4.3 De geschiedenis van het leven

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, vwo
• Leerjaar 3

4.3 De geschiedenis van het leven

4.3.2 Geologische tijdschaal

Aarde is 4.600 miljoen jaar oud. 

Eerste leven op aarde 4.000-3.800 miljoen jaar (prokaryoten). Eencellig. 

Meercellige organismen 1.200 miljoen jaar.

Mens pas de laatste 250.000 jaar. 

Leeftijd van de aarde wordt verdeeld in tijdvakken. 

4.3  Precambrium

4.600 miljoen - 541 miljoen j.g. 

Vorming van aardkorst, eerste bacteriën, fotosynthese, toename van O₂ in atmosfeer. Eerste eencellige, eerste meercellige, alle organismen in zee. 

4.3  Paleozoïcum

541 miljoen - 252 miljoen j.g

Begint met Cambrische explosie: er verschijnen heel veel nieuwe levensvormen (dieren en planten) die steeds complexer worden. Al het leven is in de oceanen. Vissen zijn de eerste gewervelden. 

Planten en dieren komen aan land. 

Verschijnen van amfibiën - reptielen

Eindigt met de Perm-Trias massa extinctie die 95% van het leven wegvaagt.  

4.3  Mesozoïcum

251 miljoen- 65 miljoen j.g.

Tijdperk van de dinosauriërs

 (maar er zijn ook zoogdieren!)

Pangea begint zich te splitsen.

Eindigt met Krijt- Paleogeen massa extinctie (door meteoriet). 

 Land-dinosauriërs sterven uit. 

4.3 Kenozoïcum

65 miljoen jaar geleden tot nu. 

Zoogdieren evolueren (ze waren er al als kleine nachtdiertjes). Bloeiende planten en grassen nemen de overhand. 

Ijstijd. 

Geologische tijdschaal

Eerste leven:

3600 miljoen jaar geleden

Vissen: 525 miljoen

Amfibieën: 350 miljoen

Reptielen: 320-310 miljoen

Zoogdieren: 250 miljoen

Vogels: 160 miljoen

Welke aanpassingen hebben ze ondergaan?

Evolutie gewervelden

- Niet een rechte lijn, maar een stamboom

- Op basis van overeenkomstige kenmerken

- "kruispunten" geven laatste gemeenschappelijke voorouder aan

Hoe weten we dit?

Geologen: bestuderen lagen van gesteente

Palenteologen: bestuderen fossielen

wat zijn fossielen?

Zijn versteende overblijfselen van de harde delen van een organisme.
Deze harde delen zitten in diepe oude aardlagen.

Fossielen zijn levenloos (niet dood), er zijn geen resten van het oorspronkelijke organisme (zoals cellen, DNA, weefsels) terug te vinden, alles is steen geworden. Een uitzondering zijn de barnsteenfossielen (meestal insecten die in hars zijn gevangen en bewaard zijn gebleven), die zijn dood.

Aan het (huis) werk

Maak Quayn 4.3 De geschiedenis van het leven