6.1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema 6 Waarneming, regeling en gedrag

Basisstof 1: Reageren op je omgeving

Leerdoelen

1. Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

2. Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel

Wat gaan we doen?

• absentie + hw controle
• toets bespreken
• nieuwe bs
• Vragen maken

 Waarnemen

Zien, horen, ruiken, proeven en voelen:

Dit zijn de manieren waarop je waarneemt

welke zintuigen ken je al???

Om je omgeving waar te nemen, gebruik je zintuigen. 

Een zintuig is een orgaan dat reageert op een invloed uit de omgeving. Zo’n invloed heet een prikkel. 

Voorbeelden van prikkels: licht, geluid, geur, smaak en aanraking. 

Doordat je zintuigen die prikkels opvangen, kun je allerlei dingen waarnemen.

De kok ziet en ruikt de chocolade. 

Hij gebruikt de zintuigen in zijn ogen en zijn neus. 

De zintuigen sturen seintjes naar de hersenen. De hersenen verwerken deze seintjes. 

Daardoor ziet en ruikt de kok de chocolade. Zien, horen, ruiken, proeven en voelen zijn de manieren waarop je je omgeving waarneemt.

Zintuigen prikkels 

Met je zintuig neem je waar. Je zintuigen zijn dus je oren, ogen, neus, mond en huid

Je neemt een prikkel waar. Een prikkel is een invloed uit de natuur, een signaal. Voorbeelden van prikkels zijn geluid, licht, geur, smaak en aanraking.

In de zintuigen liggen zintuigcellen. Als zintuigcellen prikkels opvangen, ontstaan impulsen. Dat zijn een soort elektrische signalen (‘seintjes’). 

Zintuigcellen zijn aangesloten op zenuwen. De zenuwen leiden de impulsen naar de hersenen. 

In de hersenen word je je bewust van de prikkels . Daardoor kun je de omgeving waarnemen.

prikkel

impuls

zintuig

gewenning

Zintuigcellen en impulsen

In je zintuigen liggen zintuigcellen

Zintuigcellen ontvangen prikkels, dan ontstaat er een signaal (een soort elekrisch stroompje)

Je zintuigcellen zijn aangesloten op je zenuwen. Die zenuwen leiden de impulsen door naar de hersenen. Daar wordt je je bewust van de prikkel

Huid = zintuig

• Warmtezintuig (reageerd wanneer de huid iets warms aanraakt)
• Koudezintuig (reageerd wanneer de huid iets kouds aanraakt)
• Drukzintuig (reageerd als er op de huid gedrukt wordt)
• Tastzintuig (reageerd op lichte aanraking van de huid)

Pijn 

Pijn neem je waar met een pijnpunt.

Dit zijn de uiteinde van je zenuwen

ze komen in je hele lijf voor.....

Hoe goed kunnen jullie waarnemen?

Zie de volgende film!!

De zenuwen geven de prikkels van de zintuigen door aan de hersenen

waar

niet waar

waar maar hersenen kunnen ook prikkels doorgeven

licht is net als geluid of pijn een prikkel

waar

niet waar

1. Prikkel: Invloed uit de omgeving op een organisme
2. Impuls: Een elektrisch signaal (‘seintje’) dat
van de zintuigcellen door zenuwen naar de
hersenen wordt geleid

1. 1 Waar 2 Nietwaar
2. 1 Nietwaar 2 Waar
3. Beide waar
4. Beide nietwaar

Wat zie je op de
afbeelding?

Kies het beste antwoord

1. Klieren
2. Het ruggenmerg
3. De zenuwen
4. Het zenuwstelsel

Een zintuig:
Het is een orgaan dat reageert op prikkels

1. Waar
2. Nietwaar

Een zintuigcel vangt prikkels op en zet die om in impulsen

1. Waar
2. Nietwaar

Waar ontstaat een impuls?

1. in de zintuigcellen
2. in het zintuig
3. in de klas
4. in de prikkel

Een functie van het zenuwstelsel

1. bloed zuiveren
2. reacties regelen van spieren of klieren
3. prikkels van de spieren ontvangen
4. zintuigcellen aanmaken

ontstaan in zintuigen prikkels ?

ja

nee

wordt je je bewust van een prikkel in je hersenen?

ja

nee

geur 

ruiken 

neus 

licht 

smaak 

aanraking

geluid 

voelen

zien

horen 

proeven

huid 

tong 

oog

oor 

Wat is een functie van het zenuwstelsel?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Prikkels uit de omgeving opvangen.
2. Beweging mogelijk maken.
3. impulsen vanaf de zintuigen verwerken
4. opdracht geven aan spieren en klieren

Wat is de functie van zintuigen?

1. prikkels uit de omgeving omzetten in impulsen
2. impulsen naar de hersenen sturen
3. beweging mogelijk maken
4. daarmee kun je zien

Welk van deze is geen waarneming?

1. horen
2. ruiken
3. zien
4. geluid

welke van deze is geen zintuig?

1. smaak
2. neus
3. oog
4. huid

welke van deze is geen prikkel?

1. geur
2. aanraking
3. licht
4. huid

wat is een impuls?

1. Een invloed vanuit de omgeving
2. Een elektrisch signaaltje

prikkel

zintuig

bewustwording

impuls

Noem iets dat jij geleerd hebt deze les.

HW bio

BB= 6.1 opdr 1 tm 6 + 9+

KGT= 6.1 opdr 1 tm 9+

klaar? nakijken