Herhalinh H7 en H8

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Wat was het doel van rationeel optimisme?

1. Het afschaffen van het ancien regime (Geestelijkheid, adel, de rest)
2. Het volk opvoeden als intellectuelen
3. Een betere, eerlijker samenleving ontwikkelen
4. Het creëren van een democratische samenleving

Wat zou een natuurrecht zijn wat jij op dit moment hebt?

Voltaire

Montesquieu

Rousseau

Hobbes

Locke

Macht moet verdeeld zijn in drie onderdelen: wetgevende, uitvoerende en rechterlijke

Sociaal contract in het belang van de algemene wil, waarbij volk hoogste macht behoud

Sociaal contract waarbij de vorst macht krijgt om chaos te voorkomen

Sociaal contract waarbij het volk een leider kiest en het recht behoud hem af te zetten

Het overgrote deel van het volk is te dom om bestuurlijke verantwoordelijkheid te dragen

Verklaar waarom juist het verlicht absolutisme goed aansluit bij de filosofie van Voltaire

Korte samenvatting

• René Descartes- rationalisme menselijke rede is de voornaamste bron van kennis. John Locke - empirisme: waarnemingen en experimenten zijn voornaamste bron van kennis. Zowel ratio als experimenten vormen uiteindelijk de basis van kennis.

• Tijdens de verlichting wordt deze ratio toegepast om de maatschappij te verbeteren (rationeel optimisme) > naast natuurwetten zouden er ook natuurrechten bestaan (vrijheid van meningsuiting, etc).

• Verlichte ideeën over regering: Sociaal contract; denkbeeldig verdrag tussen mensen onderling om een politieke samenleving of staat t vormen. (Vorst krijgt recht om te besturen in ruil daarvoor krijgt het volk rechten voor het algemeen belang: vrijheid, veiligheid, etc.) Thomas Hobbes, John Locke,  Jean-Jaques Rousseau
  

• Trias Politica (scheiding der machten); een staat zou verdeeld moeten zijn in een wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.
• Verlicht Absolutisme; regeren volgens het principe van het absolutisme, maar met invloeden van de verlichting. Het bevorderen van het welzijn van het volk. Vooral op plekken waarbij het Ancien Regime  (de adel) nog machtig was deze regeringsvorm niet succesvol.
  

Is deze afbeelding een pro-slavernij afbeelding of een abolitionistische afbeelding?

1. pro-slavernij
2. abolitionisme

Welke invloed had de verlichting bij abolotionistische bewegingen?

Sinds begin 19e eeuw was er al protest tegen slavernij (ook in Nederland), toch was Nederland één van de laatste landen die slavernij afschafte. Waarom?

1. De verlichting was nog niet doorgedrongen in Nederland
2. Economische belangen, de slavenhouders wilden compensatie
3. Men zag slavernij nog steeds als een zeer winstgevende handel
4. de abolitionistische beweging in Nederland was kleinschalig

Korte samenvatting

•  Na de invoering van de Nieuwe Wetten  werden de inheemse bevolking in Zuid-Amerika beschouwd als Spaanse onderdanen en mochten niet langer onderdrukt worden. Onbedoeld zorgde deze nieuwe wetten  ervoor dat er een systeem werd opgezet waarbij duizenden Afrikaanse mensen naar Zuid-Afrika werden verscheept op verkocht te worden als slaaf op de plantagekoloniën. (trans-Atlantische slavenhandel) 

• Al vroeg kwam er kritiek op de slavernij, maar vooral tijdens de eeuw van verlichting nam deze kritiek toe. Met de idealen: vrijheid, gelijkheid en broederschap  werden de slaven beschouwd als medemensen. Anti slavernij groeperingen (abolitionisten) lieten door middel van pamfletten en afbeeldingen zien hoe onmenselijk slavernij was.

• in 1933 werd in Engeland als één van de eerste landen slavernij afgeschaft. Nederland volgde pas als één van de laatste landen in 1963, omdat de slaveneigenaren een compensatie wilde voor de slaven die zij hiermee kwijt zouden raken, iets wat de (liberale) overheid op dat moment niet wilde betalen.
  

Wat was niet één van de kritiek punten op het bestuur van Willem V

1. Willem V ging zich steeds meer als een koning gedragen
2. Verslechtering van de economische en militaire situatie
3. Willem V baseerde zijn soevereiniteit op basis van het droit divin
4. Vergeven van belangrijke bestuursposities aan bevriende regenten

Leg aan de hand van deze afbeelding uit hoe de patriotten aankeken tegen Willem V

Hoe noemt men de aanhangers van Willem V?

1. Staatsgezinden
2. Oranjegezinden
3. Monarchisten
4. Republikeinen

Wat is geen bepaling van het Congres van Wenen?

1. Grondwetten blijven, grondrechten worden beperkt
2. Parlementen bleven, maar kregen minder macht
3. Het ancien regime werd weer ingevoerd, maar iedereen betaalt belasting
4. Koning werden herbenoemd, maar geen absolutisme

Een ander besluit was het staatkundig aanpassen van Europa. Zo werden België en Nederland samengevoegd. Met welk doel werd dit gedaan?

Korte samenvatting

•  Periode na de gouden eeuw is de republiek in verval; de stadhouder Willem V gedraagt zich als een koning en deelt belangrijke bestuursposities uit aan bevriende regenten.

• Vanuit de verlichtingsideeën van vrijheid en gelijkheid gaan de patriotten de strijdt aan met Willem V en de corruptie. Dit neemt militante vormen aan nadat zij zich verenigen in vrijkorpsen.'

• Na de gevangenneming van Wilhelmina (van Pruisen) de vrouw van Willem V, schiet de broer van Wilhelmina - de koning van Pruisen - haar te hulp en verjaagt de patriotten naar Frankrijk.
  

• Na de Franse revolutie komen de patriotten weer terug met het Franse revolutionaire leger. Willem V vlucht naar Engeland en de Bataafse republiek wordt uitgeroepen. In naam krijgen de patriotten wat ze willen, maar achter de schermen hebben de Fransen alle macht in handen.
  

Korte samenvatting

• De Bataafse republiek  functioneert gebrekkig door onenigheid tussen gematigde en radicale patriotten.

• In 1806 beëindigt de nieuwe Franse keizer Napoleon de Bataafse republiek en lijft het in als een provincie van Frankrijk en stuurt zijn broer Lodewijk Napoleon om als koning te regeren.

• In 1815 wordt Napoleon definitief verslagen bij Waterloo en in het daaropvolgende congres van Wenen worden afspraken gemaakt om herhaling te voorkomen:

1) Grondwetten blijven, grondrechten worden beperkt

2) Parlementen bleven, maar kregen minder macht

3) Koning werden herbenoemd, maar geen absolutisme

4) Staatkundige aanpassing van Europa (bufferstaten rondom Frankrijk creëren) ; Nederland en België samengevoegd als een constitutionele monarchie

Maak de correcte oorzaak-gevolg verbanden met de onderstaande zinnen

Enclosure acts:

Verbeterde landbouw technieken

Toename bevolkingsomvang

Meer vraag naar textiel

Financiële problemen pachtboeren

Urbanisatie

Concentratie van landbouwgrond in handen van grootgrondbezitters

Hogere landbouwopbrengst

Dalende voedselprijzen

Toename huisnijverheid

Dalende prijzen producten

Wat is het sociaal darwinisme?

1. Het idee dat de mens superieur is aan de andere organismes
2. Het idee dat door evolutie de blanke mens superieur is aan de andere 'rassen'
3. Het idee dat de blanke mens zich beter heeft aangepast aan zijn omgeving
4. Het idee dat alleen blanke mensen door evolueren, terwijl anderen dit niet meer doen

Verklaar de titel van het gedicht van Kipling en maak duidelijk dat uit het gedicht sociaal-darwinisme spreekt

Korte samenvatting

• In de 18e eeuw werden grote stukken land opgekocht door grootgrondbezitters > door schaalvergroting en innovaties steeg de voedselproductie > hierdoor gingen voedselprijzen omlaag > boeren die niet genoeg meer konden verdienen aan de landbouw gingen nijverheidsproducten maken thuis (huisnijverheid) > door het overschot aan nijverheidsproducten daalde ook hier de prijzen van > met de uitvindingen van de stoommachine verplaatste de productie naar de steden > verarmde boeren hadden geen andere optie dan te vertrekken naar de stad (urbanisatie) > Industriële revolutie
  

• Doordat stoommachines groot en duur waren, konden alleen rijke mensen dit soort investeringen doen. Door de lonen laag te houden konden zij maximale winst behouden, door het overschot in werknemers konden werknemers niets doen om hun positie te verbeteren.

• Door de industrialisatie groeide ook de vraag naar grondstoffen. Waar men in eerste instantie weinig interesse had in Afrika, was dat in 20ste eeuw wel anders. Afrika was rijk aan grondstoffen en werd in hoog tempo gekoloniseerd. Waar in het 17-eeuwse kolonisatie ging om handel, was de 20-eeuwse kolonisatie gebaseerd op uitbuiting en daarom spreken we van modern imperialisme.
  

Korte samenvatting

•  Het modern imperialisme leidde tot nationalisme. Hoe meer land je bezat hoe meer productie des te welvarende was jou land en dus machtiger (land = macht).

• Dit wakkerde bij de Europese grootmachten het gevoel van superioriteit aan in de vorm van het sociaal darwinisme, het gevoel dat het 'witte ras'  superieur is aan de zwarte afrikanen.
  

• Dit superioriteitsgevoel wordt verwoord in het gedicht van Kipling The white mans burden; de superieure Europeaan heeft als taak om de 'achterlijke' Afrikaan op te voeden. Dit zagen zij als een verantwoording voor de kolonisatie van Afrika.

• Tijdens het congres van Berlijn 1885 werd op de tekentafel heel Afrika verdeeld onder de Europese grootmachten.

• Het Nederlands imperialisme richtte zich op de koloniën die Nederland als sinds de 17e eeuw bezat; Nederlands Indië. Nederland eiste dat boeren 20% van hun grond moesten gebruiken voor producten voor Nederland (cultuurstelsel). Nederlands-Indië werd hiermee een leverancier van industriële grondstoffen.
  

Waarom zouden de arbeiders zelf niet kunnen doen aan het omstandigheden?

1. De meeste arbeiders hadden geen stemrecht, omdat ze niet genoeg belasting betaalden
2. De meeste arbeiders waren zich niet bewust van de slechte omstandigheden
3. De arbeiders werden weggejaagd bij de stemhokjes door knokploegen van de liberalen
4. Er waren geen stemlocaties in arbeiderswijken, om te voorkomen dat ze gingen stemmen.

Hiernaast een fragment van de People's Charter. In dit pamflet roepen arbeiders op tot hervormingen in de politiek (algemeen kiesrecht voor mannen)

waarom zou deze charter gericht zijn op politieke doelen in plaats van eisen om de werk- en leefomstandigheden beter te maken?

De communistische revolutie kwam niet in alle Europese landen van de grond. Waarom niet?

1. Omdat geleidelijk aan de situatie voor arbeiders verbeterde in Europa
2. Omdat men in Europa niet in opstand wou komen uit angst voor gevolgen
3. In Europa was eigenlijk iedereen liberaal
4. Het boek van Marx: Communist Manifest was verbonden in Europa

Korte samenvatting

• Gedurende de industriële revolutie nam de welvaart van de rijken toe en steeg de armoede onder de armen.  Arbeiders in steden woonden in kleine huisjes, dicht op elkaar, vaak met meerdere familieleden in één huis.  De werkomstandigheden waren niet beter; lange werkdagen, laag loon, gevaarlijke omstandigheden. Er was sprake van een sociale kwestie.

• De liberale overheid deed weinig om de leef- en werkomstandigheden te verbeteren, omdat zij zich zo weinig mogelijk met de bevolking wilden bemoeien. Iedereen moest de vrijheid hebben om zijn eigen geluk te bepalen.

• In een poging om hun omstandigheden te verbeteren richten arbeiders vakbonden op beroepsgroepen die massale stakingen organiseerden, om zo werkgevers te dwingen de arbeidsomstandigheden te verbeteren. 

• Communisten wilden verandering doorvoeren door middel van een wereldwijde opstand. Dit slaagde echter alleen in Rusland, in de rest van Europa bleef een dergelijke revolutie uit omdat de situatie langzaam beter werd voor de arbeiders. De politieke aftakkingen van de communisten, de socialisten wilden via stemrecht de maatschappij veranderen.

Het congres van wenen wordt de 'restauratie' genoemd. Waarom?

1. Overal werden weer parlementen opgericht zodat de liberalen de macht hadden
2. Overal werden monarchieën weer hersteld
3. Overal werd het stemrecht ingevoerd voor de rijke klassen
4. De standenmaatschappij werd weer nieuw leven ingeblazen. Alleen de derde stand moest belasting betalen

1848 word het revolutiejaar genoemd. Liberalen nemen overal in Europa de macht over, waarom zouden dit vooral liberalen (en studenten) zijn?

1. Omdat zij al hadden geproefd van politieke macht en dit graag terug wilden
2. Omdat zij het vermogen hadden om wapens te kunnen kopen
3. Omdat zij het na 1815 het zwaarste hadden van alle bevolkingsgroepen
4. Omdat zij de ideeën van de verlichting het liefste wilde verspreiden

Jaren lang hebben de liberalen de meerderheid in de overheid en willen ze niets weten van de bijzondere scholen of algemeen stemrecht. Dan opeens in 1917 krijgen de socialisten en de confessionelen wat ze graag willen. Hoe zouden ze dit voor elkaar hebben gekregen?

Wie krijgt volgens deze prent niet wat hij/zij wilde

1. De feministen
2. De liberalen
3. De socialisten
4. De communisten

Korte samenvatting

1) Na het congres van Wenen (1815) werden overal in Europa weer monarchieën hersteld (restauratie), liberalen raakten hiermee hun politieke invloed kwijt. Dit kwam in 1848 tot ontploffing waarbij overal in Europa liberale protesten uitbraken en koningen werden afgezet.

2) Ook in Nederland werd het onrustig, om zijn hoofd te behouden koos Willem II ervoor om de liberalen hun zin te geven. Ze kregen invloed in het bestuur en er kwam een grondwet. De liberalen bleven voor jaren aan de macht (censuskiesrecht).

3) De liberalen geloven in zoveel mogelijk vrijheid voor de burgers; en dus zo weinig mogelijk overheidsbemoeienis. Om deze reden deden zij vrij weinig aan de leef- en werkomstandigheden van de arbeiders.

4) In 1917 werden twee kwesties opgelost: de schoolstrijd (subsidie voor de bijzondere scholen) en de sociale kwestie (kiesrecht voor de arbeiders), samen hadden de confessionelen en de socialisten genoeg stemmen om deze punten erdoor te krijgen.

5) Alleen de feministen bleven berooid achter, zij kregen niet wat ze wilden. Pas in 1919 zou het algemeen kiesrecht worden ingevoerd.