2.1: handel en nijverheid in de republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Gouden Eeuw

7 lessen tot aan de volgende toets

Toets hoofdstuk 2: 14 november

Wat gaan we vandaag doen?

• Korte terugblik hoofdstuk 1
• Leerdoelen 2.1
• Uitleg 2.1 en zelf lezen  - Handel en nijverheid in de Republiek
• Maken opgaven: 1,3,4,6,8,10,13,14,15 (inleveren)  

Terugblik hoofdstuk 1

• De Nederlandse Opstand (Tachtigjarige Oorlog) tegen Spanje

• verder zonder de koning Filips II

• Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de economie in Holland in de late middeleeuwen veranderde en waarom dat belangrijk was
  
  
• Je kunt een beschrijving geven van de economie van de Republiek.
  
  
• Je kunt uitleggen hoe de economie van de Republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC  en de WIC daarbij hadden
  
  
• Je kunt een verband leggen tussen de driehoekshandel, de slavenhandel en de plantageslavernij

De markt wordt belangrijker

• Oost- Nederland: steden lid van de Hanze - handel in graan en hout met gebied Oostzee
• Na 1450: Hollandse steden nemen Oostzeevaart over. Oorzaak? Ga naar P71
• 1540: Amsterdam uitgegroeid tot grote markt voor graan en hout
• Maar... Antwerpen nog de belangrijkste handelsstad 

De markt wordt belangrijker

• Steeds meer specialisatie Hollandse boeren in Kaas en boter.
  
  
• Boeren produceerden niet meer voor eigen levensonderhoud maar voor de markt: Commerciële landbouw 
• Handel op de Oostzee: moedernegotie. Leverde meer op dan andere gebieden; belangrijkste handel.

De economie van de Republiek

In Antwerpen kwamen veel verschillende handelsroutes bij elkaar en werden luxegoederen verhandeld. Maar Hollandse economie haalde Zuidelijke Nederlanden snel in:

• Belangrijke uitvindingen: Fluitschip en windmolens. Minder arbeidskrachten nodig en dus goedkopere productie
• 1585 val van Antwerpen: veel kennis, geld en arbeidskrachten naar het Noorden

De economie van de Republiek

• De economie groeide razendsnel in de Republiek. Het meeste werd verdiend in de handel. Inkopen, verkopen met winst en dat investeren. Winst door handel staat centraal: Handelskapitalisme
  
• Ingekochte goederen werden eerst opgeslagen en pas verkocht in tijden van schaarste. 
• Goederen  opgeslagen in pakhuis, worden eerst opgestapeld: stapelmarkt

VOC en WIC

• Naast de handel in Europa werden nieuwe handelsmogelijkheden ontdekt: Spanjaarden en Portugezen
• Amerika: Rietsuiker, cacao, koffie en tabak
• Azië: specerijen zoals peper, nootmuskaat, foelie en kruidnagel
• Ontstaan van de wereldeconomie

VOC en WIC

• Oprichting speciale handelsbedrijven (voorcompagnieën). Om concurrentie te voorkomen samen in 1 bedrijf in 1602: VOC
•  Azië en Afrika, bijzondere rechten: Handelsmonopolie en oorlog voeren
• 1621: WIC ==> monopolie op handel in West- Afrika en Amerika en 'Kaapvaart'

WIC: minder succesvol door concurrentie en hoge kosten verdediging handelsposten

Slavernij in de koloniën 

• Driekhoekshandel: 
  Plantages gesticht in Amerika.
  ==> Zware werk: Afrikanen (in West-Afrika gevangen genomen en tot slaaf gemaakt) en verkocht aan Europese ondernemingen (zoals WIC).
• ==> Slaven door WIC naar Amerika vervoerd om op de plantages te werken 
• ==>WIC beladen met rietsuiker, cacao en koffie terug naar de Republiek. Van de opbrengst werden wapens, buskruit en textiel gekocht.
  ==> Daarvan in Afrika weer nieuwe slaven van gekocht 

• Plantageslavernij: wreed en rechteloos
  

Transatlantische slavenhandel

De afbeelding laat zien op welke wijze slaven werden vervoerd op een slavenschip. Dergelijke tekeningen werden meestal gemaakt om aan te geven op welke vreselijke manier de slaven werden vervoerd. Deze tekening is gemaakt in opdracht van een commissie van de Engelse regering.

Aan boord van een slavenschip

• Vervoer en behandeling van de tot slaaf gemaakte mensen was vreselijk
• Slaven werden vaak naakt en geketend aan elkaar vervoerd
• Onhygiënische en ziekmakende omstandigheden leidden vaak tot de dood
• Dode slaven werden, zonder enige vorm van respect, overboord gegooid.
• Een slavenschip kon je soms op 5 zeemijlen (9 kilometer) afstand ruiken

De Gouden Eeuw

Aan de slag:

Maken opgaven: 1,3,4,6,8,10,13,14,15 (inleveren) 

Morgen: 2.2