Kritisch lezen, publiek

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 2-4

Les 5

• Lesdoelen bespreken
• Stellingen bespreken
• Kritisch kijken
• Samen lezen (tekst 5)
• Zelfstandig werken
• Lezen/werken aan presentatie

Lezen periode 4

• Ik kan 3 dingen noemen waar ik op let bij kritisch lezen
• Ik weet wat het publiek van een tekst is
• Ik kan aan de hand van 4 aspecten zien voor welk publiek een tekst is geschreven
• Ik kan mijn mening beargumenteren

Stellingen bespreken

We bespreken klassikaal de stellingen

• Je geeft voor elke stelling aan of je het ermee eens of oneens bent
• Als je de beurt krijgt onderbouw je jouw mening
• Wil je reageren op iemand? Steek dan je hand op

Herhaling

Is deze video betrouwbaar?

1. Ja
2. Nee

Leg uit waarom deze video onbetrouwbaar is. Gebruik hierbij het doel van de tekst en de bron.

Waarom is het belangrijk om kritisch te zijn over wat je ziet/leest?

Video

Wat wordt bedoeld met het publiek van een tekst?

1. de schrijver
2. de lezer

Voor wie zijn de artikelen in het tijdschrift 'Tina' geschreven?

1. Vrouwen
2. Mannen
3. Meiden
4. Jongens

Waaraan kun je zien dat het voor jonge meiden is geschreven?

1. De lay-out; kleuren, foto's
2. Het onderwerp
3. Taalgebruik
4. Alle drie

Voor wie zijn de artikelen in het tijdschrift 'Voetbal International' geschreven?

1. Mannen en vrouwen
2. Jongens en meisjes
3. Mannen en vrouwen die interesse hebben in voetbal
4. Iedereen die voetbal interessant vindt.

Waaraan kun je zien dat het voor iedereen die voetbal interessant vindt, is geschreven?

1. De lay-out; kleuren, foto's
2. Het onderwerp
3. Taalgebruik
4. Alle drie

Voor wie zijn de artikelen in het tijdschrift 'Plus' geschreven?

1. Mannen en vrouwen
2. Jongens en meisjes
3. Mannen en vrouwen boven de 50 jaar
4. Mannen en vrouwen onder de 50 jaar

Waaraan kun je zien dat het voor mannen en vrouwen boven de 50 jaar is geschreven?

1. De lay-out; kleuren, foto's
2. Het onderwerp
3. Taalgebruik
4. Alledrie

Voor wie zijn de artikelen in het tijdschrift 'Quest Junior' geschreven?

1. Bejaarden
2. Kinderen
3. Apenliefhebbers
4. Kleuters

Tekst en publiek

Een schrijver houdt altijd rekening met zijn publiek, want anders bereikt hij/zij zijn doel niet. 

Je kunt aan verschillende dingen zien voor welke lezers een tekst bedoeld is:

Het onderwerp

Een tekst over de nieuwste schoolagenda's is voor jongeren en een tekst over uitjes met je kleinkinderen is voor ouderen.

De bron

Een tekst in Fashionasta is vooral voor meisjes en een tekst op de website van Power Unlimited is meer voor jongens. Zo zijn er ook bladen en websites voor vrouwen (LINDA), mannen (AutoWeek), tuinliefhebbers (Groei & Bloei) en ga zo maar door. Dagbladen (kranten) zijn meestal gericht op een algemeen publiek.

Het taalgebruik

Een tekst in een jongerenkrant heeft korte zinnen en weinig moeilijke woorden. Een wetenschappelijke tekst heeft vaak lange zinnen en veel moeilijke woorden.

In teksten die voor een specifiek publiek zijn bestemd, lees je meer jargon (vaktermen), zoals blancheren en julienne in recepten voor kookfanaten.

Teksten voor jongeren herken je vaak aan typische jongerenwoorden, zoals 'epic' en 'lit'; ook wordt je als lezer dan meestal met 'jij ' en 'jou' aangesproken.

De lay-out

Advertenties, teksten voor jongeren en popukaire weekbladen voor een breed publiek (zoals Quest, Glossy) zijn vaak rijk geïllustreerd en hebben meestal grote koppen en veel kleuren.

Tijdschriften voor een kleiner publiek (zoals Onze Taal, New Scientist) hebben niet zoveel illustraties en zijn vaak zakelijker opgemaakt.   

Wat is de bron van deze tekst? (zie volgende slide)

Waaruit komt tekst 1?

1. Cosmopolitan, voor liefhebbers van mode
2. 7Days, voor jongeren van 12 tot 18 jaar
3. Reiz&, voor echte reisliefhebbers
4. Noordhollands dagblad, voor lezers van alle leeftijden

Wat is de bron van deze tekst? (zie volgende slide)

Waaruit komt tekst 2?

1. Cosmopolitan, voor liefhebbers van mode
2. 7Days, voor jongeren van 12 tot 18 jaar
3. Reiz&, voor echte reisliefhebbers
4. Noordhollands Dagblad, voor lezers van alle leeftijden

Ik weet en begrijp waar ik op moet letten om te bepalen voor wie de tekst bedoeld is

1. Ja
2. Nee

Tekst en publiek

We lezen klassikaal tekst 5

Je maakt zelfstandig opdracht 4

Als er staat 'leg je antwoord uit' antwoord je in een hele zin.

Klaar? Werk aan je presentatie of lees in je leesboek.

Huiswerk

Leren voor de toets (12 juni)

Je presentatie goed voorbereiden

Poll: hoe vond je de les?

😒🙁😐🙂😃