3HV Pincode H6 & H8

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8  Samenwerken, onderhandelen en welvaart

01

Lesplanning: 

1. Introductie spel H6 & H7          (15 min) 
2. Uitleg par 6.2 en 6.3                  (15 min) 
3. Video Arjan Lubach                    (15 min) 
4. Uitleg opdracht goederen          (5 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je leert verschillende soorten goederen in Nederland herkennen .
• Je kunt het verschil tussen individuele en collectieve goederen benoemen. 
• Je leert samenwerken en keuzes te maken. 

3HV Pincode H6 & H7

Visspel 

• Hoe? In vooraf gemaakte groepen van 4. 
• Vorm. Meerdere spellen en rondes met opdrachten. 
• Doel: Beloning. 

Spel 1 

• Ronde 1. 20 sec. Vang zoveel mogelijk vissen 
• Beloning: per 5 gevangen vissen een snoepje. 

https://www.economielokaal.nl/portfolio-items/vissers-spel/?portfolioCats=275%2C277%2C278%2C276

3HV Pincode H6 & H7

Visspel 

• Hoe? In vooraf gemaakte groepen van 4. 
• Vorm. Meerdere spellen en rondes met opdrachten. 
• Doel: Beloning. 

Spel 2

• Ronde 1. 20 sec. Visgebied. Vissen binnen jouw gebied                                          zijn voor iedere speler. Vissen buiten de A3 of op de grens van 2 gebieden zijn 'vrij' te vangen. Per 5 vissen is de beloning een snoepje. 

• Ronde 2: 20 sec. Enkel door goede samenwerking vallen snoepjes te verdienen. Hoe gaan jullie dat doen. 20 sec tijd. Succes. 

https://www.economielokaal.nl/portfolio-items/vissers-spel/?portfolioCats=275%2C277%2C278%2C276

3HV Pincode H6 & H7

Opdracht goederen. 

Boek: blz. 174/175. 

• Verschillende soorten goederen: 

1. Individuele goederen: Goederen of diensten die verhandelbaar zijn via de markt. 
2. Collectieve goederen: Goederen die door de overheid worden geproduceerd. 
3. Quasi collectieve goederen. Goederen die door de overheid geproduceerd worden, maar wel individueel zijn. 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8  Samenwerken, onderhandelen en welvaart.

02

Lesplanning: 

1. Opdracht goederen.                 (45 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je leert verschillende soorten goederen in Nederland herkennen .
• Je kunt het verschil tussen individuele en collectieve goederen benoemen. 

3HV Pincode H6 & H7

In groepen van 3 tot 4 ga je op zoek naar collectieve en individuele goederen / diensten en producten. Deze plak je op een A3 poster. 

Je verzamelt 5 collectieve goederen, 5 individuele goederen en 5 quasi-collectieve goederen. Je maakt er een foto van en deze print je uit en plak je op een poster. 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8   Samenwerken, onderhandelen en welvaart

03

Lesplanning: 

1. Opdracht goederen.                             (20 min) 
2. Uitleg en opdrachten par 6.2 en 6.3   (25 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je leert verschillende soorten goederen in Nederland herkennen .
• Je kunt het verschil tussen individuele en collectieve goederen benoemen. 
• Je kunt uitleggen wanneer goederen rivaliserend zijn en wat uitsluitbaarheid is. 
• Je kunt uitleggen wat collectieve en particuliere sectoren zijn en wat een collectieve sector doet. 

3HV Pincode H6 & H7

Par 6.2 .

• Een individueel goed is vaak uitsluitbaar Wanneer je niet betaald voor dat product wordt je uitgesloten om het te gebruiken. 
• Individuele goederen zijn veelal rivaliserend. Wanneer jij het koopt, kan een ander het niet meer kopen. 
• Collectieve goederen zijn niet uitsluitbaar en rivaliserend. Ze zijn door iedereen te gebruiken. 
• Opdracht 18 blz. 177

3HV Pincode H6 & H7

Par 6.3.  (boek blz. 178/179) 

• Individueel belang: iemand stelt zijn/haar belang voor dit van anderen. 
• Collectief belang: Het belang van alle betrokkenen wordt zo goed mogelijk voldaan. Er is niet altijd een optimale opbrengst. 
• Twee verschillende soorten sectoren: 

1. Collectieve sector: sector die collectieve goederen produceert en collectief belang dient. Ook wel publieke sector. Niet gericht op winst. 
2. Particuliere sector: sector waartoe alle burgers en bedrijven, gericht op winst toe horen. 

• Effect. invloed die de productie van een product kan hebben op anderen. Dit kan zowel een positief extern effect als een negatief extern effect hebben. 

3HV Pincode H6 & H7

Par 6.3.  (boek blz. 178/179/180/181) 

Maken opdrachten: 23, 24, 25a & 28. 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8  Samenwerken, onderhandelen en welvaart

04

Lesplanning: 

1. Bespreken en oefenen par 6.3             (20 min) 
2. Opdracht                                                (25 min)                  

Wat leer je vandaag? 

• Je kunt uitleggen wanneer goederen rivaliserend zijn en wat uitsluitbaarheid is. 
• Je kunt uitleggen wat collectieve en particuliere sectoren zijn en wat een collectieve sector doet. 
• Je kunt uitleggen wat een arbeidsovereenkomst is, wat primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn en daar voorbeelden van noemen. 

3HV Pincode H6 & H7

Par 6.4.   Lesboek blz. 182/183. 

Bekijk de arbeidsovereenkomst en beantwoordt de volgende vragen. 

1. Welke onderdelen zijn primaire arbeidsvoorwaarden en welke zijn secundaire arbeidsvoorwaarden? 
2. Wat is een reiskostenvergoeding? 
3. Wat is een CAO? 
4. Onder welke CAO valt deze medewerker? 
5. Er is sprake van proeftijd. Wat is proeftijd en hoe lang is de tijd voor deze medewerker? 
6. Hoe lang is dit contract geldig? 
7. Is er bij dit contract sprake van individueel belang voor de werkgever of van collectief belang voor iedereen? 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8  Samenwerken, onderhandelen en welvaart

05

Lesplanning: 

1. Video                                                              (15 min) 
2. Werken aan opdrachten bij par 6.4.           (30 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je kunt uitleggen wat een arbeidsovereenkomst is, wat primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn en daar voorbeelden van noemen. 
• Je weet wat meeliftgedrag is. 

3HV Pincode H6 & H7

Par 6.4.   Lesboek blz. 182/183. 

Werk aan opdrachten: 30, 32, 34, 38, 41 & 42. 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8 Samenwerken, onderhandelen en welvaart

06

Lesplanning: 

• Introductie H8                                        (10 min) 
• Uitleg, video en opdrachten par 8.1      (30 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je kunt uitleggen wat welvaart is. 
• Je kunt het verschil tussen enge en ruime welvaart ontdekken. 
• Je kunt a.d.v een voorbeeld uitleggen of iets enge of ruime welvaart is. 
• Je weet wat het BBP is. 
• Je kunt rekenen met het BBP 
• Je kunt rekenen met indexcijfers. 

3HV Pincode H6 & H7

Par 8.1 blz. 232 

• Welvaart: de mate waarin iemand in                                                                        in zijn/haar behoeften wordt voorzien                                                                      met de beschikbare middelen zoals                                                                            tijd en geld.  
• Twee soorten welvaart. 
•                                                                                         1: Welvaart in enge zin 
•                                                                                         2: Welvaart in ruime zin 

3HV Pincode H6 & H7

Par 8.1 blz. 232 

• Welvaart in enge zin: Je kijkt vooral naar inkomen. Welvaart in enge zin is uit te drukken in geld. 
• Welvaart in ruime zin: Niet enkel inkomen maar ook omgeving zoals gezondheid, leefomgeving, scholingsniveau, kwaliteit van de overheid. 
• Opdracht 3 blz. 233. 

• BBP Bruto Binnenlands Product: De omvang van de totale productie van alle bedrijven en overheden. Alles wat er wordt verdient in een land. Dit wordt uitgedrukt in geld. 

3HV Pincode H6 & H7

BBP in de wereld. 

Opdr 4 & 5 blz. 233 

3HV Pincode H6 & H7

Opdracht 6. Rekenen met indexcijfers. 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8 Samenwerken, onderhandelen en welvaart

07

Lesplanning: 

• Uitleg en opdr. productiemiddelen en sectoren   (25 min) 
• Uitleg en oefenen conjuctuur                                 (20 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je kunt uitleggen wat productie is. 
• Je kunt de vier productiefactoren uitleggen 
• Je kunt vier productiesectoren benoemen en herkennen. 
• Je kunt uitleggen wat conjunctuur is en het verschil tussen laagconjunctuur en hoogcunjunctuur herkennen en beschrijven. 

Arbeid en productie worden ingedeeld in vier productiesectoren

• Primaire sector (landbouwsector)
• Landbouw, visserij, winning van delfstoffen

• Secundaire sector (industriesector)
• Industrie, bouw, ambachten (zoals bakkers)

• Tertaire sector (dienstensector)
• Commerciële dienstverlening (winkels, banken, transport etc) 

• Quartaire sector 
• Niet-commerciële dienstverlening (gezondheidszorg, overheidsdiensten, etc)

3HV Pincode H6 & H7

Zelf aan de slag (par 8.1 blz. 234/235) 

Maak par 8,1 opdracht 8, 10 & 11. 

3HV Pincode H6 & H7

Boek blz. 237 & 238 Economische schommelingen 

• Conjunctuur: De verandering van het groeipercentage van een economie op korte termijn. 

1. Laagconjunctuur. De groei is lager dan de trend van economische groei. 
2. Hoogconjunctuur: De groei is hoger dan de trend van economische groei. 

• Opdracht 19 blz. 238 

3HV Pincode H6 & H7

3HV Economie H6 & H8 Samenwerken, onderhandelen en welvaart

08

Lesplanning:

• Uitleg berekenen en tekenen van een                                                            Lorenzcurve                                                      (45 min) 

Wat leer je vandaag? 

• Je kunt uitleggen wat een lorenzcurve is 
• Je kunt een lorenzcurve in stappen berekenen en tekenen. 

3HV Pincode H6 & H7

Lorenscurve 

Het geeft de mate van inkomens                                                                              ongelijkheid weer binnen een groep. 

Zelf aan de slag met opdracht 34 en 35.