Demografisch Transitiemodel

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Centrum of Periferie?

Boven: Ethiopië 2022  exportpakket

Onder: Frankrijk 2022

Argentinië 2022

Centrum-periferie

           Mondiaal                           Regionaal                             Nationaal

Verder vandaag

- Waarom groeit de wereldbevolking? Filmpje Hans Rosling

- Werkblad 

- Imagine the population of tomorrow

- Demografisch Transitie Model

nos.nl

Hans Rosling - Population Growth

1) Wat is de belangrijkste economische ontwikkeling in de wereld tussen 1960 en 2010?

2) Hoe zal volgens professor Hans Rosling de toekomst tot 2050 eruit zien en wat is het verband met de demografische ontwikkeling?

o Voor de centrumlanden?

o Voor de semiperiferie?

o Voor de periferie?

3) Wat vind je van het wereldbeeld dat Rosling schetst voor de toekomst: realistisch of niet-realistisch? Licht je antwoord toe waarom je dat vindt.

Werkblad - Bevolkingsgroei door de jaren heen

Doelen:

Je kan een grafiek maken van de wereldwijde bevolkingsgroei en de toekomstige bevolkingsgroei voorspellen aan de hand van historische gegevens en het demografisch transitiemodel.

Je kan het demografisch transitiemodel uitleggen en de kenmerken van de verschillende fasen (geboortecijfer, sterftecijfer, levensverwachting) beschrijven.

Je kan  uitleggen waarom het geboortecijfer in arme landen veel hoger is dan rijke landen.

Vruchtbaarheidscijfer 1950

Vruchtbaarheidscijfer 2021

Relatie TFR (vruchtbaarheidscijfer) met Human Development Index 

Metafoor van het bad

"Als er meer water uit de kraan komt dan er via de afvoer verdwijnt, zal het waterniveau van het bad stijgen." 

"Als er meer water via de afvoer verdwijnt dan er uit de kraan komt, zal het waterniveau van het bad dalen."

Spelen met data

Imagine the population of tomorrow

1. Kies voor de UN-simulator
2. Kies één land in Afrika (ten zuiden van de Sahara) één land uit Azië en één land uit Europa
3. Beantwoord per land de volgende vragen

• Gaat de bevolking tot aan 2050 groeien of krimpen? 
• Waardoor groeit/krimpt de bevolking? 
• Hoe verandert de leeftijdsopbouw van de bevolking in het gekozen land tussen nu en 2050?
• Hoe zal de bevolkingsgroei of krimp de economische ontwikkeling van het land beïnvloeden?
• Welke variabele wordt niet meegenomen in deze voorspelling? 

Klaar? Open de link nogmaals. Maar kies dan voor 'free simulation'. Wat gebeurt er als je levensverwachting verhoogd/verlaagd? En als je het aantal kinderen per vrouw verhoogd/verlaagd?  

Demografisch Transitiemodel 

Programma:

          - Opening 

          - Demografisch Transitiemodel 

          - Opdrachten WB

          - Examentraining 

          -  Afsluiting 

Transitie?

Demografisch transitiemodel

Het demografisch transitiemodel is een model dat de overgang (=transitie) binnen een bepaald gebied/land beschrijft van hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage geboorte- en sterftecijfers. 

De oorzaak is economische ontwikkeling.

Voorkennis!

Geboortecijfer

Het aantal levend geborenen per 1000 personen per jaar.

Sterftecijfer

Het aantal sterfgevallen per 1000 personen per jaar.

Natuurlijke bevolkingsgroei

Geboortecijfer - sterftecijfer.

Worden er meer kinderen geboren dan dat er mensen overlijden in een land? Dan is er sprake van natuurlijke bevolkingsgroei

Grijze druk

De verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20 tot 65 jaar.

Dit cijfer geeft inzicht in de verhouding van de ouderen tot het werkende deel van de bevolking.

Groene druk

De verhouding tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar en het aantal personen van 20 tot 65 jaar.

Dit cijfer geeft inzicht in de verhouding van de jeugd tot het werkende deel van de bevolking.

Teken het demografisch transitiemodel

• In tweetallen, A3 papier

Neem de bordtekening als begin en teken drie lijnen in 

1. Steftecijfer

2. Geboortecijfer

3. Totale bevolking

Bespreek en schrijf onder je grafiek per fase op:

1. Wat gebeurt er?

2. Hoe kan dat?

3. Wat zijn de kenmerken van deze fase? 

Voeg per fase creatieve elementen toe om de kenmerken te verduidelijken

Fase 1

Hoog geboortecijfer 

Hoog sterftecijfer 

Geboorte -->  Status - inkomen - pensioen 

Sterfte --> Voeding - Zorg - Hygiëne 

Fase 2

Hoog geboortecijfer

Dalend sterftecijfer 

Bevolking groeit explosief.

Geboortecijfer -->  Status - Inkomen - Pensioen 

Sterfte --> Zorg komt op - Meer en betere voeding & toegang tot schoon water

Fase 3

Dalend geboortecijfer

Laag sterftecijfer

Bevolking groeit

Geboortecijfer:

Dalend - Verbeterde gezondheidszorg - Emancipatie - welvaart - Afname kindersterfte

Sterfte:

Zorg komt op - Steeds meer toegang tot kwalitatief voedsel & Water

Fase 4

• Laag geboortecijfer
  
• Laag sterftecijfer
  
• Natuurlijke bevolkingsgroei is beperkt
• Geboortecijfer:
  

Laag --> Emancipatie - welvaart

• Sterfte:
  

Laag & stabiel --> Goede gezondheidszorg - goede voedselvoorziening

Fase 5

• Zeer laag geboortecijfer
• Laag sterftecijfer
• Natuurlijke bevolkingsgroei = negatief

(Want sterftecijfer ligt hoger dan geboortecijfer)

• Geboortecijfer:
  

Zeer laag -> Emancipatie - welvaart

• Sterfte:
  

Zeer laag & stabiel 

Demografisch transitiemodel

Sommige geïsoleerde gemeenschappen

Periferie

Vergrijzend centrumland

Centrumlanden

Semiperiferie

Japan

Afghanistan

Nederland

Colombia

Oorzaken afnemend geboortecijfer

Oorzaken afnemend sterftecijfer

Oorzaken toenemend sterftecijfer

nos.nl