satijnbinding en zo wordt de stof glanzend. 

Les 1. Wat is creativiteit?

Weefgetouwen

Er zijn veel verschillende soorten manieren van weven. 

Je kan zelfs heel smal weven, als je een weefkam gebruikt. 

Tegenwoordig bestaan er ook computergestuurde weefmachines, waar tekeningen mee geweven kunnen worden. 

Les 1. Wat is creativiteit?

Weefgetouwen

In deze les geven we een korte introductie van 2 type weefgetouwen. 

Weefgetouw met 

schachten

Jacquardgetouw

met ponskaarten

Les 1. Wat is creativiteit?

Kettingdraden omhoog

Kettingdraden naar beneden

Inslagdraad

Het verschil tussen de twee soorten weefgetouwen heeft te maken met hoe de gespannen kettingdraden kunnen worden opgetild. 

En daardoor dus welke patronen je kan maken.

Weefgetouwen

Sleepopdracht

Sleep de twee type weefgetouwen, weefgetouw met schachten en de jacquardgetouw met ponskaarten, naar de juiste omschrijving. 

Gespannen ketting draden kunnen elk individueel worden opgetild

Gespannen ketting draden kunnen alleen in groepen worden opgetild

Les 1. Wat is creativiteit?

Schachten

Deze weefgetouwen hebben vaak 4 tot 10 schachten. 

Elke kettingdraad  zit vast aan 1 schacht. 

Als je een of meer schachten omhoog brengt dan gaan alle draden die vastzitten aan die schachten ook omhoog.

Doordat je de kettingdraden in groepen omhoog tilt, zijn de weefpatronen vaak geometrisch.

Je kan niet geen of alle schachten omhoog doen, want dan gaat de inslagdraad boven of onder alle kettingdraden, en niet ertussen. 

Schachten omhoog en naar beneden

Schachten bedienen

1. Teken in de vakjes de schachten die omhoog gaan om een weefpatroon te visualiseren.

2. Bepaal aan de hand van de programmeerregels welke schachten er omhoog gaan en teken deze in het weefpatroon.

3. Welke weefbinding heb je in opdracht 2 getekend?

Werkblad opdracht 

Les 1. Wat is creativiteit?

Jacquard

Een Jacquard weefgetouw heeft ponskaarten met gaatjes erin. Elk gaatje hoort bij 1 kettingdraad. 

Als er een gaatje zit, dan kan het draad omhoog getrokken worden. Als er geen gaatje zit wordt dit tegengehouden en blijft de kettingdraad omlaag.

Omdat elke individuele kettingdraad apart omhoog kan worden getrokken kan je met deze techniek ook organische patronen en vormen maken. 

Artikel

Lees de volgende twee korte artikelen van het 

Science museum in London. 

https://blog.scienceandindustrymuseum.org.uk/jacquard-loom/

https://collection.sciencemuseumgroup.org.uk/objects/co8405056/jacquard-hand-loom-loom

Je kan de artikelen vertalen naar het Nederlands. 

Hierna komen er 2 vragen over. 

Omschrijf in je eigen woorden waarom het jacquardgetouw vaak wordt gezien als de voorloper van de moderne computer

Vraag

Het jacquardgetouw gebruikt als het ware een binaire code. Er zijn 2 opties, touw gaat omhoog of touw gaat niet omhoog. Welke tekens worden er gebruikt voor de binaire code van een computer? 

1. "1" en "2"
2. "Aan" en "Uit"
3. "X" en "O"
4. "1" en "0"

Noem 3 dingen die je interessant of leuk vond aan deze les in 3 aparte antwoorden.

Nabespreking

Bespreek de input van de leerlingen. Worden er dingen genoemd die bij meer antwoorden terugkomen? Zijn er dingen genoteerd waar anderen het totaal niet mee eens zijn? Zijn er opvallende antwoorden?

Les 1. Wat is creativiteit?

Terugblik

Je hebt in deze les: 

• Geleerd over verschillende weefgetouwen, weefbindingen en hoe je deze bindingen kunt herkennen.
• Geleerd over de verbinding tussen weven en programmeren.

Les 1. Wat is creativiteit?

Geïnspireerd?

Vond je dit een leuke les? Dan is één van de volgende vervolgopleidingen misschien iets voor jou. 

Bachelor Industrial Design (universiteit)

https://www.tue.nl/studeren/bachelor-college/bachelor-industrial-design 

Bachelor Industrieel Ontwerpen (universiteit)

https://www.tudelft.nl/onderwijs/opleidingen/bachelors/industrieel-ontwerpen/bsc-industrieel-ontwerpen 

Les 1. Wat is creativiteit?

De makers van deze les willen graag weten wat je van de les vond.

Ga daarvoor naar de (korte) vragenlijst:

https://bit.ly/LessonUpmod_Leerling

Heel veel dank!

Feedback gevraagd

Klik op de link of scan de QR-code

Les 1. Wat is creativiteit?

Auteurs

Pre-TU/e - Tess Geerts 

Powered by

4TU

Meer informatie of opmerkingen

https://www.4tu.nl/vo/

Colofon

Les 1. Wat is creativiteit?

Devendorf, L., De Koninck, S., & Sandry, E. (2022). An Introduction to Weave Structure for HCI: a how-to and reflection on modes of exchange. Designing Interactive Systems Conference. https://doi.org/10.1145/3532106.3534567

Foto's van weefgetouwen en toebehoren zijn gemaakt in het Weverijmuseum Geldrop

Foto's van stoffen: Privécollectie

Bronnen