3tna 5/3 Spelling samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lees de theorie op blz. 194 van je boek.

Log alvast in op LessonUp en maak
de startopdracht (het vraagteken).

Tijd over? Begin alvast aan cursus 7.3.

7.3 Tussenletters in samenstellingen

Voordat we beginnen:

WELKOM 3TN

SPELLING

Maak van onderstaande woorden samenstellingen

1) tafel+tennis

2) roos+geur

3) groente+soep

4) zonne+scherm

5) klas+foto

• Je kunt samenstellingen met en zonder tussenletters -(e)n goed spellen.
• Je kunt samenstellingen met en zonder tussenletters (-s) goed spellen.

Lesdoelen

1. Startopdracht bespreken.

2. Uitleg paragraaf 7.3. 

(schrijf mee!)

3. Check in LessonUp.

4. Digitaal oefenen.

5. Terugblikken en afronden.

Wat gaan we vandaag doen?

Startopdracht

1) tafel+tennis = tafeltennis

2) roos+geur = rozengeur

3) groente+soep = groentesoep

4) zonne+scherm = zonnescherm

5) klas+foto = klassenfoto

SO!

Welk leesteken hoort op de plek van het vraagteken?

Mijn hond is moe (?) want hij heeft twee uren gelopen.

1. komma
2. dubbele punt
3. aanhalingstekens

Welk leesteken hoort op de plek van het vraagteken?

Dit zijn mijn favoriete vakantielanden (?) Australië, Canada en Zuid-Afrika.

1. komma
2. dubbele punt
3. aanhalingstekens

Welk leesteken hoort op de plek van het vraagteken?

Hij zei nog zo: (?) Neem voldoende drinken mee! (?)

1. komma
2. dubbele punt
3. aanhalingstekens

Samenstellingen

Samenstellingen zijn woorden die uit meerdere losse woorden bestaan. Koffiezetapparaat, voetbalveld, boekenkast. Vaak kun je deze gewoon aan elkaar schrijven, maar soms moet je nog -en of -s toevoegen.

Zo bepaal je of je een -e of -en- moet tussenvoegen.

• Als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord (mens, dier of ding) is dat alleen een meervoud op -en heeft, schrijf je die ook.
  paardenbloem, plantenbak..

Samenstellingen

Soms moet je ook nog een letter toevoegen, verwijderen of aanpassen.

gek + werk = gekkenwerk

boom + rij = bomenrij

doof + taal = doventaal

Samenstellingen

Let op: gebruik geen -en- als het woord:

- een meervoud op -s heeft (garages).

- twee meervouden heeft (groenten/groentes, seconden/secondes)

- geen meervoud heeft (zon, maan)

- een versterkende betekenis heeft (apetrots, beresterk).

Zo bepaal je of je een -s- moet tussenvoegen.

• Als je in een samenstellingen een
  -s- hoort, dan schrijf je die ook (meningsverschil).
• Soms begint het tweede deel van een samenstelling met een
  -s- (lievelingsschrijver). Schrijf in zo'n geval alleen de tussenletter als je 'm bij vervanging hoort.

Samenstellingen

Juiste spelling?

1. streepjencode
2. streepjescode
3. streepcode
4. streepjecode

Juiste spelling?

1. pannekoek
2. pannenkoek
3. panskoek
4. pankoek

Juiste spelling?

1. paardenbloem
2. paardebloem

Juiste spelling?

1. Valentijndag
2. Valentijnendag
3. Valentijnsdag

Juiste spelling?

1. secondeswijzer
2. secondenwijzer
3. secondewijzer

Juiste spelling?

1. lievelingenkleur
2. lievelingkleur
3. lievelingskleur

Geef twee voorbeelden van een samenstelling die je (bijna) dagelijks tegenkomt.

Wel een tussen -s-

Geen tussen -s-

stad+centrum

onweer+bui

hoofd+stad

gevoel+temperatuur

'Ik kan samenstellingen (met of zonder tussenletters) goed spellen.'

1 = (nog) niet 10 = dat komt wel goed

110

Hoe schrijf je de samenstelling?
Er hangt hier een heerlijke ...

1. benzinelucht
2. benzinenlucht
3. benzineslucht

Uitlegvideo

Aan het werk

Wat?	Cursus 7.3 Samenstellingen (blz. 194-195). Basis : Maak opdracht 1 t/m 6 Kader : Maak opdracht 1 t/m 6. In je online boek.
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in stilte.
Hulp	Oogje.
Tijd	Timer.
Klaar?	Werk alvast verder aan paragraaf 7.4.

'Ik snap het niet'

• Je kunt leestekens op de juiste manier gebruiken (1F).
• Je kunt komma's en dubbele punten op de juiste manier gebruiken (3F).

Lesdoelen

Hoe ging het oefenen met
deze spellingregel je af?

😒🙁😐🙂😃

Hoe schrijf je de samenstelling?
identiteit+kaart

1. Identiteitenkaart
2. identiteitkaart
3. identiteitskaart

Maak de juiste samenstelling.

vrees

hoogten

hoogte

Samenstelling met tussenletter -s-

Samenstelling met tussenletter  -(e)n-

Samensteling met tussenletter -e-

plant + bak

lamp + kap

maan + schijn

rogge + brood

lieveling + stad

bakker + room

Het eerste deel van de samenstelling is geen znw.

Het eerste deel van de samenstelling is uniek

Het eerste deel van de samenstelling heeft ook een meervoud op -S

Het eerste deel van de samenstelling heeft geen meervoud

Het 1e deel versterkt het 2e deel.

Jongeman 

Zonnebank

Keuzestress

Rijstepap 

Beregoed 

Noteer drie samenstellingen die je dagelijks tegenkomt.