Les 2: GGZ H5.1 -5.3

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Welkom!

Psychiatrie

G3V2AD

Wat gaan we deze les doen?

- Theorie; begeleiding van een zorgvrager

- Praktijk; hoe reageer jij?

- Documentaire; introductie volgende les

Een professionele hulpverleningsrelatie is de basis voor het succesvol begeleiden en verplegen van zorgvragers met een psychiatrische stoornis. Het opbouwen ervan is niet altijd eenvoudig omdat tal van aspecten van invloed zijn.

Persoonlijk tegen professional

Binnen de GGZ is er altijd intensief contact met de zorgvrager

Emotionele en persoonlijke zaken worden besproken

Wat mag een zorgvrager wel of juist niet verwachten van een professional?

Wat is het verschil tussen een persoonlijke en professionele relatie?

Persoonlijke relatie

- Er is sprake van een emotionele band

- Er is wederkerigheid in het uitwisselen van gevoelens en gedachten

- De relatie is van onbegrensde duur en niet aan tijd en plaats gebonden;

- De relatie komt vrijwillig tot stand.

Professionele relatie

- Het doel van de relatie is het verlenen van hulp

- Er is sprake van betrekkelijke vrijwilligheid: de zorgvrager heeft geen of beperkte inspraak bij de keuze van de verzorgende

-Er is sprake van functionele openheid van de kant van de hulpverlener

- De verzorgende beperkt haar openheid tot wat noodzakelijk is voor het verlenen van goede zorg

- Er is afbakening in tijd en plaats

Mag er een emotionele band ontstaan tussen de zorgvrager en zorgverlener? Waarom wel/niet?

Nee! De reden hiervoor is dat de emotionele band hét kenmerk is van een persoonlijke relatie, van vriendschap en verbondenheid.

Wederkerigheid in de GGZ

Wederkerigheid; Onderlinge verplichting binnen een relatie om een gift met een tegengift te beantwoorden.

Functionele openheid en niet-functionele openheid

je neemt bijvoorbeeld iets van de zorgvrager aan wat hij speciaal voor jou bestemd heeft. Je schept verwachtingen bij de zorgvrager die je misschien niet waar kunt of wilt maken.

Het kan ook zomaar gebeuren dat je de zorgvrager in een opwelling even iets te veel van jezelf vertelt. Je vertelt bijvoorbeeld over iets waar je moeite mee hebt of waar je verdriet van hebt. Daarmee kun je onbedoeld de zorgvrager belasten met jouw problemen. Dat is de omgekeerde wereld, want dan moet de zorgvrager er voor jou zijn.

Functionele openheid; je verteld bewust en met een doel iets over jezelf 

Het is dus altijd belangrijk om ontmoeting te hebben met de zorgvrager, zodat zij weten dat ze met hun problemen naar jou toe kunnen komen voor hulp!

Welke reactie is juist?

Heidi ploft met een zucht neer op de bank in de huiskamer. Verzorgende Yvonne vraagt wat er aan de hand is. Heidi zegt geïrriteerd: Pff, dat dieetschema is echt niets voor mij, ik heb geen zin om al dat lekkers te laten staan. Ik snap best dat ik moet afvallen hoor, maar of dat nou zó moet...

Yvonne reageert : Ik snap dat je dat moeilijk vindt hoor. Al die lekkere dingen die je eerst gewend was wel te eten. Als ik op dieet ben, vind ik dat ook altijd lastig. Maar ik probeer dan een alternatief te vinden dat wel gezond is. Zullen we kijken of we voor jou ook zon lijstje kunnen maken?

Yvonne reageert : Ik snap best dat je dat moeilijk vindt hoor. Ik ben ook al heel mijn leven te zwaar, altijd maar op dieet, daar word ik ook weleens moe van. Soms krijg je gewoon ineens enorme trek in een Big Mac, herken je dat?

Professionele hulpverleningsrelaties

- houding (attitude);

- therapeutisch effect;

- afstand en nabijheid (betrokken zijn);

- machtsverschil en gelijkwaardigheid;

- risicogedrag.

Het gaat om houdingsaspecten en vaardigheden als:

respect;

inlevingsvermogen (empathie);

echtheid.

Wanneer is een relatie met een zorgvrager goed?

De basis voor een goede relatie wordt gevormd door veiligheid en vertrouwen

Het gaat om houdingsaspecten en vaardigheden als:

respect;

inlevingsvermogen (empathie);

echtheid

Hoe reageer jij?

Sivam staat voor verzorgende Hellen. Zijn ogen zijn wijd opengesperd. Parels zweet staan op zijn voorhoofd. Steeds kijkt hij schichtig achterom. Wat is er toch aan de hand Sivam? vraagt Hellen. Sivam reageert niet...

Hoe reageer jij?

Het is weer rustig op de groep. Er is net een uitbarsting geweest van Rob. Het was net of er iets knapte in hem. Niemand weet precies wat de aanleiding was. De tafel en stoelen vlogen door de kamer, het glaswerk is kapot en de tv is omgevallen. Alle zorgvragers zijn van de kaart.

Hoe reageer jij?

Carien is achterdochtig. Ze denkt dat haar man een relatie heeft met de buurvrouw. Elke keer als hij naar zijn werk gaat, roept ze hem na: Ga je weer naar die slet! Als haar man probeert uit te leggen dat dit niet gezond is, en dat ze misschien de huisarts moeten bellen, reageert Carien: Ja, ja, dan heb je het rijk helemaal voor jezelf alleen. Ik laat me niet zomaar uit mijn huis jagen! De man van Carien verteld dit tegen jouw als zorgverlener. Hoe reageer jij?

Hoe reageer jij?

Eva is vrijwillig opgenomen. Ze is al jaren depressief, vooral als de blaadjes vallen in het najaar. Meestal kan Eva het goed vinden op de unit, ze kent er de weg, ze is er vaker geweest. Dit keer loopt het anders. Er zijn een paar personeelswisselingen geweest en de groep zorgvragers is instabiel. Er zijn veel ruzies. Eva besluit niet langer te blijven en naar huis te gaan. Die avond vindt haar man haar thuis in bed. Het huis is een rommeltje en alle gordijnen zijn dicht. Wat doe jij hier? reageert hij impulsief. Ik red mezelf wel, zegt Eva. Ik blijf wel in bed tot het weer lente wordt, zoek jij het maar uit. Evas man belt vol verbazing de unit waar Eva opgenomen was. En jullie hebben haar zomaar laten gaan...? Wat zijn jullie voor amateurs. Ik bel morgen gelijk de inspectie!

Hoe reageer jij?

Verzorgende Aïsha is in gesprek met Mahfuz. Hij komt uit Afghanistan en spreekt nog maar weinig Nederlands. Ineens dringt een andere zorgvrager, Dick, zich tussen hen in. Hij eist dat Aïsha met hem meegaat om een boodschap te doen. Aïsha zoekt de blik van Dick en kijkt hem recht in zijn gezicht. 

De hulpverleningsrelatie tussen zorgvrager en verzorgende kan een therapeutisch effect hebben

De relatie draagt positief bij aan een verandering/behandeling van de psychiatrische stoornis

Ze reageert vriendelijk, rustig en beslist: Dick, ik wil dat je meteen tussen ons uitgaat en rustig afwacht tot ik uitgesproken ben. Straks heb ik tijd voor jou. Aïsha wendt haar hoofd af en zet haar gesprek met Mahfuz voort. Hij krijgt de volle aandacht, alsof Dick even niet meer bestaat. Deze druipt beteuterd af.

Gaat Noraly te ver mee in de emoties van Froukje?

Froukje zit in de huiskamer. Ze is stil en in zichzelf gekeerd. Verzorgende Noraly gaat naast haar zitten en vraagt: Hoe gaat het met je? Froukje reageert niet sociaal wenselijk met goed. Ze zegt meteen hoe ze zich echt voelt: Slecht, ik voel me zo somber. Vandaag is het precies twee jaar geleden dat we ons kind verloren hebben. Ik was zeven maanden in verwachting. Toen ging het mis. Noraly voelt een mokerslag op haar neerkomen, ze voelt de pijn, het is zo herkenbaar. Ze voelt het weer als de dag van gisteren toen ze geen leven meer voelde, dat in het ziekenhuis geconstateerd werd dat haar baby niet meer leefde. Noraly voelt tranen dringen. Ze vertelt Froukje dat ze begrijpt wat ze bedoelt en voelt, dat ze het zelf jaren geleden ook heeft ervaren. Froukje begint te huilen. Het lukt Noraly eigenlijk niet meer om naar Froukje te luisteren, haar te steunen. Het voelt zo sterk, ze voelt zo mee.

Aan de slag!

Psychische en psychiatrische zorg binnen de VT, GHZ en kraamzorg

Ga in een 2 tal en een 3 tal op onderzoek uit naar welke zorg jij als verzorgende IG biedt in één van de zorgsectoren