5.5 De wereld na 1993 (MEMO)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

5.5 - De wereld na 1993

Leervragen 5.5

1. Hoe veranderen de machtsverhoudingen door het einde van de Koude Oorlog?
2. Hoe is de EU georganiseerd en welke invloed heeft zij in lidstaten?
3. Welke gevolgen heeft de Europese samenwerking voor Nederlanders? 

5.1 Gewijzigde machtsverhoudingen na de Koude Oorlog

Amerika als enige supermacht overgebleven.
Vrijheid, democratie en kapitalisme leken gewonnen te hebben...

Duitse eenwording

Na de val van de Muur

-1990 Duitse eenwording​
-Frankrijk gaat uiteindelijk ook akkoord
-Voorwaarde: meer Europa en een Europese Munt: euro!

Europese Unie

1993 --> Europese Unie vervangt de EG

EU= Samenwerkingsverband van verschillende Europese landen met een gemeenschappelijke markt

Vrij verkeer van personen + goederen + diensten

• Er ontstond één interne, Europese markt (= vrij handelen)
• Open grenzen --> werknemers mogen in alle landen van de EU werken
• 2002 --> invoering EURO

Eisen toetreding EU

Na 1992 wilden veel Oost-Europese landen toetreden vanwege economische voordelen.
Eisen om toe te treden:

• vrijemarkteconomie hebben
• democratisch zijn
• minderheden mogen niet onderdrukt worden

2013 --> 28 lidstaten in de Europese Unie. 

2020 --> Brexit, weer terug naar 27 lidstaten

Euro

2002: De Euro wordt ingevoerd als Europese gezamenlijke munt in de meeste EU landen

https://www.toporopa.eu/nl/eurozone.html

Wereldhandel

1990-2005 --> sterke toename wereldhandel door:

• verbeterd (sneller en goedkoper)  transport van grondstoffen en producten
• ontstaan nieuwe media (= internet, e-mail, smartphones)
• Globalisering (= economieën van landen over de hele wereld raken steeds meer verbonden met elkaar)

Globalisering

Multinationals

Vrijemarkteconomie

Terrorisme

Vanaf jaren 80 --> moslimfundamentalisten in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Afghanistan krijgen steeds meer invloed.

• vinden dat iedereen moest leven volgens hun strenge ideeën islam.
• hebben kritiek op westerse manier van leven
• internationaal terrorisme (= terroristen plegen overal ter wereld aanslagen) 

Voorbeelden:

--> 11 september 2001 (9/11)

--> 2004 (Madrid) / 2005 (metro Londen)

--> 2015 / 2016 (Parijs + Brussel)

5.2

Organisatie en invloed van de EU

Het bestuur van Europa

De Raad van Ministers

• Heeft de meeste macht
• Bestaat uit ministers van verschillende EU landen (bijv. milieukwestie --> ministers van milieu)
• Nemen alle belangrijke beslissingen binnen de EU

De Europese Commissie

• Regering van EU
• Heeft toch niet zo veel macht
• Doet voorstellen + controleert of EU-leden zich aan afspraken houden

Het Europees Parlement

• Volksvertegenwoordiging van de EU --> wordt eens in de vijf jaar gekozen door EU burgers.
• Geeft advies, voorstellen mogen veranderen en beslist soms mee
• Kan besluiten van de Raad van Ministers niet tegenhouden

Deel 3

Gevolgen van de EU voor Nederlanders

Kritiek op EU

Begin 21e eeuw --> burgers krijgen steeds meer moeite met de invloed EU op hun leven

Grote kritiekmomenten

• 2005: Frankrijk en Nederland stemmen tegen een EU grondwet
• 2008: Financiële crisis: Euro zwak
• Vluchtelingencrisis

Populisme

= Politiek waarbij mensen vinden dat er eenvoudige oplossingen zijn voor grote maatschappelijke problemen die het volk bezighouden.

Aanhangers populisme

• Aanhangers zijn bang dat de eigen nationale cultuur verdwijnt. Geven de EU daar de schuld van.
• Voorstanders van referendum (= volksraadpleging over wetten/maatregelen)

Extra filmpjes bij 5.5