Les 6 Koning en edelen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Geschiedenis

Introductie

De Guldensportenslag en de 100-jarige oorlog

Geschiedenis

Leerdoel

• Je weet hoe de Guldensporenslag verliep en waarom dit belangrijk is.

• Je weet hoe de Honderdjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland verliep.

Guldensporenslag

De Honderdjarige oorlog (1)

• De koning van Engeland, Edward III, bezat een enorm gebied in Zuidwest-Frankrijk (Aquitanië).
• Officieel had hij dit gebied in leen van de Franse koning Filips VI: hij was dus leenman van de koning
• De Franse koning wilde het gebied terug hebben. 
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden) en stuurde in 1337 zijn leger naar Frankrijk: het begin van de Honderjarige Oorlog

Hoewel hij slechts een leenman was van de Franse koning, was Edward eigenlijk de baas in een stuk van Frankrijk: het rode stuk in het zuidwesten van het land.

Welke andere twee redenen had Edward om de oorlog tegen de Franse koning te beginnen?

1. Engeland was overbevolkt en hij wilde zijn onderdanen laten emigreren naar Frankrijk
2. Hij wilde een monopolie op de handel in Franse wijn
3. Hij baalde van de Franse steun aan de Schotten
4. Hij was bang dat de handel met het Europese vasteland zou verminderen

De Honderdjarige Oorlog heeft 100 jaar geduurd.

1. waar
2. niet waar

De Honderdjarige oorlog (2)

• Hoewel het Franse leger veel groter was, won het Engelse leger de eerste gevechten. 
• In 1356 werd de Franse koning Jan II zelfs gevangen genomen tijdens de Slag bij Poitiers.
• Edward veroverde al snel grote delen van Frankrijk, maar rond 1360 liep het Engelse leger vast en kwam er een wapenstilstand.

De Engelse longbows waren veel effectiever dan de Franse kruisbogen. Met hun grote handbogen konden die in hoog tempo pijlen op de Fransen afschieten, die zelfs een harnas konden doorboren. De Slag bij Crécy (1346) werd daarom door het Engelse leger gewonnen.

De slag bij Crécy was in 1346.
In welke eeuw was dat?

1. 12e eeuw
2. 13e eeuw
3. 14e eeuw
4. 15e eeuw

In 1423 sloot de Bourgondische hertog een verdrag met de Engelse koning tegen zijn eigen Franse koning en leenheer. Waarom?

1. De Engelse koningen waren eigenlijk Franse edelen
2. Hij wilde zo een vrede bereiken in Frankrijk
3. Hij wilde in vrede een Bourgondisch leven kunnen leiden
4. Hij wilde de macht van de Franse koning over Bourgondië verkleinen

De Honderdjarige oorlog (3)

• In de jaren die volgen, laait de strijd regelmatig weer op, waarbij zowel de Engelsen en Fransen veldslagen winnen.
• Rond 1420 ziet het er erg slecht uit voor de Fransen: grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd.
• Een jong Frans meisje, Jeanne d'Arc, weet de Engelsen echter te verslaan bij Orléans (1429): vanaf dat moment worden de Engelsen uit Frankrijk verdreven.
• In 1453 is de Honderdjarige oorlog voorbij.

Rond 1420 hadden de Engelsen grote delen van Frankrijk veroverd.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Toen ze 13 was, hoorde ze stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• Karel VII gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij een heks was en verbrandden haar op de brandstapel

Toen ze dertien jaar was, hoorde ze stemmen in haar hoofd die haar zeiden dat ze de stad Orléans van de Engelsen moest bevrijden. De stemmen kwamen van God, geloofde Jeanne. Zonder het aan haar ouders te vragen, ging ze naar een stad in de buurt. Daar verbleef een Franse generaal, wist ze. Hij stuurde Jeanne naar de Franse koning Karel VII. Deze geloofde haar, en liet Jeanne een grote groep soldaten leiden. Met dit leger had Jeanne, toen pas zeventien jaar, veel succes. Maar een jaar later werd ze gevangengenomen en aan de Engelsen verkocht. Die sloten haar op en begonnen een rechtszaak tegen haar. Volgens de rechter waren de stemmen die Jeanne hoorde van de duivel en was ze dus een heks. Daarom werd ze levend verbrand.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Dit Franse meisje hoorde stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• De Franse koning gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze echter gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij en heks was en verbrandde haar op de brandstapel

Jeanne krijgt een visioen

Jeanne wordt verhoord

Slag bij Orléans

Jeanne op de brandstapel

Na 1453: Engeland en Frankrijk gaan hun eigen weg

• Het begin van een nationale identiteit
• Engelse koning moet zijn macht delen met adel en parlement
• Franse koningen worden meer en meer alleenheersers: ze perken de macht van de adel in en roepen de Staten-Generaal bijna nooit meer bijeen
  

Gevolgen van de oorlog

• De Fransen hadden de Honderdjarige Oorlog gewonnen.
• Na de oorlog nam de macht van koning toe. Hij wilde niet meer afhankelijk zijn van onbetrouwbare leenmannen (edelen), bijvoorbeeld tijdens een oorlog of voor inkomsten.
• Hij kwam met nieuwe belastingen en wilde goede handel.
• Frankrijk werd hierdoor een land waarin de koning de machtigste man was. 
• Hij bepaalde vanuit zijn hoofdstad wat er gebeurde. Dit noem je centralisatie.

Lodewijk XI was een koning die zijn enorm veel macht en invloed kreeg. ZIjn tegenstanders noemden hem wel eens 'de spin'. Omdat hij vanuit zijn web loerde en op het goede moment zijn tegenstanders in zijn 'web van macht' ving. Zie paragraaf 5.5.

Waarom wilde de Franse koning de Staten-Generaal liever niet meer bijeen roepen?

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen.