Durf je uit te spreken

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Durf je uit te spreken 

1860-1880 maatschappijkritiek

3 stromingen

• Romantiek
• Realisme
• Naturalisme 

Romantiek: politiek

• 1789 Franse Revolutie
• rond 1800: Napoleon
• 1830-1839 Belgische opstand 

Romantiek: sentiment

Onvrede met het hier en nu. De romanticus probeert aan het 'hier en nu' te ontsnappen door:

• hemel (Jules Verne, Bilderdijk)
• hel (Gothic Novel, Dracula)
• humor (Piet Paaltjens, De schoolmeester)
• natuur / reizen (keats, Shelly)
• verleden  (Van Lennep, Bosboom Toussaint)
• toekomst (Jules Verne, Bilderdijk)

het realisme

Weergave van de werkelijkheid. De visie wat pessimistisch

Naturalisme

Volgt uit het realisme.

kenmerken: 

• determinisme: de mens is bepaald door natuurwetten. Hij is een product van zijn aanleg (erfelijkheid), milieu en opvoeding. Er is geen plaats voor de vrije wil.
• Stijl is dienend: het gaat om de inhoud en niet om de vorm

Naturalisme: voorbeelden

Marcellus Emants: Een nagelaten bekentenis

Louis Couperus: Eline vere

Frederik van Eeden: van de koele meren des doods

Wie/wat associeer
je met Max Havelaar

Personages: complex

• Sjaalman / Max Havelaar / Multatuli
• Droogstoppel
• Stern

Stroming

• Romantiek: natuurbeschrijvingen, verzet
  Daarnaast ook engagement: opkomen voor de inlander
• Realisme: beschrijving van de misstanden / beschrijving van het land
  

Doel van Eduard Douwes Dekker

1. Opkomen voor de inwoners van Nederlands-Indië 
2. Zijn eigen naam zuiveren

Nummer 1 canon Nederlandse literatuur

Waarom?

• Discussie over het cultuurstelsel
• Literair modern voor die tijd en nog steeds (wisselende perspectieven/slot)
• Is het een roman / Literatuur? Tegen l'art pour l'art

Fabriekskinderen J.J. Cremer

Voordracht - stijl

Doel: kinderarbeid aan de kaak stellen

1874 Kinderwetje van Van Houten

Opdracht Max Havelaar

1. Vind je het boek meer bij het realisme passen of meer bij de romantiek?
2. Waarom zou De Max Havelaar in die tijd uniek genoemd worden?
3. Worden er in deze tijd nog boeken geschreven met zo'n duidelijke maatschappelijke boodschap?