Levensloop H2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 2 Risico en informatie

- Hoofdstuk 2

V4, Periode 3, les 4 

Levensloop hoofdstuk 2

Wat zijn transactiekosten?

Wat is risico-aversie?

Wat is asymmetrische informatie?

Hoe bereken je de premie van een verzekering?

Wat is averechtse selectie?

Hoe kan je averechtse selectie bestrijden?

Wat is moral hazard?

Hoe kan je moral hazard beperken?

Wat denk je dat transactiekosten zijn?

Transactiekosten

Alle tijd, moeite, energie en geld die nodig zijn om een transactie/ruil tot stand te laten komen.

Bijvoorbeeld: Het boeken van een vakantie. 

Je hebt 200 euro. Waar zou je in het casino op inzetten?

1. kans 1/36 dat het getal 8 wordt
2. kans 1/2 dat het rood wordt
3. kans 1/3 dat het getal 1 tot 12 wordt
4. kans 4/36 dat het getal 20, 21, 23 of 24 wordt.

Nu mag je zelf kiezen hoeveel geld en waarop je het inzet.

Het is enorm lekker weer en eigenlijk heb je een bijbaan in de bouw. Welke kleding doe je aan?

1. teenslippers, korte broek en T-shirt
2. stalen neuzen, korte broek en T-shirt
3. Stalen neuzen, een veiligheidshelm, lange broek en T-shirt
4. Stalen neuzen, veiligheidshelm en veilgheidsjasje

Wat betekent het woord aversie?

Aversie

Ergens een hekel aan hebben.

Bijvoorbeeld: ik heb een aversie voor spruitjes

Risico aversie

Dan heb je een hekel aan risico's -> risicovermijdend

Hoe kan je risico's vermijden in het leven?

Verzekeren

Mensen die risico avers zijn zullen zich zoveel mogelijk verzekeren tegen risico's.

Hebben jullie al eens gebruik gemaakt van een verzekering?

Noem een voorbeeld van een risico waar je je tegen kan verzekeren

Wat is waar over mij?

1. Grijs is mijn lievelingskleur
2. Ik heb leguanen als huisdier
3. Ik woon in een grote boerderij
4. Ik heb een minion zwembroek

Wat is waar over mij?

1. De kameel is mijn lievelingsdier
2. Ik heb tatoeages
3. In mijn jeugd woonde mijn opa bij ons in.
4. Ik heb een strafblad

Mijn droom is...

1. Directeur te worden van het Almende College
2. Een jaar vrijwilligerswerk in Afrika gaan doen
3. Een ruimtevaart te maken boven de aarde

neem ik veel risico?

1. ja
2. nee
3. meneer hoe moeten we dit weten?

Wat betekent het woord asymmetrisch?

Asymmetrisch = scheef

Aan de ene kant van het blad zit meer dan aan de andere kant van het blad. 

Asymmetrische informatie

• De ene persoon heeft meer informatie dan de andere persoon.
• Bijvoorbeeld bij aankoop van een tweedehands auto. 

• Mensen durven niet te veel te betalen, bang voor miskoop.
• Gevolg: de prijzen van de auto's dalen langzamerhand. 
• Hierdoor weinig tot geen aanbod van goede auto's

Asymmetrisch informatie bij verzekeringen

• Welke partij weet meer?
• De verzekeraar wil meer te weten komen over het gedrag van de verzekerde.
• Bijvoorbeeld: ANWB veiligrijden autoverzekering
• Waarom zou je die informatie geven?
• Korting!!

Verzekeringspremie

• Alle verzekerden dragen gezamenlijk het risico op schade.
• Solidariteit
• Ik heb een inboedelverzekering, ik betaal iedere maand premie. Maar nog nooit schade gehad. 
• Mijn premie wordt gebruikt voor de schades van andere verzekerden.
• Maar als ik wel een keer schade heb.... Dan betalen zij mee aan mijn schade. 

Verzekeringspremie berekenen

Minimale hoogte premie:

kans op schade x gemiddelde hoogte van de verwachte schade

• Bijvoorbeeld: 5% kans dat een fiets wordt gestolen  en dan is de gemiddelde schade €600. 
• 0,05 x €600 = minimaal €30 premie per jaar
• Vergeet de kosten en de winst van de verzekeraar niet

Aan de slag

Maken 2.3 + 2.7

Averechtse selectie

• Goede vs slechte risico's
• Goede risico's: mensen die weinig schade claimen
• Slechte risico's: mensen die veel schade claimen
• 
  
• Slechte risico's verhogen de premie, goede risico's verlagen de premie. 

Averechste selectie

• De goede risico's vinden de premie te hoog worden en stoppen met de verzekering.
• Wat is het gevolg voor de premie?
• De premie gaat nog verder omhoog, want minder mensen die alleen premie betalen en geen schade claimen. 
• Wat is het gevolg?
• Steeds meer mensen vinden de premie niet meer opwegen te het risico en gaan ook weg. 

Averechtse selectie

Hoe zou je averechtse selectie tegen kunnen gaan?

Averechtse selectie bestrijden

Optie 1: 

• Premiedifferentiatie toepassen. 
• Verschillende groepen krijgen verschillende premies. 
• Bepalen door bijvoorbeeld: vragenlijsten, woonplaats, leeftijd, aantal schades in het verleden. 
• Doel: slechte risico's betalen een hogere premie en goede risico's betalen een lagere premie. 

Bonus malus regeling

Is een vorm van premiedifferentiatie. 

Voorkomt dus ook averechtse selectie

Averechtse selectie bestrijden

Optie 2: 

• Vrijwillig eigen risico toepassen
• Eigen risico: Dan moet je het eerste deel van een schade zelf betalen
• Goede risico's zullen een hoog eigen risico instellen in ruil voor lagere premie. 

Averechtse selectie bestrijden

Optie 3: 

• De overheid stelt de verzekering verplicht.
• Welke 2 particuliere verzekeringen zijn verplicht?

1. Zorgverzekering
2. WA verzekering motorvoertuigen

Moral hazard

In het Nederlands: moreel wangedrag

Wanneer mensen zich roekelozer gaan gedragen omdat ze toch wel verzekerd zijn en niet zelf hoeven op te draaien voor de schade. 

Moral hazard

Op welke manier zou je moreel wangedrag tegen kunnen gaan?

Moreel wangedrag bestrijden

• Een verplicht eigen risico instellen
• Bonus malus regeling
• Maximumvergoeding invoeren

Principaal-agent probleem

• Principaal: de persoon die de opdracht geeft
• Agent: de persoon die de opdracht uitvoert
• Bijvoorbeeld: werkgever en werknemer
• Probleem: verschillende belangen
• Oplossingen:

1. Beter controleren 
2. Of het belang van de agent het zelfde maken als die van de principaal

Collectieve verzekeringen

Maken

2.15 + 2.20 + 2.30

Welke bewering over transactiekosten is onjuist?

1. Een ruilmiddel verlaagt de transactiekosten
2. Transactiekosten kunnen uitgedrukt worden in geld, tijd en inspanning.
3. Transactiekosten zijn de kosten die betaald moeten worden als je iets koopt.
4. Transactiekosten zijn de kosten die gemaakt moeten worden om een ruil tot stand te brengen.

Wat betekent risicoaversie?

1. Angst voor risico's uit het verleden
2. Informatie zoeken over risico's
3. Roekeloos gedrag vertonen
4. De mate waarin mensen afkerig zijn van risico's

Bij asymmetrische informatie

1. ..kunnen mensen niet tegelijkertijd communiceren
2. ..gaat het om informatie die niet meetbaar is
3. ...heeft de ene partij meer informatie dan de andere partij
4. ...hebben kopers een hogere betalingsbereidheid

Wat betekent averechtse selectie?

1. Een verzekeraar selecteert de verzekerden niet eerlijk
2. Verzekerden hebben een kleine kans op schade
3. Een hogere premie voor risicozoekers
4. Goede risico's verzekeren zich niet, slechte risico's wel

Een verzekering voor de wettelijke aansprakelijkheid van automobilisten heeft te maken met een gemiddelde schade van € 3.000 per gebeurtenis. De verzekeringsmaatschappij heeft 40.000 verzekerden. Per jaar claimt slechts 1 op de 20 verzekerden een schade. Ga er bij de berekeningen van uit dat de maatschappij zelf niets verdient.
Hoe hoog moet de premie per jaar zijn om deze kosten te dekken?

1. € 3.000
2. € 150
3. € 300
4. € 1.500

Bestrijden van averechtse selectie is niet:

1. Collectieve dwang
2. Premiedifferentiatie
3. Bonus-malusregeling
4. Consumenten gedrag

Hoe probeert een verzekeringsmaatschappij het risico op moral hazard te beperken?

1. differentiatie van postcode
2. differentiatie van premie
3. instellen van een eigen risico