Samenstellingen ath

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Samenstellingen

Week 41

- Les 14: aaneenschrijven en tussenklanken

- Les 42: samenstellingen met koppelteken en getallen

Leerdoelen

- Ik kan zelf correcte samenstellingen maken en fouten verbeteren.

- Ik kan uitleggen hoe de betekenis van een tekst of woord kan veranderen door fouten met samenstellingen.

- Ik kan nieuwe voorbeelden van correcte of foutieve samenstellingen vinden en bedenken.

Aaneenschrijven

- hoofdregel =

           } één persoon / dier / ding = één woord

           feestbeest, feestwinkel

           } dit geldt ook voor andere woorden dan zelfstandig                           naamwoorden: daarnaast, eraf

- Engelse leenwoorden

            bodyguard airbag

Maak van de volgende woorden een samenstelling: eik boom

Maak van de volgende woorden een samenstelling: droom baan

Tussenklanken: -s

- als je een –s hoort:  lievelingskleur

- tweede deel begint met een s -> Vervang tweede deel ter controle:  kappersschaar – kappersopleiding

Tussenklank: -er & -en

Tussenklank -en

- eerste deel samenstelling heeft een meervoud op –en:

stoelendans

Tussenklank -er

- eerste deel samenstelling heeft een meervoud op –eren:

 kalverliefde

Tussenklank -e

- eerste deel samenstelling heeft een meervoud op

 –s (horloges) of - s & -n (groenten/groentes): 

 etalagepop,   secondewijzer

- eerste deel heeft geen meervoud / er bestaat er maar één van:

 aardewerk,   maneschijn

- versterkt een bijvoeglijk naamwoord:

 beresterk

Maak van de volgende woorden een samenstelling: kind arts

Maak van de volgende woorden een samenstelling: woord lijst

Maak van de volgende woorden een samenstelling: dorp straat

Samenstellingen met een koppelteken (-)

- klinkerbotsing: na-apen, zo-even

- combinatie titels en beroepen: singer-songwriter

- aardrijkskundige namen en samenstellingen: Zuid-Afrika

- afkortingen, letters, speciale tekens: x-as, 48+-kaas

- samenstellingen met hoofdletters: anti-Europees, on-Nederlands

Samenstellingen met een koppelteken (-)

- na de voorvoegsels:

 adjunct, aspirant, assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, oud, sint, substituut

 aspirant-lid, non-actief

- voor deze woorden:  -generaal, -president, -testamentair, -verbaal of -militair

minister-president, proces-verbaal

Maak van de volgende woorden een samenstelling: IQ test

Maak van de volgende woorden een samenstelling: lente ui

Samenstellingen: cijfers

-  Getallen in letters schrijf je aan elkaar: zeventig, achttien

- na een getal in cijfers schrijf je een koppelteken: 22-jarige, 40-urige werkweek 

Let op!

Na duizend, na en voor miljoen & miljard komt een spatie: zes miljoen driehonderdduizend tien (=6.300.010)

Maak van het volgende getal een samenstelling: 7.310.090

Zelf aan de slag

-  Maak les 14 en 42: kijk zelf welke opdrachten je nodig hebt.

- Maak je (her)schrijfopdracht af!