Par 2.4: Delfstoffen in Europa (VWO)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3: Steden

7 Nederland: land zonder een echt grote stad

§2.4 Delfstoffen in Europa

Leerdoelen

• Je weet welke delfstoffen Europa heeft;
• Je begrijpt waarom de Europese 'lijst met kritieke grondstoffen' niet hetzelfde is als een lijst met wereldwijde schaarse delfstoffen;
• Je kunt met kaarten over delfstoffen de afhankelijkheid van Europa duidelijk maken.

Het steenkool dat nog in Europa wordt gebruikt komt uit Tsjechië, Polen, Roemenië en Australië.

Steenkoolmijnen in Europa zijn vaak gesloten. Dit komt doordat:

- er minder vraag is naar steenkool. 

- steenkool is slecht voor het milieu. 

- importeren van buiten Europa goedkoper is.

Steenkool

Wat is naast steenkool een andere vitale grondstof voor gebouwen, machines en voertuigen?

Verleden

In verleden belangrijkste delfstoffen: steenkool en ijzererts

Als beide delfstoffen bij elkaar in de buurt werden gevonden ontstonden welvarende gebieden

Wat zijn kritieke grondstoffen? Noem twee eigenschappen.

Kritieke grondstoffen (1)

Van sommige delfstoffen is voldoende voor de Europese industrie, van andere is er een tekort --> import uit andere landen!!

De Europese Unie stelt om de paar jaar een lijst op van kritieke grondstoffen, omdat ze economisch erg belangrijk zijn

Kritieke grondstoffen

economisch belangrijk

risicovol

• worden gebruikt in bijna alle industrieën
  
• worden toegepast in moderne technologieën (smartphones / zonnepanelen
• zijn nodig voor energiezuinige toepassingen
  

• landen die grondstoffen leveren zijn verwikkeld in een gewapend conflict
  
• in de landen is sprake van een onbetrouwbare overheid
  
• één of enkele landen bezitten de grondstoffen en kunnen bepalen welke prijs ze willen vragen
  
• landen hebben de grondstoffen zelf nodig, denk aan China die bezig is zelf de economie op te bouwen
  

Kritieke grondstoffen

Hoe kan Europa meer onafhankelijk worden?

Onafhankelijk

1. Gebruik van gerecyclede materialen.
   
2. Hergebruik, bijvoorbeeld huishoudelijke apparaten
3. Substitutie door een beter ontwerp, carrosserie van auto’s van plastic i.p.v. metaal
   

In het noorden van Zweden zijn grote hoeveelheden zeldzame aardmetalen ontdekt door het Zweedse mijnbouwbedrijf LKAB. De metalen worden onder meer gebruikt om elektrische auto's te bouwen en zijn dus van groot belang voor de energietransitie.

 

Het gaat om de grootste hoeveelheid zeldzame metalen in Europa. De vondst is gedaan in het zogeheten Per Geijer-gebied in de buurt van Kiruna. In dat gebied wordt al meer dan honderd jaar ijzererts gewonnen, wat de Zweedse schatkist miljarden oplevert.

Bron: NOS Nieuws, 12 januari 2023

Zweden ontdekt grote hoeveelheid zeldzame aardmetalen in de grond

Subsitutie?

• Kunnen we kritieke grondstoffen niet gewoon vervangen voor andere?
• Het vervangen van de ene grondstof voor de ander, kan weer zorgen voor schaarste.
• We kunnen grondstoffen gaan hergebruiken
• We kunnen grondstoffen gaan recyclen

Europa heeft zich mede kunnen ontwikkelen door de delfstoffen die in de grond zitten.

Wat zijn in het verleden de twee belangrijkste delfstoffen geweest? Geef van beide delfstoffen een land waar dit gevonden wordt. zie bron 22

Waarom zijn die kritieke grondstoffen zo belangrijk ?

Wat is substitutie?

1. Een materiaal wordt hergebruikt
2. Een materiaal word vervangen door een ander materiaal met andere eigenschappen
3. Een materiaal word vervangen door een ander materiaal met dezelfde eigenschappen

Aan de slag

Ga aan de slag met de opdrachten van §2.4