Evolutie, Nietzsche, Freud

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Verschilt de mens radicaal van het dier? 

Darwin, Nietzsche, Freud

Verschilt de mens volgens jou radicaal van het dier?

Ja

Nee

Beargumenteer of de mens volgens Aristoteles radicaal anders is dan het dier

Deze week

Perspectief op overeenkomst en verschil  tussen mens en dier volgens:

• Darwin
  
• Nietzsche
  
• Freud
  

Leerdoel

 Je kunt de kern van de mensvisie van Darwin, Nietzsche en Freud uitleggen, evalueren en vergelijken met andere posities (m.n Plato, Aristoteles, Descartes, Spinoza)

Darwin en de evolutieleer

Natuurlijke selectie betekent dat de beste dieren de grootste kans hebben om zich voort te planten en daarom overleven

1. Waar
2. Niet waar

Uitleg

• Evolutie gaat over soorten, niet over individuen 
  
• Er is niet zoiets als objectief ‘de beste’ diersoort. Een evolutionair succesvolle soort is een soort die het goed aangepast is aan de omgeving en vruchtbare nakomelingen produceert.
  

Volgens de evolutietheorie is de mens toevallig ontstaan en daardoor niet fundamenteel anders dan dieren

1. Waar
2. Niet waar

Uitleg

Fundamenteel verschil: twee zaken zijn in essentie verschillend, het zijn echt verschillende soorten dingen.

Bijv: Volgens Descartes verschillen mens en dier fundamenteel van elkaar, omdat …

Gradueel verschil: twee zaken verschillen trapsgewijs, of in termen van meer of minder van hetzelfde of iets vergelijkbaars.

Bijv. Volgens Plato verschillen mens en dier gradueel van elkaar, omdat …

Eigenschappen die ik tijdens mijn leven verwerf, bv dat ik bruiner word als ik de rest van mijn leven in Afrika woon, geef ik door aan mijn kinderen

1. Waar
2. Niet waar

Uitleg

• Evolutie gebeurt door genetische mutaties en de overerving daarvan.
  
• Wat je doorgeeft aan je kinderen is genetische informatie uit je zaad-/eicellen
  

Evolutie heeft de bedoeling soorten beter te maken

1. Waar
2. Niet waar

Uitleg

• ‘Evolutie’ is de naam van een proces of een ontwikkeling
  
• Het proces van evolutie verloopt toevallig, en heeft dus geen doel of bedoeling
  

De begrippen 'evolutie' en 'natuurlijke selectie' zijn op de moderne mens in Nederland niet van toepassing

Eens

Oneens

0

Schrijf de antwoorden op deze vragen in je schrift:

• Leg de betekenis uit van de begrippen evolutie en natuurlijke selectie.
  
• Wat betekent survival of the fittest?
  
• Geloof jij in evolutie? Beargumenteer en leg uit of je dit een zinnige vraag vindt.
  
• Beschrijf de mensvisie van een evolutionair denker.

Friedrich Nietzsche

• Sluit aan bij de evolutieleer van Darwin
  
• Goed is: de mens die de eigen waarden schept, de Übermensch
  
• De mens is een onbepaald (nicht festgesteltes) dier, een Mangelwesen, een kuddedier
  

Friedrich Nietzsche

"God is dood"

"Wat mij niet doodt, maakt mij sterker"

"Het denken van de mens is het zwakste en meest feilbare orgaan dat de natuur hem heeft meegegeven."

Volgens veel filosofen en wetenschappers maakt het denkvermogen ons superieur t.o.v. andere soorten. Maar het denkvermogen kan ook als een last worden ervaren. Leg dit uit aan de hand van een voorbeeld.

Nietzsche

• De mens is een onbepaald dier: i.t.t. andere soorten komen wij onaf ter wereld en gebruiken het denken, techniek en cultuur om dat te compenseren
  
• De mens is een Mangelwesen: we zijn een dier met een gebrek, een ziek dier, we lijden aan twijfel en onzekerheid
  
• De mens is een kuddedier: we zijn bang zelf keuzes te maken, we vluchten we in de groep (religie houdt ons klein)
  

Hoe zou Nietzsche reageren op Aristoteles' idee dat de mens een zoon logon echon (een dier met rede) is?

Aristoteles en Nietzsche: Schrijf de antwoorden op de volgende vragen in je schrift

• De mens is een zoon logon echo volgens Aristoteles. Leg dit uit aan de hand van de drie delen van de ziel die hij onderscheidt
  
• Hoe zou Nietzsche reageren op Aristoteles' idee dat de mens een dier met rede is?
  
•  Beargumenteer of jij onze rede/ons denkvermogen ons superieur maakt aan andere dieren. Verwijs in je antwoord naar Aristoteles en Nietzsche

Freud

• Borduurt voort op Nietzsche
  
• Freud wordt ook wel de 'derde copernicaanse wending' genoemd..
  

De aarde is het middelpunt van het heelal

Eens

Oneens

Copernicaanse wending

1. Egocentrisme -> heliocentrische: onze aarde is niet het middelpunt
   
2. Evolutieleer van Darwin: onze soort is niet het middelpunt
   
3. Psychoanalyse van Freud: in onszelf zijn wij niet het middelpunt; wij zijn niet rationeler dan dieren

Denk jij dat je jezelf volledig kent?

Ja

Nee

Denk je dat jouw kindertijd heeft beïnvloed wie je vandaag de dag bent?

Ja

Nee

Waarom denk je dat mensen soms irrationeel of anders reageren dan ze zelf zouden willen?

Mens volgens Freud

Veel van onze drijfveren kennen we niet. Deze zijn onbewuste.

De geest bestaat uit drie delen:

Ich/ego – (bewuste) persoonlijkheid

Es/id – onze dierlijke driften

Über-Ich/superego – geweten door opvoeding

De mens wordt grotendeels gedreven door het Es (het onbewuste). 

Freud

Stel je voor dat iemand als kind altijd werd bekritiseerd door zijn ouders, wat leidde tot een diep gevoel van onzekerheid. Later in zijn volwassen leven merkt deze persoon dat hij steeds extreem perfectionistisch is, en angstig wordt als hij niet alles perfect doet. Hoe zou Freud dit perfectionistische gedrag verklaren vanuit zijn theorie over het id, ego, superego en het onbewuste?

Discussie

Er zijn mensen die zeggen dat de bescherming van zwakkere mensen in onze samenleving, bijvoorbeeld door sociale voorzieningen zoals uitkeringen, tegennatuurlijk en daarom verkeerd is.

Hoe zou een evolutiebioloog dit uitleggen?

En Nietzsche?

Wat vind je hiervan? En waarom?