Laagland cursus 11 les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Laagland cursus 11

negentiende eeuw, les 5

Programma

• antwoorden controlevragen
• huiswerk bespreken
• uitleg Multatuli
• aan de slag

Antwoorden controlevragen par 3

35. Wat is het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker? Multatuli (Ik heb veel gedragen/geleden)

36. Wat is zijn beroemdste werk? Max Havelaar of De koffieveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij

37. Wat was het buitenliteraire doel van zijn boek? ingrijpen in politieke werkelijkheid: einde maken aan misstanden in koloniale systeem én eerherstel voor zichzelf

38. Is zijn hoofdpersonage een romanticus? Leg uit. Havelaar wel, want hij strijdt tegen onrecht, is emotioneel, zit vol verbeeldingskracht en denkt dat hij het leven van de onderdrukte Javaan kan verbeteren

Antwoorden LL 11 opdr 4

a Droogstoppel benadrukt voortdurend dat hij de zuivere waarheid vertelt. Tegelijkertijd doet hij de waarheid geweld aan met een redenering als: (1) “‟t Is de waarheid! Gisteravond nog was de boekhouder na elven op kantoor, om zijn bril te zoeken”; andere voor Droogstoppel typerende opmerkingen: (2) “dat zo‟n bedrijf – ik bedoel Last & Co, makelaars in koffie, Lauriergracht no. 37 – niet voorzichtig genoeg kon zijn bij het aannemen van personeel”; (3) “Niet om iemand zwart te maken, nee, dat ligt helemaal niet in mijn aard! Maar het kan nooit kwaad dat ze ‟t weten, vind ik.” Droogstoppel voert argumenten aan voor zijn waarheidsliefde die geen argumenten zijn. Een boekhouder die zijn bril zoekt, is geen argument voor de uitbreiding van het personeel. Hij noemt zijn eigen bedrijf te pas en te onpas en zegt niemand zwart te willen maken, terwijl hij dat juist wel doet. Droogstoppel komt daardoor onbetrouwbaar en zelfingenomen over.

Antwoorden LL 11 opdr 4

b Geef een argument waarom wel/niet.

c De bevolking wordt uitgebuit door het districtshoofd van Parangkujang die steeds de buffels van de bevolking opeist.

d Het verhaal is eentonig omdat het afpakken van de buffels geen incident is, maar keer op keer gebeurt.

e “Ik weet en kan bewijzen dat er veel Adinda‟s en veel Saidjahs waren, en dat een verzonnen verhaal, met al zijn bijzonderheden, een waarheid kan vertellen die algemeen geldig is.” (r. 41-44) Literatuur kan dus een algemeen geldige waarheid vertellen, ook al is de tekst verzonnen.

f Verhalen over Jezus in de Bijbel (het verhaal over de barmhartige Samaritaan en het verhaal van de zaaier) en De negerhut van oom Tom (een verhaal over de slavernij in de Verenigde Staten).

Antwoorden LL 11 opdr 4

g De „bekentenis‟ sluit aan bij het buitenliteraire doel. Multatuli wilde ingrijpen in de politieke werkelijkheid door te vertellen over de misstanden in het koloniale systeem. Dan moet hij wel geloofd worden. Hij moet daarom „de waarheid‟ vertellen. Vandaar de „bekentenis‟, het verhaal is weliswaar verzonnen, maar de strekking is waar. Multatuli wilde zijn lezers van die strekking overtuigen.

h Een eind maken aan de uitbuiting van de bevolking door inlandse vorsten als het districtshoofd van Parangkujang.

i De strekking van de „bekentenis‟ is dat een verzonnen verhaal een algemene waarheid kan vertellen. Wat vind je daarvan? Geef minimaal een argument voor je mening eens/oneens.

j De Negerhut van oom Tom gaat over het leven van de slaven in de Verenigde Staten. Zoek informatie over dat boek. Vergelijk de strekking. Is de vergelijking terecht? Waarom wel/niet?

Antwoorden LL 11 opdr 4

k Max Havelaar is een typisch romantisch personage (dromer, wereldverbeteraar) en de Max Havelaar is geëngageerde literatuur (engagement).

l De verteller is kritisch, dat blijkt uit het spottend bedoelde “groot gejubel”, “heldenmoed”en de dankgebeden voor dat “God de Heer had meegestreden onder de vlag van Nederland.”

m In de hertaling rent Saidjah op de soldaten af en lijkt het alsof de soldaten hun bajonetten in zijn borst stoten. In het origineel omvat Saidjah zelf de bajonet en stoot zich erin. In het origineel maakt Saidjah zelf een einde aan zijn leven, in de hertaling niet.

n Geef een argument voor de versie van je voorkeur.

Wat hebben wij vandaag te danken aan Max Havelaar?

1. koffie
2. keurmerk fair-trade
3. chocola
4. Indonesië

Wie is de karikatuur van de calvinistische fantasieloze handelaar?

1. Max Havelaar
2. Eduard Douwes Dekker
3. Batavus Droogstoppel

Van wie/wat is Multatuli het pseudoniem?

1. Max Havelaar
2. De Nederlandsche koffieveiling
3. de Javaan
4. Eduard Douwes Dekker

Wat wilde Eduard Douwes Dekker bereiken?

1. bescherming van de Javaan tegen uitbuiting door de Nederlanders
2. bescherming van de Javaan tegen uitbuiting door inlandse hoofden
3. bescherming van de Javaan tegen uitbuiting door Nederlanders en inlandse hoofden
4. koloniale bewind afschaffen

Aan wie is het boek Max Havelaar opgedragen?

1. Willem III
2. onderdrukte Javaan
3. zijn vrouw

Wat was een mogelijk gevaar van het boek?

1. opstand in toko's en koffiehuizen
2. afschaffing koloniale systeem

Max Havelaar of De koffieveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij 

Inhoud

Koffiehandelaar Batavus Droogstoppel wil boek schrijven over koffiehandel; hij komt in het bezit van een pak papier (aantekeningen) van Sjaalman (= Max Havelaar = Multatuli); hij laat stagiair Stern een verhaal schrijven op basis van deze aantekeningen; hoofdpersoon is Max Havelaar die in Lebak op Java de inlandse vorst aanklaagt voor uitbuiting van de Javaanse bevolking met als voorbeeld / illustratie het verhaal van Saïdjah en Adinda; Max Havelaar wordt uiteindelijk ontslagen en de situatie verbetert niet (= geschiedenis Eduard Douwes Dekker)

Doel van het boek

- einde maken aan uitbuiting Javaanse bevolking

- eerherstel voor zichzelf

Aan de slag

Laagland cursus 11

Huiswerk: Maak de controlevragen 39 t/m vraag 46 en maak opdracht 5