Hoofdstuk 20 - Burger en Recht

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Basisrecht???

Honderden Regels

DE hele dag heb je met honderden regels en wetten te maken.

Van de kwaliteit van jouw water, tot de shampoo niet getest op dieren en jouw telefoon met contract.

Waar staan al die wetten?

Blijft de wet altijd hetzelfde?

JA

NEE

Op 14 juni 1956 werd de 'Wet handelingsonbekwaamheid' afgeschaft.

Rechtsgebieden

Privaatrecht: bevat regels voor de rechtsrelaties tussen burgers onderling en tussen burgers en bedrijven.​

Publiekrecht: bevat regels voor de juridische relaties tussen de burgers en bedrijven enerzijds en de overheid anderzijds.​

Privaatrecht

Privaatrecht noem je ook wel ‘burgerlijk recht’ of ‘civiel recht’. Het draait hierbij om de relaties tussen natuurlijke personen, mensen van vlees en bloed, maar ook tussen rechtspersonen zoals verenigingen, stichtingen of bedrijven. Het gaat bij privaatrecht dus bijvoorbeeld over regels bij erfenissen en echtscheidingen, over arbeidsovereenkomsten of over huurcontracten,

In contracten of overeenkomsten gaat het vrijwel altijd over rechten en plichten. Zo hebben huurders de plicht om op tijd de huur te betalen en hebben ze er op hun beurt recht op dat de verhuurder ernstige gebreken zoals lekkage oplost. Doet hij dit niet, dan is hij verantwoordelijk voor de schade die door het gebrek optreedt. Je zegt ook wel dat hij aansprakelijk is.

Publiekrecht

Gaat over de verhoudingen tussen inwoners en de overheid. Denk aan:

• het strafrecht dat gaat over overtredingen en misdrijven
  
• organisatie van de overheid (bestuursrecht)
• rechtsverhoudingen tussen overheden onderling (staatsrecht)

Driekwart van alle rechtszaken gaat over privaatrecht. Toch hoor je in het nieuws of via sociale media veel vaker over strafzaken. Hoe komt dat, denk je?

Conflict over vakantie-uren

Ingenomen rijbewijs

Vergunning voor dakkapel

Uitschelden van politieagent

Je moet belasting betalen

Publiekrecht

Privaatrecht

Waar kan je je recht zoeken?

Recht zoeken

• Juridisc
• So
• h loketciale raadslieden
• ConsuWijzer
•  Rechtswinkel / Wetswinkel (voor jongeren onder de 21 altijd gratis)
• Rechtswijzer.nl

Mediation 

Een mediator is onpartijdig en bemiddelt tussen jou en degene met wie je een conflict hebt. Deze bemiddelaar laat jullie zelf met een oplossing komen. Dat is handig als je met elkaar te maken blijft houden, zoals buren die een meningsverschil hebben over waar de schutting precies mag staan of ex-partners die ruziën over de omgangsregeling met de kinderen. Voorwaarde is wel dat je allebei akkoord gaat met de uitkomst van de mediation. Een belangrijk voordeel is dat je niet meer naar de rechter hoeft te gaan.

Arbitrage

Bedrijven die conflicten hebben met andere bedrijven of met een klant, kiezen vaak voor arbitrage. Het verschil met mediation is dat een onafhankelijke derde dan een besluit neemt, namelijk een arbitragecommissie met deskundigen uit de eigen bedrijfstak. Deze manier van conflictoplossing zie je vaak in de bouw, waar diverse bedrijven samen aan een project werken en er verschil van mening kan ontstaan over wie waarvoor verantwoordelijk is. 

Wat is het voordeel van mediation en arbitrage?

3. kost minder tijd en geld
4. gratis

Wat is het voordeel van mediation en arbitrage?

Gratis

Kost minder tijd en geld

Naar de rechter

Soms kom je er bij een conflict echt niet uit. Lost bemiddeling ook niets op, dan kun je naar de rechter stappen. Ben je getrouwd en wil je scheiden, dan móét je zelfs naar de rechter omdat afspraken over bijvoorbeeld de verdeling van jullie woning en spullen pas rechtsgeldig zijn als de rechter ze goedkeurt. Bij een rechtszaak betaal je niet alleen een advocaat, maar zijn er ook kosten voor de rechtbank. Heb je weinig inkomen, dan vergoedt de overheid soms een deel van de kosten. Het gaat bij burgerlijke rechtszaken altijd om conflicten waarbij een eiser tegenover een gedaagde staat. De eiser legt de zaak aan de rechter voor, de gedaagde is de persoon van wie iets wordt geëist.

Kort geding

In sommige zaken is het belangrijk dat de rechter snel uitspraak doet. Bijvoorbeeld wanneer een werkgever een geplande staking wil voorkomen. Je kunt dan een kort geding aanspannen, waarbij de rechter een voorlopig oordeel geeft. De definitieve uitspraak volgt dan later.

materiële schade

schade die direct in geld is uit te drukken. Denk ook aan medische kosten en inkomensverlies na een bedrijfsongeval bijvoorbeeld.

immateriële schade

ofwel ‘smartengeld’. Deze schade is niet zo makkelijk in geld uit te drukken. Het gaat dan om geestelijk leed zoals de angsten van een overvalslachtoffer of van iemand na een aanrijding.

wat kan een rechter doen om te zorgen dat de partijen het vonnis naleven?