Chinese landschappen

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 5-8

Chinese landschappen

Jullie hebben de afgelopen heel veel geleerd over China, met name over de cultuur en bijzondere plekken. Vandaag gaan we het hebben over de natuur van China. Ook deze is hee bijzonder. Hoe kan het ook anders in zo'n groot land!

(Noot: alle ingevoegde plaatjes kun je inzoomen, mocht je daar behoefte aan hebben)

Waar denk jij aan bij Chinese landschappen?

Het landschap van China bestaat voor meer dan de helft uit bergen en woestijnen. In het noorden en noordwesten ligt het plateau van Centraal-Azië met bergen, woestijnen en droge rivierbekkens. Het laaggelegen oosten wordt geïrrigeerd door de Gele Rivier, de Yangze en de Si Kiang. Dankzij het slib is deze delta het vruchtbaarste landbouwgebied van China. Hier zijn de belangrijkste steden en industrieën tot ontwikkeling gekomen. De tussenzone, met hoogtes van 500 tot 2000 meter loopt van Yunnan / Guizhou noordwaarts richting Binnen-Mongolië westwaarts tot in Xinjiang en naar het noordoosten in Heilongjiang. De Tibetaanse hoogvlakte heeft pieken van 7000 tot 8000 meter. Het landschap in het zuiden en zuidwesten van China heeft een weelderige plantengroei en beboste bergen die vaak in de nevel gehuld zijn. Het zuidwesten is de streek van de bamboebossen en de panda.

China

Gobi woestijn

Mongolië

Himalaya

Spreiding bevolking

Neerslag

De bevolkingsspreiding in China is erg ongelijk. De meeste mensen wonen in het oosten van het land, waar steden zoals Beijing en Shanghai liggen. Het westen is dunbevolkt vanwege bergen en woestijnen. Dat de berggebieden en de woestijnen in het westen dunbevolkt zijn, komt door 2 ongunstige natuurlijke factoren.

1ste natuurlijke factor: het is daar te hoog en te koud. Het reliëf in China lijkt op een trap met 3 treden. Boven aan de trap ligt het hoogland van Tibet op 4.500 meter hoogte. Het landschap bestaat er vooral uit een toendra met een altijd bevroren ondergrond, ook wel permafrost genoemd. 1 traptrede lager liggen de hoogvlakten van 1.000 tot 2.000 meter hoog. Onder aan de trap ligt een laagvlakte van 0 tot 200 meter hoog. Het is een dichtbevolkt, verstedelijkt gebied.

2e natuurlijke factor: het is te droog. In het zuidwesten valt de meeste regen van 1.000 tot 2.000 millimeter per jaar. In het noordwesten wordt het droger er valt op sommige plekken minder dan 50 millimeter neerslag per jaar.

Leg uit waarom de meeste mensen in China in het (zuid) oosten wonen

Bevolking in China 1953

Bevolking in China 2020

De Chinese regering neemt maatregelen om het aantal en de spreiding van de inwoners te beïnvloeden. Dat noem je bevolkingspolitiek. 

In 1970 werd in China een eenkindspolitiek ingevoerd, dit hield in dat elk gezin maar 1 kind mocht krijgen, anders kregen ze een boete.

Grote nadelen eenkindspolitiek: 

* de vergrijzing van de bevolking in China. Die is ontstaan door de daling van het aantal kinderen. 

* de levensverwachting erg gestegen. 

Bij bevolkingspolitiek gaat het niet alleen om het aantal inwoners, de regering wil de bevolking ook beter verdelen over het land. Ze maakten het aantrekkelijk om naar het westen te verhuizen, bijvoorbeeld door een gratis baan of huis aan te bieden.3 ‘autonome’ provincies: Xizang (Tibet), Xinjiang en Nei Mongcol (Binnen-Mongolië).

25 - 35 % bestaat uit bergen/heuvels

Hoeveel procent van het landschap in China bestaat uit bergen/heuvels?

1. minder dan 10%
2. Tussen de 10 en 20%
3. Tussen de 25 en 35%
4. Meer dan 40%

Tibet beslaat een gebied dat tweemaal zo groot is als Frankrijk en wordt voor een groot deel omsloten door China. In het zuiden grenst Tibet aan India, Nepal, Sikkim, Bhutan en Birma. Tibet wordt ook wel 'het Dak van de Wereld' genoemd omdat het overgrote deel van het land is gelegen tussen de 4000 en 5000 meter hoogte. Aan de zuidzijde ligt het Himalayagebergte met de hoogste toppen ter wereld. Noordelijk daarvan liggen onder meer uitgestrekte graslanden en hoogvlaktes tot 5000 meter. De hoogte heeft een ingrijpende invloed op de overlevingsmogelijkheden voor flora, fauna en de mens. Zowel planten als dieren hebben zich moeten aanpassen om hier te overleven. Helaas staat ook in Tibet de natuur steeds zwaarder onder druk, vooral als gevolg van kaalslag. In Tibet ontspringen enkele belangrijke rivieren van Azië zoals de Yangtzi en de Mekong. Een typisch Tibetaans dier dat we zeker zullen zien, is de yak. Dit langharige rund kan extreem lage temperaturen weerstaan en levert de bevolking melk, boter, kaas, vlees, leer en wol. Meest bijzondere 'diersoort' is natuurlijk de yeti, oftewel de 'Verschrikkelijke Sneeuwman', maar dat we deze legendarische bewoner van het hooggebergte zullen treffen, is zeer onwaarschijnlijk.

Op de foto zien we het Potala Paleis. Dit ligt op de Marpori berg nabij 'de heilige stad' Lhasa.  Dit imposante paleis stamt uit het jaar 637 na Christus en is al eeuwenlang de residentie van de Dalai Lama en zijn gevolg. Door de ligging, honderddertig meter boven de stad, torent het paleis overal bovenuit en biedt het een prachtig aanzicht. De koperen daken zien er erg mooi uit als het zonlicht er op valt. 

Extra informatie voor de bb:

Tibet, bestaat dat eigenlijk nog? Volgens China niet. De naam Tibet wordt in de officiële Chinese berichtgeving niet meer gebruikt. De overheid heeft een jaar terug besloten om het voortaan alleen nog maar over Xizang te hebben, de Chinese naam voor wat in feite maar een klein deel van het oude Tibet is.

Het viel toen nauwelijks iemand op. Dat is tekenend voor hoe Tibet de laatste jaren zo goed als volledig uit de internationale aandacht is verdwenen. Wat gebeurt daar op het moment? We weten het nauwelijks meer. Het gebied is al jaren vrijwel niet meer te bezoeken voor buitenlandse journalisten: die zijn alleen nog een doodenkele keer welkom voor een groepsreis georganiseerd en streng geregisseerd door Chinese overheidsorganisaties.

Wat we wel horen, stemt niet vrolijk. Zo komen er berichten over een omstreden beleid van kostscholen, waar Tibetaanse kinderen verplicht ver van huis goeddeels van hun eigen taal en cultuur vervreemd raken. Ze worden er meer Chinees dan Tibetaans opgevoed, en kunnen dan nauwelijks meer met hun ouders en grootouders praten. Binnen één generatie dreigt hun binding met de Tibetaanse cultuur vrijwel volledig te verdwijnen.

Dat is in lijn met het moderne Chinese minderhedenbeleid, waarbij iedereen binnen de Chinese landsgrenzen eerst en vooral een Chinees staatsburger is. Iemand die trouw is aan de Chinese vlag en aan de Communistische Partij van China (CPC), met Chinees als eerste taal en de Chinese cultuur als de norm.

De naamsverandering van Tibet, op het oog futiel, heeft in de praktijk veel gevolgen. Xizang is de aanduiding van een zogeheten ‘speciale autonome regio’, de status die China geeft aan delen van het land waar veel etnische minderheden wonen. Xizang is een soort provincie, maar die beslaat slechts een derde van het traditionele Tibet. Dat strekte zich in China ook uit over delen van wat nu de provincies Sichuan, Yunnan en Qinghai zijn. In 1951 kwam dat gebied onder gezag van de CPC, en in 1959 vluchtte de hoogste Tibetaanse leider, de dalai lama, naar India.

De hoogste berg van de wereld bevindt zich in Tibet. Hoe noem je deze berg?

1. Rocky Mountains
2. Mount Everest
3. K2
4. Nanga Parbat

Hoeveel rivieren heeft China?

0-1000

1000-5.000

5.000-10.000

10.000-50.000

>50.000

China heeft meer dan 50.000 rivieren!

De lengte van het totale rivierstelsel bedraagt

ongeveer 227.000 km. Ze zorgen voor vruchtbare

grond waardoor het mogelijk is om rijst en tarwe te verbouwen. 

De Jangtsekiang, Blauwe Rivier of Chang Jiang, tegenwoordig meestal de Yangtze genoemd, is de langste rivier in Azië en de derde rivier in lengte op de wereld, na de Amazone in Zuid-Amerika en de Nijl in Afrika. De rivier wordt ook de Yangzi genoemd. Lengte 6300 km. Dat is ongeveer net zo ver als van Nederland naar Amerika.

De Gele Rivier of Huanghe is na de Jangtsekiang de langste rivier in China en op de wereldranglijst de op vijf na langste met een geschatte lengte van 5464 kilometer. Zijn kleur "geel" beschrijft de eeuwigdurende kleur van het modderige water in de benedenloop van de rivier, die ontstaat doordat grond ( löss ) stroomafwaarts wordt meegevoerd. De bron ligt in het Bayan Har-gebergte in de provincie Qinghai in het westen van China. Waar nog veel meer rivieren ontspringen.

Gobi is Mongools voor 'heel groot en droog'. De Gobi woestijn is een bekende woestijn die voor een deel in Noord-China ligt. De rest van de woestijn ligt in Mongolië. Het is de grootste woestijn van Azië. 

Het klimaat in de Gobi is een van de meeste extremen op aarde, gecombineerd met enorm snelle

veranderingen in temperatuur. De temperatuur kan soms wel 35 graden verschillen in 24 uur! In de lente

zijn er zware zandstormen en in de herfst is er regen (Dekker, Gobi-woestijn Mongolië , sd).

De Gobi is een koude woestijn waar het vriest en waar soms sneeuw op de duinen ligt. Die lage

temperatuur kan verklaard worden door het feit dat de Gobi in het noorden van China ligt. Ook ligt

het op een plateau van 910-1520 meter boven zeeniveau. Gemiddeld valt er 195 mm regen in een

jaar. Door de wind die vanuit de Siberische steppes waait, komt er in de winter sneeuw in de

woestijn en in de zomer zware zandstormen. Deze winden zorgen ervoor dat de temperatuur kan

verschillen van -40C in de winter tot +50C in de zomer

Wat betekent Gobi?

De Gobi-woestijn is een rotsachtige, droge plek in het noorden van China en in het zuiden van

Mongolië. Anders dan de naam doet vermoeden, bestaat slechts 5% van de woestijn uit zand. De andere 95% is voornamelijk rotsachtig gebergte.

 

Aan de randen van de woestijn, waar de grond iets vruchtbaarder is, wonen een aantal boeren. Dit

aantal groeit door de verwoestijning van China. De woestijn breidt zich

namelijk in een enorm tempo uit. Per jaar komt er een gedeelte bij wat vergeleken kan worden met

de oppervlakte van Zuid-Holland. De boeren die dichtbij de woestijn wonen,

worden overvallen door woestijnstormen die veel vruchtbare grond wegblazen. Dit noem je ook wel

winderosie.

De woestijn rukt steeds meer op richting Beijing. Complete steden en dorpen worden verlaten door

mensen die vluchten voor de woestijn. Hier en daar blijven wat boeren achter die hun vee blijven

houden. Momenteel is een derde van China woestijn, maar als de overheid hier niet snel wat aan gaat

doen, kan het percentage woestijn veel groter worden. De verwoestijning heeft met veel zaken te maken. Zo is er winderosie, watererosie, overbegrazing

en verzilting van de grond. Daarbij heb je ook nog te maken met droogte,

klimaatveranderingen en de milieuvervuiling. De Chinese regering is bezig met het maken van een zogenaamde ‘Green Wall’. Een gebied met beplanting die de woestijn moet tegen houden. Dit vertraagt

het proces wel wat, maar stopt het niet.

Uit hoeveel procent zand bestaat de
Gobi woestijn

5%

15%

25%

50%

95%

Leven in de Gobi woestijn:

- nomaden

- dieren

- planten

Door de extreme weersomstandigheden, is het land dunbevolkt. In het gebied zijn geen grote nederzettingen. De meeste mensen die

in de woestijn wonen, leven als nomaden. Enerzijds zijn dat de

Han-Chinezen en anderzijds Mongolen. Doordat de Gobi-woestijn in twee landen ligt, verplaatsen de

nomaden zich in beide gebieden. De nomaden zien er niet opvallend uit. Ze dragen namelijk vaak westerse kleding. Verder wonen ze in hoge, witte

tenten die gemaakt zijn van doek: yurts

Er leven verschillende dieren in de Gobi woestijn. Naast kamelen is de Gobi ook het thuis van

gazelles en antilopen, wilde Mongoolse paardjes ofwel takhis, yakken en de enige woestijnbeer ter

wereld. Van deze Gobi beer zouden er slechts vijftig in leven zijn.

Verder grazen er paarden, schapen, geiten en kamelen, veelal in kuddes die bij mensen horen, maar

soms ook wel in het wild. Zelfs kamelen leven hier nog in het wild, als ze geen doek of band om hun

hals hebben horen ze niet bij mensen.

Het belangrijkste dier om in leven te blijven is de kameel. Hij wordt gebruikt voor meerdere

doeleinden: als transportmiddel op zoek naar nieuw water; de vacht van om hen warm te houden ‘s

nachts; en de melk van de vrouwtjeskameel drinken ze.

Door de Saxaul bomen (op de achtergrond te zien - wijs aan) is het voor mensen en dieren mogelijk om te leven in de Gobi-woestijn. De

boom slaat namelijk water op achter de bast. Dit water wordt geoogst door de nomaden. Ook de wortels van de Saxaulboom worden gebruikt door de nomaden. Ze bevatten namelijk stoffen

die gebruikt worden om zieken te genezen. 

Vlakbij de grens van Mongolië, groeien wilde uien. Ze zijn ook een voedingsbron voor mens en dier. Men zegt dat ze naar hazelnoot smaken. 

Naast de planten die water bevatten, zijn er ook struiken die in de woestijn kunnen overleven. Een voorbeeld hiervan is de Tamarix (de grote struik helemaal rechts - wijs aan). Dat is een familie van struiken. Ze worden gemiddeld 8-16 meter hoog. Ze zijn fleurig en geven kleur aan de woestijn. 

Eén plant is echt uniek in de Gobi woestijn. Het is de Saltwort (ingevoegde afbeelding rechtsonder - wijs aan). De plant lijkt op het eerste gezicht op

onkruid en kan goed om gaan met hoge concentraties zout. De plant komt dan ook voor in de Zout

Woestijn. Waar andere planten dood gaan door al het zout, overleeft de Saltwort.

In de Gobi woestijn bevinden zich verschillende oases. Door verwoestijning

lopen deze oases gevaar en heeft de regering besloten om ze te vullen. De

oases zijn belangrijke bronnen voor vers drinkwater in de woestijn. Een

oase is omgeven door hoge duinen en doordat het er vochtig is zie je ook

grassen en bomen (plaatje links)

Wie en wat leven er allemaal in de Gobi woestijn?

Wat je nog weten moet over de Gobi woestijn:

Perfect bewaard dinosaurusei

Nieuwste vondst: 25-3-2025 

Tot op heden (10 december 2024) zijn er  343 soorten dinosauriërs en geïdentificeerd in China, het grootste aantal van alle landen ter wereld. 

China is een van de belangrijkste landen ter wereld als het gaat om de vondst van dinosauriërs. Er zijn veel fossielen gevonden, waaronder nieuwe soorten, uitstekend bewaard gebleven skeletten en zelfs fossielen met veren. Hier zijn een paar hoogtepunten:

1. Gevederde Dinosauriërs 

( Zoals de Sinosauropteryx – De eerste niet-vogelachtige dinosaurus met veren die werd ontdekt (1996). De 

Microraptor – Een kleine, viervleugelige dinosaurus die waarschijnlijk kon glijden.

En de Yutyrannus – Een grote, gevederde tyrannosauride (9 meter lang), wat suggereert dat sommige reusachtige theropoden veren hadden.)

2. Nieuwe Soorten, waaronder: de  Zhongjianosaurus – Een van de kleinste theropoden, zo groot als een kraai. De Beipiaosaurus – Een vreemde, langharige therizinosauriër. De Gigantoraptor – De grootste bekende oviraptorosauriër, 8 meter lang.

3. Dinosauruseieren en Embryo’s. In Ganzhou (2021) werd een perfect bewaard gebleven dinosaurusembryo in een ei gevonden, bijna klaar om uit te komen, vergelijkbaar met moderne vogels. Veel nestvondsten suggereren dat sommige dinosauriërs net als vogels voor hun eieren zorgden.

4. Liaoning is een van de rijkste fossielenregio’s ter wereld. Hier zijn duizenden fossielen ontdekt, vaak met zachte weefsels en huidafdrukken. Sommige fossielen tonen details zoals veren, huidpatronen en zelfs maaginhoud, wat helpt bij het begrijpen van het gedrag en dieet van dino’s.

Waarom is China zo’n hotspot? 

De regio’s waar veel fossielen worden gevonden (zoals Liaoning, Xinjiang en Sichuan) waren in de prehistorie natte, vulkanische gebieden. As en modderstromen hebben veel dieren snel begraven, wat hun fossielen uitzonderlijk goed heeft behouden.

De Chinese overheid ondersteunt paleontologisch onderzoek en moedigt opgravingen aan.

Link in 'nieuwste vondst'

Huangshan

Huangshan (gele berg) is een gebergte in het zuiden van de Chinese provincie Anhui (wijs aan op de kaart: donker blauwe ster) Het landschap staat bekend om de vele granieten rotsen die uit een zee van wolken oprijzen, de Pinus hwangshanensis-dennen, warmwaterbronnen en zonsondergangen. Vaak hangt er een mystieke mist wat het aanzicht van de bergen erg bijzonder maakt. Het gebergte was een grote inspiratie voor een flink aantal werken in de Chinese schilderkunst en literatuur. 

De vorming van het gebergte gaat zo'n 100 miljoen jaar terug tot het Mesozoïcum, toen de zee tussen Noord- en Zuid-China verdween als gevolg van de beweging van de aardplaten. De gehele aardkorst bewoog omhoog, maar door erosie verdwenen de bovenste lagen en kwam het graniet aan het oppervlak te liggen. Omdat graniet minder snel erodeert dan de omringende gesteentes ging het granietlichaam een bergmassief vormen, een hoger deel van het landschap.

De Huangshan kent een grote biodiversiteit. In 1990 waren ongeveer 1650 plantensoorten geregistreerd, waarvan een groot aantal endemische en bedreigde soorten.

 De Pinus hwangshanensis-dennen zijn naar het gebergte vernoemd en groeien tot boven de boomgrens op de rotsen! Met hun grillig uiterlijk vormen ze een markant element in het landschap. Veel van de dennen zijn honderden jaren oud en dragen hun eigen naam. Een bekend voorbeeld is de 'Welkomstden' (迎客松; pinyin: Yíng kè sōng – wijs aan op de foto rechtsboven), die naar verluidt meer dan 1500 jaar oud is.

De Huangshan is met zijn vochtig klimaat een van China's belangrijkste gebieden voor de theeproductie.

In 1990 telde men 48 soorten zoogdieren, 170 vogels, 38 reptielen, 20 amfibieën en 24 vissen in Huangshan. Hiervan zijn dertien soorten in China beschermd

Op 17 juni 747 kreeg het gebergte zijn huidige naam op decreet van keizer Tang Xuanzong. Naar verluidt is het een eerbetoon aan Huangdi, de legendarische Gele Keizer die de voorvader zou zijn van de Han-Chinezen. Over de precieze reden van dit eerbetoon bestaan meerdere legendes. Zo zou Huangshan de plaats zijn waar Huangdi naar de hemel oprees, of waar hij het levenselixer ontdekte.

In 1990 werd Huangshan door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst, zowel om het landschap als om zijn rol als habitat voor bedreigde diersoorten.

(foto linksomder: De Negen Draken-waterval aan de voet van het gebergte)

Dit zijn de terrasvormige Drakensrug rijstvelden die zich uitstrekken zover het oog kan zien. Deze rijstvelden staan lokaal bekend onder de naam Longji. Een sprookjesachtig decor. Te midden van eeuwenoude rijstterrassen leven de kleurrijke Yao en Miao volkeren. De prachtig geklede Yao-vrouwen zijn beroemd om hun ontzettend lange haren van soms wel 2 meter lang. De Miao zijn echte kunstenaars en beroemd om hun sierlijke zilver- en borduurwerk.

Linksboven een filmpje over de productie van rijst op grote schaal (maar niet in China). Linksonder de traditionele manier van oogsten met mooie vergezichten van het landschap.

Je kunt de filmpjes ook bewaren voor tijdens de pauze.

Een van de meest indrukwekkende natuurlijke landschappen in China is het Stenen Woud (Shilin, 石林), gelegen in de provincie Yunnan (donker blauwe ster). Dit gebied staat bekend om zijn bijzondere kalkstenen rotsformaties die als versteende bomen uit de grond lijken te rijzen. Het landschap is zo uniek dat het in 2007 werd toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst als onderdeel van het Zuid-Chinese Karstlandschap.

Het Stenen Woud is ongeveer 270 miljoen jaar oud en is gevormd door natuurlijke geologische processen. Oorspronkelijk was het gebied bedekt door een ondiepe zee. Door bewegingen in de aardkorst kwam het gesteente omhoog, waarna regen en wind langzaam de kalksteen uitholden en de spectaculaire torens en kloven vormden die we vandaag zien.

Het Stenen Woud beslaat een gebied van ongeveer 500 km² (meer dan 2x zo groot als heel Amsterdam) en bestaat uit meerdere zones, zoals het Grote Stenen Woud, het Kleine Stenen Woud en de Zhiyun-grot.

Sommige rotsen lijken op dieren, mensen of objecten. Een bekende rotsformatie is de "Ashima-rots", die volgens een lokale legende een versteende vrouw voorstelt.

Het gebied is de thuisbasis van de Sani-minderheid, een subgroep van de Yi-bevolking. Zij hebben vele legendes en verhalen over het Stenen Woud en organiseren traditionele dansen en festivals, zoals het Toortsenfestival.

Het Stenen Woud is niet alleen een indrukwekkend natuurwonder, maar ook een belangrijk gebied voor wetenschappers die de geologische geschiedenis van China bestuderen. 

Je gaat voor je lapbook een schilderij maken (niet groter dan A5) van een Chinees landschap. Je kunt (water)verf gebruiken of pastelkrijt. Daar ga je vervolgens een onderdeel mee maken voor je lapbook waarin je iets vertelt over het gemaakte landschap en andere soorten landschappen.

Je kunt met pastelkrijt steeds dikker/duidelijker bergen tekenen

of een prachtige gekleurde lucht maken. 

Of mist maken