Les 4A - Opstand na 1580

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

De Nederlandse Opstand

Plan vandaag

• Huiswerk
• Quiz
• Opstand vanaf 1580 

Doel

Je kunt verklaren welke gebeurtenissen hebben bijgedragen aan het uitbreken van de Nederlandse Opstand en waarom

Wat is de naam van het tijdvak bij hoofdstuk 1?

welke jaartallen horen bij tijdvak 5?

welke periode hoort bij tijdvak 5?

Wie zou er waarschijnlijk eens zijn geweest met de Nederlandse opstand?

1. Luther
2. Calvijn

De leider van de Nederlandse Opstand was...

1. Hertog van Alva
2. Maurits van Oranje
3. Filips II
4. Willem van Oranje

Wat was een oorzaak van de Nederlandse opstand?

1. Filips II wilde niet in de Nederlanden wonen
2. Filips II wilde dat iedereen katholiek was
3. Alva vermoordde veel Nederlanders
4. Willem van Oranje had een hekel aan Filips II

De Nederlandse Opstand

1. 1566 - 1621
2. 1584 - 1648
3. 1598 - 1621
4. 1568 - 1648

Wat was de pacificatie van gent?

1. Alle gewesten werken samen tegen de Spanjaarden
2. Alle gewesten geven zich over
3. Protestantse gewesten worden katholiek
4. Zuidelijke gewesten sluiten vrede met spanje

Pacificatie van Gent werd getekend in

1. 1568
2. 1576
3. 1579
4. 1581

De Nederlandse Opstand

De Opstand begint

De ontevredenheid over het Spaanse bestuur groeide. Een aantal Nederlanders besloot zelfs in opstand te komen, onder leiding van Willem van Oranje. De Opstand begint wanneer Willem vanuit Duitsland de Nederlanden aanvalt. Willem kreeg hulp van watergeuzen: protestantse vluchtelingen, die als een soort piraten de wateren rond de Nederlanden onveilig maakten.

"Hoezeer ik aan het katholieke geloof gehecht ben, ik kan niet goedkeuren, dat vorsten over het geweten van hun onderdanen willen heersen en hun de vrijheid van geloof en godsdienst ontnemen."

1568

Het tij keert voor de Nederlanden

Ondanks dat de opstandelingen in het begin veel verliezen, nemen de watergeuzen op 1 April 1572 het stadje Den Briel in. Hierdoor sloten andere steden en gewesten buiten Holland en Zeeland zich bij de Opstand aan en kwamen  in opstand tegen Filips. 

1576

Pacificatie van Gent

Pacificatie van Gent was een overeenkomst tussen de gewesten van de Nederlanden om zich aaneen te sluiten.

Dit ontstond na de aanval van de Spaanse troepen op Antwerpen (Spaanse Furie).

1572

1579

Unie van Utrecht en Atrecht

In 1579 besloten de opstandige noordelijke gewesten en steden in de Nederlanden een verbond te sluiten: de Unie van Utrecht. Daarin besloten ze beter te gaan samenwerken in hun strijd tegen de Spaanse koning. In 1581 zweren zij zelfs de Spaanse koning af.

Als reactie hierop besloten de zuidelijke gewesten die wel trouw waren aan Spanje zich te verenigen in de Unie van Atrecht.

1580

1581

Willem van Oranje vogelvrij

In 1580 doet de Spaanse koning Filips II Willem van Oranje, de leider van de Opstand, in de ban, waardoor 

deze vogelvrij wordt. De 

koning zet zelfs een prijs

 op Willems hoofd.

Plakkaat van Verlatinghe (1581)

Weg met Filips II, weg met de tiran!

De zeventien gewesten zweren de Spaanse koning af. Volgens hen werden zij als slaven onderdrukt. Men vond dat hij dan geen vorst meer was,
 maar een tiran, wat onderdanen
 het recht gaf hem af te zweren!

Eerste 'onafhankelijkheidsver-
klaring', hiervoor in het Wilhelmus 

en in de Unie van Utrecht zworen

de gewesten trouw te blijven aan de

koning van Spanje

Is huyden resolutie genomen op de verlaetinge vande Conink van Spaengnien, cassatie van zijnen zegel ende cachet, het gebruyck vande zegel vande Generaliteyt, waervan den audiencier es belast een ordonnantie by vorme van placcate te maecken

1584

Wilhelmus

Willem van Oranje vermoord

Willem van Oranje wordt in Delft vermoord door Balthasar Gerards.

Willem van Oranje betaalt

hiermee de ultieme prijs:

hij heeft zichzelf op

geofferd voor de Neder-

landse Opstand. 

Van marslied naar volkslied

Het Wilhelmus bestaat uit 15 coupletten, maar het is onbekend wie de tekst heeft geschreven omdat op protestliederen de doodstraf stond. 

Het is sinds 1932 het volkslied van Nederland. Tegenwoordig wordt alleen nog het eerste couplet gezongen. 

In andere landen wordt

het volkslied iedere dag op

school gezongen of er

wordt trouw gezworen aan 

het land. Moet dat hier ook?

pledge of allegiance 

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

In 1588 roepen de opstandige gewesten zich uit tot de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Holland, Zeeland en Drenthe*. 

• Elk gewest behield eigen wetten en rechtspraak en werd bestuurd door
   de eigen Gewestelijke Staten. 
• Beslissingen over oorlog en vrede en over buitenlandse zaken namen
   de gewesten samen in de Staten-Generaal. 
• De gewesten wezen Maurits, een zoon van de vermoorde
  Willem van Oranje, aan als de nieuwe stadhouder.

• Ook is er geloofsvrijheid........ voor protestanten. Er was geen verplichte
   godsdienst, maar katholieke kerkorganisatie werd verboden.
• Als je een bestuursfunctie wilde moest je ook calvinistisch zijn.

Veertig jaar na het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog roepen de opstandige gewesten zich uit tot de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Holland, Zeeland en Drenthe. 

Elk gewest hield zijn eigen wetten en rechtspraak en werd bestuurd door de eigen Gewestelijke Staten. Beslissingen over oorlog en vrede en over buitenlandse zaken namen de gewesten samen in de Staten-Generaal. De gewesten wezen Maurits, een zoon van de vermoorde Willem van Oranje, aan als de nieuwe stadhouder.

Ook is er geloofsvrijheid........ voor protestanten.

Er was geen verplichte godsdienst, maar 

katholieke kerkorganisatie werd verboden.

Als je een bestuursfunctie wilde moest je

ook calvinistisch zijn.

Het achtste gewest, Drenthe, werd pas later, in 1594, formeel bij de Republiek gevoegd.

*

Opdrachten 1.4

• Maken §1.4: 1 t/m 7,
   9
• Schrijf de begrippen
   in schrift

Klaar? 

Maak een samenvatting