Paragraaf 10 Tekstopbouw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Tekstopbouw

havo 3

Lezen

Planning

- Oefenen met werkwoordspelling

- Oefenen met bedrijvende en lijdende vorm

- Nakijken paragraaf 9

- Behandelen paragraaf 10

- Aan de slag

Doelen

- Je weet hoe een tekst is opgebouwd en welke structuurvarianten verhalen kennen.

- Je kan bepalen welke informatie in een inleiding, middenstuk en slot thuishoort en herkennen wat de structuur is van een verhaal.

- Je kan informatie voor een tekst logisch ordenen en een verhaal op verschillende manieren structureren.

- Je kan zelf een goed opgebouwde tekst en een goed opgebouwd verhaal schrijven.

Oefenen met werkwoordspelling

1. Wat kun je tijdens deze oefening allemaal (verwachten)?

1. verwachte
2. verwachten
3. verwachtte
4. verwachtten

Dat zal ik je nu (vertellen).

1. vertelde
2. verteld
3. vertellen
4. vertelen

De eerste paar zinnen zullen alleen over hele werkwoorden (gaan).

1. gaan
2. ga
3. gingen
4. gaande

4. Maar daarna zullen er andere zinnen (komen).

1. kwamen
2. kwam
3. komde
4. komen

5. Wat (denken, vt) je bijvoorbeeld van deze zin?

1. denk
2. dacht
3. gedacht
4. denken

6. Of van een zin die gaat over een (afgelasten) wedstrijd?

1. aflasten
2. afgelasten
3. afgelaste
4. afgelastte

7. Dat (vinden, tt) je waarschijnlijk al een stuk lastiger.

1. vond
2. vindt
3. vind
4. vondt

8. Wanneer heb jij voor het laatst (inloggen) op de website van Online Nederlands?

1. ingelogde
2. ingelogt
3. ingelogdt
4. ingelogd

9. Zorg ervoor dat je de werkwoordspelling voldoende (oefenen).

1. oefende
2. oefend
3. oefen
4. oefent

10. Een (waarschuwen) mens telt voor twee.

1. waarschuwend
2. gewaarschuwd
3. gewaarschuwt
4. gewaarschuwende

play.kahoot.it

Aan het werk

Paragraaf 9 bladzijde 41 oefening 6 t/m 8

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Vaste indeling:

1. titel

2. inleiding

3. middenstuk

4. slot

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Voorbereiding:

- Wat is het onderwerp?

- Wie is de lezer?

- Wat voor soort tekst wordt het?

- Wat is het tekstdoel?

- Wat is de belangrijkste boodschap?

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Titel en inleiding:

- aandacht trekken

- nieuwsgierig maken

Aandacht trekken kan je bijvoorbeeld door:

Het vertellen van een verhaaltje of anekdote over iets dat je hebt gelezen of meegemaakt (een anekdote = grappig en kort verhaal over iets dat echt gebeurd is).

In te gaan op een actuele gebeurtenis. Je vertelt iets wat op dat moment veel aandacht krijgt in de publiciteit.

De voorgeschiedenis te vertellen. Je gaat in op hoe men in het verleden omging met het onderwerp en maakt daarmee de lezer nieuwsgierig naar de huidige stand van zaken.

Het belang van de lezer bij de zaak te benadrukken. Je maakt de lezer attent op de voordelen die hij kan hebben bij het lezen van je artikel.

Bij de introductie van je onderwerp kan je gebruik maken van het stellen van een aantal vragen of het aankondigen van wat je verder in de tekst gaat bespreken. Je geeft jouw mening over het onderwerp of formuleert de vraagstelling/het probleem.

Als je de inleiding voorbereidt, kun je het beste vragen maken bij je deelonderwerpen. De antwoorden daarop gebruik je om je tekst te schrijven. Voor de uitwerking van elk deelonderwerp gebruik je één of meer alinea’s.

De kernzin van de alinea geeft de hoofdgedachte weer. Meestal is dat de eerste zin en soms de laatste. Een andere plaats is echter ook mogelijk.

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Middenstuk:

- kern

- één deelonderwerp per alinea

- verbindingswoorden

- tussenkopjes

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Slot:

- samenvatting

- maak het cirkeltje rond

- geen nieuwe informatie

- uitsmijter

Aan de slag

Lezen bladzijde 42

Maken bladzijde 43 oefening 1 t/m 5

Klaar? Lezen of leren voor de toets

Doelen

- Je weet hoe een tekst is opgebouwd en welke structuurvarianten verhalen kennen.

- Je kan bepalen welke informatie in een inleiding, middenstuk en slot thuishoort en herkennen wat de structuur is van een verhaal.

- Je kan informatie voor een tekst logisch ordenen en een verhaal op verschillende manieren structureren.

- Je kan zelf een goed opgebouwde tekst en een goed opgebouwd verhaal schrijven.

Huiswerk

Maken bladzijde 43 oefening 1 t/m 5

Leren voor toets, zie SOM

Tekstopbouw deel 2

havo 3

Lezen

Planning

- Oefenen met werkwoordspelling

- Behandelen paragraaf 10

- Aan de slag/nakijken

Doelen

- Je weet hoe een tekst is opgebouwd en welke structuurvarianten verhalen kennen.

- Je kan bepalen welke informatie in een inleiding, middenstuk en slot thuishoort en herkennen wat de structuur is van een verhaal.

- Je kan informatie voor een tekst logisch ordenen en een verhaal op verschillende manieren structureren.

- Je kan zelf een goed opgebouwde tekst en een goed opgebouwd verhaal schrijven.

Oefenen met werkwoordspelling

1. De ober (zigzaggen, tt) met een dienblad vol glazen door de menigte.

1. zigzagde
2. gezigzagd
3. zigzagt
4. zigzagd

2. Hij heeft net nog mijn pad (kruisen).

1. kruist
2. gekruisd
3. kruisend
4. gekruist

3. Ik (zijn, vt) op zoek naar een ober met volle glazen.

1. zijn
2. was
3. is
4. ben

4. Ik had het mijne namelijk net (legen).

1. geleegd
2. legend
3. geleegt
4. geleegdt

5. Maar toen ik hem zag, (durven) ik niet om een nieuw glas te vragen.

1. durf
2. durft
3. durfde
4. durfte

6. Plotseling (dringen, vt) namelijk tot mij door wie die ober was.

1. dringt
2. drongt
3. drongde
4. drong

7. Stiekem (druipen, vt) ik af.

1. droop
2. droopte
3. druip
4. druipt

8. Ik hoop niet dat hij mij heeft (spotten).

1. gespodt
2. gespotte
3. gespot
4. gespoot

9. Ik heb deze man altijd enorm (minachten).

1. minachtte
2. minachtend
3. geminacht
4. mingeacht

10. Misschien (minachten, vt) hij mij ook al jaren.

1. minacht
2. minachtte
3. minachtend
4. minachtde

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Structuur van verhalen:

- inleiding,middenstuk (kern), slot

- keuze voor invulling

Paragraaf 10 Tekstopbouw

• reeks gebeurtenissen, personages
  
• begin en eind
  
• chronologisch en niet-chronologisch
  

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Chronologische structuur:

• lineaire structuur
• de ‘juiste’ volgorde
• omgekeerd chronologisch

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Cirkelstructuur:

• verhaal in een cirkel
• begint bij chronologisch einde
• eindigt bij chronologisch einde

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Alternerende structuur:

• afwisselende structuur
• afwisselende vertellers
• meerdere locaties
• andere tijd

Paragraaf 10 Tekstopbouw

Fragmentarische structuur:

• begint in het midden (in medias res)
• flashforwards en flashbacks
• overzicht pas bij eind

Aan de slag

Lezen bladzijde 42 + 44

Maken bladzijde 43 oefening 1t/m 4

Klaar? Lezen of leren voor de toets

Doelen

- Je weet hoe een tekst is opgebouwd en welke structuurvarianten verhalen kennen.

- Je kan bepalen welke informatie in een inleiding, middenstuk en slot thuishoort en herkennen wat de structuur is van een verhaal.

- Je kan informatie voor een tekst logisch ordenen en een verhaal op verschillende manieren structureren.

- Je kan zelf een goed opgebouwde tekst en een goed opgebouwd verhaal schrijven.