bs 3.2 Genen 3M bvj max 2023

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

Neem je laptop en boek voor je

Wat bepaalt je fenotype?

1. Alleen het genotype
2. Alleen omgevingsfactoren
3. Genotype en omgevingsfactoren

De informatie op chromosomen voor één erfelijke eigenschap

1. is een fenotype
2. is een gen
3. is een chromosoom

Heeft een vlinder hetzelfde fenotype als de rups waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?

1. alleen hetzelfde fenotype
2. alleen hetzelfde genotype
3. zowel hetzelfde fenotype als hetzelfde genotype

Is het genotype van deze persoon veranderd? En het fenotype?

1. Beide zijn veranderd
2. Geen van beide is veranderd
3. Alleen genotype is veranderd
4. Alleen fenotype is veranderd

Hebben deze mensen hetzelfde genotype en fenotype?

1. Zelfde genotype / zelfde fenotype
2. Zelfde genotype / verschillend fenotype
3. Verschillend genotype / zelfde fenotype
4. Verschillend genotype / Verschillend fenotype

Wat is een allel?

1. Een stukje DNA
2. Een stuk van een chromosoom
3. Een variant van een gen
4. Een variant van een chromosoom

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

B1 Genotype en fenotype

B2 Genen

B3 Kruisingen

B4 Stambomen

B5 Variatie in genotypen

B6 Evolutie

B7 Verwantschap

B8 DNA-technieken

Leerdoel basisstof 2 Genen

- Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen.

Fenotype: steil 

Allel van je vader = steil 

Allel van je moeder = steil 

> Homozygoot  voor deze eigenschap (2 dezelfde allelen)

> Homo = gelijk

Fenotype: krullen

Allel van vader = krullend 

Allel van moeder = krullend  

> Homozygoot voor deze eigenschap: 2 gelijke allelen

Fenotype: krullen

Allel van vader = steil 

Allel van moeder = krullen 

> Heterozygoot voor deze eigenschap (2 verschillende allelen)

> Hetero = ANDERS

Stijl of krullen?

Blijkbaar is het allel van krullend haar sterker...

Allel voor krullen = dominant (STERKER)

Allel voor steil = recessief (ZWAKKER / VERLIEST)

Krullend haar overheerst

Dominant & recessief

• Dominante allelen komen altijd tot uiting in het
• fenotype. Weergave met hoofdletter
  
  
• Recessieve allelen komen alleen tot
  uiting als er geen dominant allel is. 
  Weergave met kleine letter
   

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). Deze genen zijn recessief.

Deze persoon is homozygoot recessief. 

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). De genen zijn dominant.

Deze persoon is homozygoot dominant.  

Van fenotype naar genotype

Homozygoot dominant krul = AA

Homozygoot recessief steil = aa

Heterozygoot = Aa

Gebruik duidelijke letters Aa, Bb, Dd, Ff, Ee, Qq, Gg 

Intermediair fenotype

Dominant/recessief

Genen paar:

Dominant

homozygoot: AA

heterozygoot: Aa

Recessief:

aa

Intermediar

Witte bloem: AwAw

Rode bloem: ArAr

Roze bloem: AwAr

Samenvatting

nu een paar vragen over de nieuwe stof!

Welke kleur ogen heeft de persoon met chromosomenpaar 1?

1. Bruine ogen
2. Blauwe ogen
3. Combinatie van bruin en blauwe ogen

Het gen voor blauwe ogen is recessief, dat voor bruine ogen is dominant. Hoe noem je het genotype van iemand met genotype aa.

1. Homozygoot dominant
2. Homozygoot recessief
3. Heterozygoot

Het gen voor blauwe ogen is recessief, dat voor bruine ogen is dominant. Wat is de oogkleur van iemand met genotype Aa.

1. Bruin
2. Blauw
3. Groen

Het allel voor een 'wipneus' (a) is recessief ten opzichte van het allel voor 'geen wipneus' (A).

Wat kan het genotype met een wipneus?

1. AA
2. Aa
3. aa
4. Alle 3 de opties kunnen

Wat is het symbool voor intermediair?

1. AA
2. Aa
3. aa
4. AwAw

Oefenen

Maken opdr. 1 t/m 10 van 3.2 Genen (laptop)

Opdr. 3 in je boek

Eerste 5 minuten stil: iedereen inloggen Bvj en blz. 173 voor

Daarna mag je op fluisterniveau overleggen

Klaar met de huiswerkopdrachten? Werk aan je samenvattingsopdracht