M4 H1 Inflatie

• Economie
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 4

Chartaal en giraal geld

Welke twee soorten geld zijn er?

Chartaal geld: bankbiljetten en munten van 'het publiek'

Giraal geld: het geld van 'het publiek' op de betaalrekeningen bij banken

Als we de geldhoeveelheid in Nederland willen weten,
hoe tellen we dat dan?

Publiek: consumenten, bedrijven, overheid. Maar niet: banken.

Wie zouden er met 'het publiek'
bedoeld worden?

Geldhoeveelheid neemt toe doordat een bank een lening geeft, bv aan een gezin of een bedrijf. Komt er meer geld op je betaalrekening. Daartegenover heb je een schuld, want de lening moet later ook weer terugbetaald worden.

Hoe neemt die
girale geldhoeveelheid toe?

Interne waarde: de koopkracht van het geld, wat je voor het geld kunt kopen

Wat is de interne waarde van geld?

Interne waarde daalt als de prijzen stijgen, dan kan je minder kopen van je geld. Die kans is groter als de geldhoeveelheid groter is.

Wanneer daalt de interne waarde
van het geld?

Het ontstaan van inflatie

Video 'Rentebeleid ECB: kansloos of juist niet?'

Video begint met de verkeersvergelijking van Fisher (5 havo),

daarna gaat het erover of door de lage rente van de ECB de economie inderdaad gestimuleerd wordt.

Indexcijfers

Indexcijfer = verhoudingsgetal 

Voorbeeld jouw lengte nu t.o.v. jouw lengte in 2015. 

Wat is het indexcijfer voor jouw lengte (in 2021 t.o.v. 2015)?

Lengte in vergelijkingsjaar / lengte in het basisjaar x 100

Indexcijfers

Indexcijfer = verhoudingsgetal, is geen percentage

Je kan de procentuele verandering er wel van afleiden.

Indexcijfer 140 => 40 % toename t.o.v. basisjaar (100)

Indexcijfer 95 => 5 % afname t.o.v. basisjaar (100)

Consumenten-prijs-indexcijfer (CPI)

Kijkopdracht: welke stappen herken je in de video?

CBS berekent de inflatie met het CPI.

• Bepaling van het goederenmandje
• Bepaling van de wegingsfactoren
• Omzetting van prijzen in indexcijfers
• Berekening van het consumentenprijsindexcijfer (CPI)
• Berekening verandering CPI (% stijging => inflatie)

Consumenten-prijs-indexcijfer (CPI)

CBS berekent de inflatie met het CPI.

• Bepaling van het goederenmandje
• Bepaling van de wegingsfactoren
• Omzetting van prijzen in (partiële) prijsindexcijfers
• Berekening van het consumentenprijsindexcijfer (CPI)
• Berekening verandering CPI (% stijging => inflatie)

Wat is wat? Wat is CPI? Wat is inflatie?

Vragen bij het artikel

"In de eurozone stegen de energieprijzen met 45%; In Nederland zijn de energieprijzen verdubbeld." alinea 2

• Met welk percentage zijn de energieprijzen in Nederland gestegen? 
• Hoe kan het dat "in Nederland de gemiddelde betalingen van gezinnen voor energie dan maar 20% zijn gestegen?" alinea 6-7

"In maart lag het gemiddelde prijspeil in Nederland 11,9% hoger dan in dezelfde maand van 2021, tegen 7,5% voor de eurozone." alinea 2

• Omschrijf deze zin in je eigen woorden.
• Noem 4 verklaringen voor het verschil die in het artikel worden genoemd. alinea 3-5

Vragen bij het artikel

"In Nederland wordt gas gebruikt voor de verwarming van huizen." alinea 4

• Wat is de relatie tussen deze constatering en het hogere inflatiepercentage van Nederland.

Het ontstaan van inflatie

• Prijzen (van goederen en diensten) stijgen in het algemeen.
• Prijsstijging => geld wordt minder waard => inflatie.
• Kans op prijsstijging / inflatie groter als de 'maatschappelijke' geldhoeveelheid groter is.
• Grotere geldhoeveelheid komt vooral door kredietverlening.
• ECB heeft daar invloed op met het monetair beleid (bv. rente)