Efelijkheid: Intermediair fenotype en stambomen 3H

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Intermediair fenotype en stambomen

Leerdoelen

- Je kunt in een kruising aangeven wat intermediaire overerving is. 

- Je spoort erfelijke eigenschappen en afwijkingen op aan de hand van een stamboom.

genotype

fenotype

Homozygoot/heterozygoot

hom

Genotypes

Homozygoot dominant (BB)

Heterozygoot (Bb)

Homozygoot recessief (bb)

Johan Mendel

Wetten van overerving van eigenschappen ontdekt en geformuleerd in 1866

Monohybride kruising

P = Ouders

F1 = kinderen 1e generatie

F2 = (klein)kinderen 2e generatie

Intermediair

F1 heeft een fenotype dat een combinatie is van de ouderlijke fenotypes

Paars + Wit = Roze

Onvolledig dominant: Beide fenotypen zijn even sterk

 

Intermediair: Beide fenotypen komen tot uiting 

Intermediair fenotype

Intermediair fenotype:

Wat zijn de genotypen van deze kippen?

Stamboom

Een stamboom

In een stamboom zijn fenotypen en het geslacht per individu aangegeven.

Genotypen zijn te vinden door goed te kijken

Voorbeeld stamboom

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

1. De ouders zijn heterozygoot (Aa) 
2. Individu 2 is homozygoot recessief (aa)
3. Grijs is dominant (A) en rood is recessief (a)
4. (individu 1 & 3 zijn Aa of AA)

Aa

Aa

aa

AA

Aa

AA

Aa

Hoe kan je alle genotypes invullen in een stamboom?

(probeer het in te vullen op een kladblaadje)

schrijf nu eerst op wat je weet

Donker haar is dominant

Rood  haar is recessief

AA  donker haar, homozygoot

Aa  donker haar, heterozygoot

aa  rood haar, homozygoot

Tip 1:  zoek twee ouders met hetzelfde fenotype en een kind met een ander fenotype

Tip 1:  zoek twee ouders met hetzelfde fenotype en een kind met een ander fenotype

aa rood haar

aa rood haar

aa rood haar

aa rood haar

aa rood haar

Donker haar

Heeft 1 ouder die rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 ouder die rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 kind dat rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 kind dat rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 kind dat rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Je hebt te weinig gegevens om te bepalen of het AA is of Aa

Donker haar

Je hebt te weinig gegevens om te bepalen of het AA is of Aa

Donker haar

Heeft 1 ouder die rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 ouder die rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 ouder die rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Donker haar

Heeft 1 ouder die rood haar heeft (aa)

Dus heeft deze persoon a

Maar donker haar dus Aa

Tip 3: Nu kan je stap voor stap de andere genotypes invullen. Soms weet je gewoon niet zeker welk genotype een persoon heeft! 

Tip 2:  Je kunt nu de recessieve eigenschap invullen 

Daar is het genotype aa van

Hans en Karin hebben allebei donker haar, maar hun zoon Stefan heeft rood haar. 

Dit betekent dat:

Hans en Karin heterozygoot zijn.

Donker haar dominant is

Rood haar recessief is

Doen

Opdrachten bij BS6 + 7

Oefentoets op biologiepagina.nl:

https://biologiepagina.nl/2en3/Erfelijkheidevolutie/Oefentoetskruisingen/erfelijkheid.htm

Leerdoelen

- Je kunt in een kruising aangeven wat intermediaire overerving is. 

- Je spoort erfelijke eigenschappen en afwijkingen op aan de hand van een stamboom.