Grammatica zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsontleding

Terugblik - Stappenplan zinsontleding

Zinsontleding

Persoonsvorm

• De zin vragend te maken.
  Het eerste woord is de persoonsvorm.

Ik mag mijn jas aantrekken. 

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Jullie werken hard tijdens de les.

 Werkwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
  
• Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
  
• De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
  
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of ‘overkomt’.
• Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!
  

Ik heb veel te doen.

werkwoordelijk gezegde: heb te doen

Het onderwerp

Je kunt het onderwerp vinden door de vraag:

Wie of wat + de persoonsvorm?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

De kinderen hebben een kaars aangestoken.

Wie hebben?

Antwoord: De kinderen

Lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp is een nieuw zinsdeel. 

Bij het lijdend voorwerp 'overkomt iemand' of 'ondergaat een onderwerp' iets. 

Lijdend voorwerp (lv)

Hoe vind je het lijdend voorwerp? 

Het antwoord op de vraag = het lijdend voorwerp!

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Bijwoordelijke bepaling

• Mogelijk meerdere in een zin!
• Geeft antwoord op vragen als: waar / wanneer / hoe / waarom / etc.
• Ook vraagwoordjes zelf zijn een BWB.
• Ook kleine zinsdelen als: niet / altijd / ook / misschien / etc. zijn een BWB.
• Overgebleven zinsdelen. 

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je een bijwoordelijke bepaling.

Wat is in deze zin de pv?
Jantje heeft de hele dag geschaatst.

1. Jantje
2. heeft
3. de hele dag
4. geschaatst

Wat is in deze zin het wwg?
Jantje heeft de hele dag geschaatst.

1. heeft geschaatst
2. heeft

Wat is in deze zin het ow?
Jantje heeft de hele dag geschaatst.

1. Jantje
2. heeft
3. de hele dag
4. geschaatst

Zit er in deze zin een lv?
Jantje heeft de hele dag geschaatst.

1. Nee
2. Ja: de hele dag
3. Ja: Jantje
4. Ja: Geschaatst

Zit er in deze zin een mv?
Jantje heeft de hele dag geschaatst.

1. Ja: de hele dag
2. Nee
3. Ja: geschaatst
4. Ja: Jantje

Zit er in deze zin een bwb?
Jantje heeft de hele dag geschaatst.

1. Jantje
2. heeft geschaatst
3. de hele dag
4. nee

Opa heeft Jesse vandaag een rode fiets gegeven. 

pv

ow

wwg

lv

mv

bwb

Opa

heeft

Jesse

vandaag

een rode fiets

gegeven

Aan de slag...

Ga naar TEAMS van onze klas en kies voor grammatica

Maak oefenblad 1 

Let op: de antwoorden staan onderaan dit blad. Zo kun je je eigen werk nakijken. Maak wel eerst de opdrachten zelf zonder alvast bij de antwoorden te kijken.

Klaar? 

Zinsontleding oefenen op jufmelis.nl en cambiumned.nl.