Cette leçon contient 28 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.
La durée de la leçon est: 60 min
Éléments de cette leçon
Welkom
Telefoon in telefoontas
Tas van tafel
Laptop pakken & in Lesson-Up
Pen, potlood & notitieschrift pakken
Slide 1 - Diapositive
Waarom kunnen A&G of C&T niet tegenover elkaar staan?
Slide 2 - Question ouverte
Doelen
Je kunt met behulp van basenparing vanuit een gegeven nucleotide-volgorde van de coderende streng, de matrijsstreng of mRNA de nucleotidevolgorde van de andere twee bepalen.
Je kunt met behulp van een nucleotidevolgorde in mRNA bepalen in welke volgorde eiwitten in een eiwit gekoppeld worden door het ribosoom (en andersom).
Let op start/stop codons!
Slide 3 - Diapositive
aantal chromosomen
DNA bestaat uit twee
Het aflezen van DNA en hier een ketting van aminozuren van maken (eiwit/ enzym) gebeurt in de ribosomen.
En dan nu...... 'de code'.
Elke 3 stikstofbasen coderen voor één soort aminozuur.
Een ketting aminozuren vormen weer een eiwit.
Welke aminozuren, en de volgorde, maken een eiwit uniek.
De volgorde van DNA bepaalt dus de volgorde van de aminozuren en dus welk eiwit je maakt.
Slide 4 - Diapositive
Aminozuren zijn de bouwstenen van.... Deze worden geproduceerd in de....
A
Koolhydraten
Ribosomen
B
Koolhydraten
RER
C
Eiwitten
Ribosomen
D
Eiwitten
RER
Slide 5 - Quiz
Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten. Dat betekent dat het DNA eigenlijk de code is voor aminozuren.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 6 - Quiz
Kan DNA de celkern uit?
A
Ja, altijd
B
Nee, nooit
C
Enkel voor eiwitsynthese
D
Hangt van het celtype af
Slide 7 - Quiz
Transcriptie
DNA kan worden gekopieerd tot RNA
RNA kan de celkern wel uit
Wat zijn de verschillen tussen RNA en DNA?
Slide 8 - Diapositive
Ik heb een streng DNA met de volgende code AATGTCGTC. Hoe codeert de daarbij horende streng RNA?
Slide 9 - Question ouverte
Bekijk tabel 71G. Welk aminozuur hoort er bij AAA?
Slide 10 - Question ouverte
We hebben de DNA code CGCCGAATC. Welke aminozuren horen hierbij (T1, 2p) PS: eerst naar RNA gaan
Slide 11 - Question ouverte
Bij de vorige vraag zagen we voor welk aminozuur de code ATC staat. Wat gebeurt er met het te vormen eiwit als de eerste A veranderd in een C? (probeer zo volledig mogelijk te antwoorden) (T2)
Slide 12 - Question ouverte
Welke streng is dan het gen?
We hebben twee strengen DNA. Deze zijn verschillend van elkaar en dus krijg je andere aminozuren. De coderende streng bevat het gen. De matrijsstreng staat daar tegenover en bevat dus niet het gen.
Slide 13 - Diapositive
Een stuk DNA heeft een matrijsstreng van de volgende code ATGCCAATT. Welke RNA code hoort hierbij? En welke aminozuren? (T2, 3p)
Slide 14 - Question ouverte
Eiwitsynthese
Is de DNA streng hiernaast de coderende of matrijsstreng?
Hoe weet je waar de code van een eiwit in het DNA begint/eindigt?
Slide 15 - Diapositive
Noteer hier de RNA code van het startcodon en het stopcodon
Slide 16 - Question ouverte
Bij sommige insecten is 15% van het genetisch materiaal hoog repetitief. Dat wil zeggen dat een stuk genetische code steeds maar weer terugkeert. Zo komt er in de coderende streng van het genoom een lang stuk voor waarin vele malen de basevolgorde ATAA achter elkaar geplakt is.
Voor maximaal hoeveel verschillende aminozuren codeert dit repetitieve materiaal? Leg je antwoord uit (I, 3p)
Slide 17 - Question ouverte
gen
mutatie
Slide 18 - Diapositive
leg uit waardoor in een gen het verwijderen van één base meer effect heeft dan het wijzigen van een base in het DNA.
Slide 19 - Question ouverte
Translatie
Met behulp van de code op het mRNA bevestigd tRNA de aminozuren
tRNA heeft dus de anticodon ten opzichte van mRNA
U-A G-C
Dit gebeurt allemaal in de ribosomen in een cel
Slide 20 - Diapositive
Wat zou de anticodon van het tRNA zijn bij glutamine en glutaminezuur
Slide 21 - Question ouverte
typen DNA
structuurgenen: bevatten code voor een eiwit
regulatorgenen: beïnvloed de expressie van andere genen
niet-coderend DNA: bevat geen code voor eiwitten (95%)
Slide 22 - Diapositive
Samengevat
Een gen komt tot expressie op het moment dat de DNA-code van dat gen gebruikt wordt om een eiwit te maken
Ontwikkeling, Cel-differentiatie en cel-activiteit verschillen door expressie van verschillende genen in verschillende celtypen.
Welke genen tot expressie komen wordt bepaald door signalen in of buiten de cel.
Slide 23 - Diapositive
Epigenetica
code gelijk, expressie veranderd door epigenetische factoren
bv blokkering transcriptie door methylering (het koppelen van CH3 aan een nucleotide)
soms erfelijk, meestal niet
Slide 24 - Diapositive
proto-oncogen
tumor-suppressorgen
Slide 25 - Diapositive
Ontstaan van kanker
Een mutatie in het tumor suppressor gen zorgt ervoor bij schade de celcyclus niet stil komt te liggen. De celcyclus kan doorgaan met een beschadigde cel.