Romaans en gotische bouwkunst

Kathedralen

Hoe de kerk veranderde in de late middeleeuwen

wat is een kathedraal?

late middeleeuwen

• door toenemende veiligheid in Europa (vikingen zijn weg!) en
• door ontwikkelingen in de landbouw (3-slagstelsel, andere ploeg) 
• ontstond overproductie en konden boeren handelen

enorme toename aantal steden

Door de groeiende handel ontstaan steden 

in steden ontstond een bevolkingsgroep waar rekening mee moest worden gehouden:

rijke burgers.

burgers en de kerk

de kerk wordt een van de belangrijkste gebouwen van de stad, de burgerij gaat zich daarom bemoeien met de bouw van kerken

kathedralen

in de 12de en 13de eeuw bouwt iedere belangrijke stad aan een nieuwe kerk of kathedraal 

er ontstaat onderlinge concurrentie tussen de steden

' wie heeft de grootste, hoogste en mooiste?' 

burgers voelen zich verbonden met hun stad en betalen graag mee aan de bouw van de kerk

De kerken worden prestige projecten. 

Waarom werden de torens van kerken zo hoog mogelijk gebouwd?

1. Zodat iedereen van veraf de kerk al kon zien
2. Omdat de bisschoppen en priesters zichzelf dan machtig voelden
3. Om te laten zien hoe rijk de stad was
4. Om zo dicht mogelijk bij god in de hemel te komen

Romaanse bouwkunst

Wordt met name gebruikt in de eerste helft van de middeleeuwen (

kerken in deze bouwstijl hebben:

• massieve gesloten muren met kleine ramen
• rondbogen in de vensters en tongewelven voor de plafonds 

Pandhof van de Mariakerk, Utrecht

noem 3 kenmerken van de romaanse bouwkunst

Gotiek

de toename van het aantal kerken ging gepaard met de ontwikkeling van een nieuwe bouwstijl: gotiek 

luchtboog

abt Suger, grondlegger van de gotiek

er ontstaat een grote behoefte aan imponerende kerkarchitectuur

Want als pelgrims geïmponeerd zijn, komen er steeds meer en zullen ze ook meer giften doneren 

De Kerk is goddelijk  en dat wordt bevestigd door de hoeveelheid licht die de kerk inkomt (goddelijke ervaring in kerk!)

God is licht!

kathedraal van Saint Denis, eerste gotische kathedraal

interieur Saint Denis

door het gebruik van grote glas-in-lood ramen komt er meer en gekleurd licht binnen

Roosvenster Chartres

noem 3 kenmerken van de gotische bouwkunst

welke 2 bouwkundige aspecten maakten de gotische bouwstijl mogelijk?

gotische beeldende kunst

in de stedelijke kerken gaan burgers steeds meer kerkdiensten bijwonen (itt diensten in een klooster voor alleen monniken of nonnen)

gevolg: het menselijke aspect van de bijbelverhalen wordt benadrukt

menselijke aspect van bijbelverhalen?

voorbeelden

• maria met jezus, want toch moeder met kind
• kind wordt wreed vermoord en moeder beweent haar kind

gevolg: burgers zien herkenbare personages waar ze zich in kunnen verplaatsen

Dus nauwelijks nog afbeeldingen van Laatste Oordeel

1. romaans
2. gotisch

1. romaans
2. gotisch

annunciatie; De engel vertelt Maria dat ze 'onbevlekt ontvangen' is

visitatie;  zwangere Maria krijgt moeder van Johannes de Doper (degene die Jezus doopt...) op visite

Bekijk de 2 scènes aandachtig!

annunciatie 

visitatie 

welke beeldengroep is eerder gemaakt, de Annunciatie of de Visitatie? Leg je antwoord uit!

Waarom worden er in de late middeleeuwen meer afbeeldingen gemaakt van de Annunciatie, dan van het Laatste Oordeel? Leg je antwoord uit!

Tot dinsdag!