B1: Je omgeving waarnemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling

B1: Je omgeving waarnemen

• Ik kan de werking van zintuigen beschrijven
• Ik kan de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel

B1: Je omgeving waarnemen

Waarnemen

Om waar te nemen gebruik je je zintuigen

Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels

Prikkels zijn invloeden vanuit de omgeving

Noem een zintuig en de prikkel die erbij hoort!

B1: Je omgeving waarnemen

Waarnemen

• In de zintuigorganen liggen zintuigcellen
• Zintuigcellen zijn aangesloten op zenuwen
• Als de zintuigcellen prikkels opvangen ontstaan er impulsen die doorgegeven worden aan de hersenen

Wat vangt prikkels op?

1. Zenuwen
2. Zintuigen
3. Ruggenmerg
4. Hersenen

Waar gaan impulsen/seintjes naar toe?

1. Naar de omgeving
2. Zintuigen
3. Hersenen

Bs1: Je omgeving waarnemen

Zintuigorganen

• Ogen, oren, neus, tong, huid
• Alle zintuigen samen: zintuigenstelsel

Bs1: Je omgeving waarnemen

Zintuigen

Oren: 

• Gehoorzintuig
• Evenwichtszintuig

Bs1: Je omgeving waarnemen

Zintuigen

Huid: 

• Warmte- en koudezintuigen
• Druk en tastzintuig

Wat zijn warmtezintuigen?

1. zintuigen die warm zijn
2. zintuigen die warm worden als je ze gebruikt
3. zintuigen die reageren op warmte
4. koud

Invloeden uit de omgeving noem je...

1. Seintjes
2. Prikkels
3. Impulsen
4. Zintuigen

In je huid liggen meerdere zintuigen

1. Waar
2. Niet waar

Zintuigen zetten prikkels om in berichten

Zenuwen --> berichten --> hersenen

Bewust van de prikkel, hersenen nemen beslissing

Hersenen --> berichten --> zenuwen

Lichaam reageert op prikkel

Wat maken zintuigcellen?

1. Zintuigen
2. Zenuwen
3. Impulsen
4. Spieren

Welke zintuigen liggen niet in de huid?

1. tastzintuigen
2. warmtezintuigen
3. evenwichtszintuigen
4. drukzintuigen

Licht en geluid zijn berichten van zintuigen

1. Waar
2. Niet waar

Geluid

Licht

Geurstoffen

Smaakstoffen

Pijn

Oor

huid

Tong

Neus

Oog

Sleep de zintuigen naar de juiste prikkel

BS1: Je omgeving waarnemen

• Ik kan de werking van zintuigen beschrijven
• Ik kan de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel

Thema 5 - Waarneming, gedrag en regeling

Doelen van paragraaf 5.2

Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven

Je kunt benoemen hoe je verschillende geuren ruikt

Je kunt benoemen hoe je verschillende smaken proeft

opperhuid

Zintuigen in je huid

• Warmtezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat warmer is dan je huid.
• Koudezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat kouder is dan je huid.
• Drukzintuigen reageren als er op je huid wordt gedrukt.
• Tastzintuigen reageren op een lichte aanraking van je huid.

Met je tastzintuigen kun je waarnemen hoe voorwerpen aanvoelen, bijvoorbeeld glad, ruw, hard of zacht. De tastzintuigen liggen in tastknopjes.

Je huid en bindweefsel

Brandwonden

Beschadiging van de huid door warmte, chemische stof of elektriciteit

- Kans op infecties

- Meer warmteverlies

- Meer vochtverlies

Alleen herstel bij opperhuid (niet lederhuid)

Ruiken

Ruiken met reukzintuig

Dit is deel van het neusslijmvlies

Geurstoffen worden daar herkend

Hierdoor gaat een signaal, impuls, naar je hersenen

Ruiken is belangrijk:

Je ruikt of eten goed of bedorven is

Je herkent gevaarlijke stoffen

Proeven

Met je smaakzintuig kan je proeven

Smaakstoffen komen uit eten, en prikkelen smaakknopjes (5 soorten)

Hierdoor gaat een signaal, impuls, naar je hersenen

Vijf soorten smaakknopjes:

Zoet, zout, zuur, bitter, umami

De rest proef je dankzij je reukzintuigen

De huid:

De huid bestaat uit verschillende onderdelen. In welk deel liggen je zintuigen in de huid?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid

De huid voorkomt uitdroging. De huid blijft soepel door _____

1. Zweet
2. Vocht
3. Talg
4. Slijm

Wat is geen risico bij een brandwond?

1. Infectie
2. bloedverlies
3. verlies van warmte
4. verlies van vocht

Noem 1 ding wat je geleerd hebt van basisstof 1.

Noem 1 ding wat je geleerd hebt van basisstof 2.

Aan de slag met thema 5

Basisstof 1: 1,2,3,5,7

Basisstof 2: 2,3,6,7 en 10