4.3 Beenverbindingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

basisstof 3: beenverbindingen

Leerdoelen

• Je kunt vier beenverbindingen beschrijven.
  
• Je kunt de bouw van een gewricht beschrijven.
  
• Je kent het verschil tussen een kogelgewricht en een scharniergewricht.

Botten bestaan uit lijmstof en kalk

Een bot zonder kalk

1. breekt snel
2. is heel buigzaam

Een bot zonder lijmstof

1. breekt snel
2. is heel buigzaam

Verbinding

Botten kunnen op 4 verschillende manieren verbonden zijn:

• vergroeid
• met een naad
• met kraakbeen
• met een gewricht

Heiligbeen

Het heiligbeen bestaat uit botten die vergroeid zijn. de wervels zijn hier aan elkaar vergroeid. Ze kunnen niet bewegen

Het staartbeen wat aan het heiligbeen vast zit heeft ook vergroeide wervels

Schedel (volwassen)

de schedel heeft naden tussen de botten . 

Tussen de schedeldelen zitten naden maar deze zijn niet bewegelijk.

Fontanelen (schedel baby)

Bij de schedel van een baby zit er nog ruimte tussen de naden. Dit noemen we fontanelen.

De ruimte is belangrijk voor de bewegelijkheid. dit is nodig voor de bevalling.

Tijdens het eerste levensjaar groeit dit dicht. 

Bij een baby moet je dus nooit te hard op het hoofdje drukken!

Botten met beweging

Als er tussen de botten kraakbeen zit zijn deze botten bewegelijk.

Kraakbeen heeft een hoog lijmstof gehalte, dit is bij je ruggenwervels belangrijk.

Het vangt ook schokken op: kussentjes

Verbinding

Botten kunnen op 4 verschillende manieren verbonden zijn:

• vergroeid
• met een naad
• met kraakbeen
• met een gewricht

Gewrichten

Een gewricht zorgt voor een verbinding tussen 2 botten. Het is bewegelijk.

Een gewricht bestaat uit een een gewrichtkogel die ligt in een gewrichtskom

Gewrichten

• Om de botten zit een dun laagje kraakbeen dit zorgt voor bewegelijkheid en voorkomen slijtage (kapot gaan).
• Om de twee botten zit een gewrichtkapsel dit houdt de botten bij elkaar.
• Sommige gewrichten hebben kapselbanden voor het op zijn plaats houden van het bot.
• Het  gewichtkapsel is gevuld met een stropige vloeistof, dit is een soort olie om de boel soepel te houden: gewrichtsmeer.

Gewricht type 1

Kogelgewricht

De gewrichtskogel draait in de gewrichtskom.

Alle kanten op

Gewricht type 2

Scharniergewricht

De gewrichten bewegen als een soort scharnier

Alleen de beweging heen en terug is mogelijk

Gewricht type 3

Rolgewricht (HAVO)

Het ene bot draait in de lengteas om het andere bot.

draai beweging mogelijk.

(vb: elleboog)

Opdrachten

Maak de opdrachten van 4.3