Literatuur/ grammatica les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom VT2M

Lesdoelen

- Je leest in Zonder titel

- Je weet wat de literaire begrippen: perspectief en tijd inhouden

Lesprogramma

- Lezen Zonder titel (20 min)

- Terugblik: literaire begrippen (5 min)

- Uitleg: literaire begrippen: perspectief en tijd (10 min)

- Zelfstandig werken (25 min)

Lezen H15 - H19

Personages:

- uiterlijke kenmerken

- karaktereigenschappen

Fictie of non-fictie?

1. Fictie
2. Non-fictie

Is dit fictie of non-fictie?

1. fictie
2. non-fictie

Fictie
Wat is fictie?

1. Verzonnen verhalen
2. Biografie
3. Informatieve verhalen
4. Autobiografie

Is dit fictie of non-fictie?

1. fictie
2. non-fictie

Welke personages maken een karakterontwikkeling door?

1. Bijpersonen.
2. Alle personages in het verhaal.
3. Hoofdpersonen.
4. Personages maken geen ontwikkeling door in verhalen.

Welke soorten personages zijn er in een boek?

1. Hoofdpersonen
2. Bijpersonen
3. hoofd- en bijpersonen

Wat betekent: personages

1. een boek waarin je dagelijks schrijft
2. personen in een verhaal
3. theatervoorstelling met liedjes en dans
4. van grote waarde

Terugblik

Fictie / non-fictie

Realistisch / niet-realistisch

Personages

Hoofdpersoon      Bijfiguren

Verschil?

Uiterlijke kenmerken / karaktereigenschappen

Gedachten en gevoelens

Ontwikkeling

Ik-perspectief

• Ik-persoon vertelt het verhaal
• Je ziet alles door de ogen van één persoon 

• Ik-persoon vertelt achteraf over gebeurtenissen

• Ik-persoon vertelt over de gebeurtenissen die
  plaatsvinden op het moment dat hij vertelt. 

Vertellend ik-perspectief

Belevend ik-perspectief

Verschillende perspectieven

Personaal perspectief

• Hij-/zij-perspectief
• Onzichtbare verteller
• Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van 
  één persoon
• Je weet niet méér dan de hij- of zij-persoon
  

Meervoudig perspectief

• Afwisseling van verschillende perspectieven

1. Sven (ik-perspectief)
2. Parker (ik-perspectief)

Auctoriale verteller

• Neemt niet deel aan de handeling
• Geeft commentaar op de gebeurtenissen

Tijd in verhalen

Tijd in verhalen

Verhalen kunnen zich afspelen in een andere tijd.

Dit kan in de toekomst zijn of in het verleden.

Tijd in verhalen

Als je wilt bepalen in welke tijd jouw verhaal speelt, kijk je naar de volgende punten:

• jaartal (Wordt er een jaartal genoemd?)
• historische gebeurtenissen of personen
• door gebruiken, gewoontes, voorwerpen of kleding
• door de ruimte uit die tijd te beschrijven

Tijd in verhalen

Je kunt de tijd in verhalen op verschillende manieren beschrijven:

- In welke tijd speelt een verhaal zich af?

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal?

- Wordt het verhaal in de juiste tijdsvolgorde verteld?

Tijd in verhalen

- In welke tijd speelt een verhaal zich af? = historische tijd, bv. Middeleeuwen, heden (te herkennen aan taalgebruik, voorwerpen,  ruimte)

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal? = vertelde tijd (bv. De gele scooter: 2,5 weken)

- Hoeveel tijd heeft een schrijver nodig om zijn verhaal onder woorden te brengen? = verteltijd (hoeveelheid woorden, pagina’s, zinnen, alinea’s of hoofdstukken). 

Vertelde tijd = tijdsduur van het verhaal

• tijdssprong
• versnelling
• vertraging

tijd in verhalen - tijdsvolgorde

flashback: de schrijver vertelt iets wat eerder gebeurd is. 

flashforward: de schrijver vertelt iets wat in de toekomst gaat gebeuren. 

Aan de slag

Maak de opdrachten van de Planningen: Literaire begrippen 1 en Literaire begrippen 2