De Cel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De cel

Leerdoelen

Je kunt uitleggen: 
1. hoe het celmembraan, het cytoplasma en de celkern zijn opgebouwd en wat hun functie is.

2. hoe cellen stoffen kunnen uitwisselen met hun omgeving via diffusie, osmose en op een passieve en actieve manier.

3. waarom het belangrijk is dat cellen zich delen en hoe de celdeling verloopt 

 4. waarin de celdeling van lichaamscellen verschilt van die van geslachtscellen.

1. Hoe een cel is opgebouwd
2. Hoe celdeling werkt
3. 
   
4. Welke vier basistypen weefsel er zijn, wat hun taken zijn en welke kenmerken ze hebben

Het lichaam bestaat uit

1. 100.000 lichaamscellen
2. 1 miljoen lichaamscellen
3. 10 miljoen lichaamscellen
4. 100.000 miljard lichaamscellen

Opbouw van de mens

Cel = kleinste functionele bouweenheden van het lichaam

Weefsel = groep cellen met dezelfde bouw en functie

Orgaan = groep samenwerkende weefsels (een of meerdere functies)

OrgaanStelsel = groep samenwerkende organen

Organisme = groep samenwerkende stelsel, levend wezen

Celkern/chromosomen

In de celkern bevinden zich de chromosomen. Alle menselijke cellen bevatten 23 paar chromosomen.

In chromosomen zitten al onze erfelijke eigenschappen. Ze bestaan uit lange opgerolde DNA-draden.

DNA staat voor: Desoxyribo Nucleïne Acide:  de chemische stof waaruit de chromosomen zijn opgebouwd.

Ieder stukje DNA bevat een erfelijke eigenschap, of beter gezegd het ‘recept’ voor die eigenschap.

Zo’n stukje DNA heet een gen.

-Heeft ook een semipermeabele membraan. Deze omsluit de celkern en grenst deze af van het cytoplasma. 

-In het plasma van de kern bevinden zich de chromatinekorrels, die zich bij de celdeling omvormen in 'draden'. Dit zijn de chromosomen. Deze chromosomen bezitten de erfelijke eigenschappen die ieder mens uniek maken. 

-De celkern reguleert de werking van andere cel bestanddelen. 

-Elke cel bezit een kern behalve volwassen erytrocyten en trombocyten. Bij deze cellen is de kern verdwenen. 

-Cellen in het z.g.n. dwarsgestreepte spierweefsel hebben meer dan 1 kern. 

Chromosomen bevinden zich....

1. In het DNA
2. In de genen
3. In de celkern
4. In de bloedbaan

Stelling: Chromosomen zijn een déél van je DNA

1. Juist
2. Onjuist

Cytoplasma

Cytoplasma = werkplaats van een cel​

Water 70% + vet, eiwit, koolhydraat, vitamine, ​zuurstof, mineralen​

In het cytoplasma zitten celonderdelen = organellen ​

Voeren celstofwisseling uit. 

Elk organel eigen taak

Celdeling  (mitose)

Tijdens celdeling zijn chromosomen kwetsbaar. Als er op dat moment een gevaarlijke stof op de cel inwerkt (vb. teer uit sigaretten of radioactieve straling) raken de chromosomen beschadigd. Zo kunnen kankercellen ontstaan.

Vb. huid- en slijmvliescellen delen zich vaak, verwondingen genezen gemakkelijk.

Vb. zenuw- en hartspiercellen delen zich na de geboorte niet meer. Verwondingen genezen slecht of niet.

Celdeling (Meiose)

• Celdeling van de voortplantingscellen
  
• Iedere geslachtscel heeft helft van de chromosomen
• De chromosomen splitsen zich niet.
• De mannelijke en vrouwelijke geslachtscel smelten samen bij de bevruchting en hier komt dan een nieuwe cel uit voort, met het complete aantal chromosomen.
  
•  De helft van de vader en de andere helft van de moeder