4.2 Keizers, koningen en heren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Proefwerk H3 Romeinen bespreken 

Van wanneer tot wanneer waren de Middeleeuwen?

Wat is het hofstelsel?

1. Het economische systeem met horigen op domeinen
2. De manier waarop edelen leefden aan het hof van de koning
3. Dit bestond niet en is verzonnen
4. Het politieke systeem met horigen op domeinen

Wat hoort NIET bij het hofstelsel?

Bij het hofstelsel.....

1. geeft de heer bescherming aan de horige
2. moesten horigen herendiensten verrichten
3. geeft de horige een deel van de opbrengst van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

4.2 Keizers, koningen en heren 
lesboek 1B bladzijdes 22 t/m 25 

Leerdoelen 

• Je kunt uitleggen dat de samenwerking tussen koningen en kerkleiders belangrijk was voor het ontstaan van het Frankische Rijk 
• Je kunt uitleggen hoe het leenstelsel werkte 
• Je kunt uitleggen welk gevolg het leenstelsel had voor het bestuur in Europa  

Koning Clovis I
Eind 5e eeuw

Clovis I

Verenigt alle Franken - 1 koning 

Gebiedsuitbreiding 

Oorzaken:
1. Goede legerleider
2. Had zich laten dopen en was bekeerd tot het Christendom - werkte samen met de Rooms-Katholieke kerk 

Koning Karel de Grote 
9e eeuw 

Karel de Grote

• Koning 
• Zeer christelijk
• Veroverde ook gebieden, net als Clovis 
• In het jaar 800 gekroond tot keizer door de paus 
• Eerste keizer sinds het West-Romeinse Rijk
• Stierf in 814 
   

Problemen

Rondreizend bestuur

Het rijk van Karel de Grote is erg groot:

Om dit te besturen wil hij overal in zijn rijk zijn

Vaak stuurt hij een boodschapper, maar hij reist zelf ook veel

Traag 

Waarom kan ik de soldaten niet betalen? ik ben toch koning?

Ik kan de soldaten niet betalen, maar ik heb een leger nodig!

• Ruilhandel dus géén geld
• Wat heb ik wel?

Het rijk van Karel

Als ik jullie een stuk land geef om te besturen, kun je daar je wapenuitrusting van betalen!

Als ik land krijg (leen) ben ik je eeuwig trouw dat zweer ik plechtig! In tijden van oorlog lever ik soldaten.

Leenheer & Leenmannen

Het leenstelsel 
Feodaal stelsel
Feodalisme 

--> ook wel vazal genoemd
Van adel 

--> Ridders
Ook van adel

Horigen

--> keizer of koning

Na Karels dood in 814....

Na Karel de Grote

• Rijk werd verdeeld onder zijn zonen - Rijk werd dus steeds kleiner
• Leenmannen zagen hun stukje land als van hun en niet van de koning - aan wie ben je dan trouw?
• Aanvallen van buitenaf verzwakte het rijk

Bronvraag 

Antwoord 

Nee, de stelling klopt niet. Veel leenmannen gingen het land dat ze van de koning in leen hadden, als hun eigendom beschouwen. Daardoor vonden zij (of hun zonen) het niet nodig de koning nog langer trouw te zijn. Zo verloren koningen veel macht.

Huiswerk

• Lezen paragraaf 4.2 Keizers, koningen en heren
  lesboek 1B bladzijdes 22 t/m 25
  
  
• Maken van paragraaf 4.2 in je digitale werkboek vraag 4, 6, 8, 9, 10, 11 en 12  

Bij wie hoort het?
Moet soldaten leveren

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Mag rechtspreken

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Leent het gebied uit

1. Leenheer
2. Leenman

Bij wie hoort het?
Mag de inkomsten van het gebied houden

1. Leenheer
2. Leenman