Bouwstenen in de muziek: VORM

• Muzieklab
• Deeltijds kunstonderwijs

Bouwstenen in de muziek: VORM, DYNAMIEK & AKOESTIEK

Een muziekstuk kan vaak onderverdeeld worden in kleinere stukjes. Vaak komen er ook stukken terug wat het geheel herkenbaar maakt. Bv: Refrein

Een stuk is vaak opgebouwd uit zinnen, verschillende thema’s en/of motieven. Een muzikale volzin is een deel van een muziekstuk dat je ook op zichzelf kan uitvoeren. Meestal bestaat de zin uit een vraag (voorzin) en antwoord (nazin). Vaak is een zin 8 maten en zijn vraag en antwoord telkens 4 maten.

Een muzikale volzin wordt afgesloten door een cadens, dat is een soort rustpunt in de muziek.

Duid in de cursus op de partituur de volzin, vraag en antwoord aan.

Natuurlijk kan de vorm nog veel complexer zijn. Je kan als het ware steeds een trapje hoger gaan kijken hoe het stuk opgebouwd is. Als we het bovenstaande zinnetje aanvullen met de rest van het thema zie je dat dat thema uit drie zinnen bestaat. 

We duiden bij dit thema de structuur aan. De eerste volzin benoemen we met letter A. Een zin die noot voor noot herhaald wordt is terug A. Wordt zin A herhaald maar licht gevarieerd heb je A’. Volledig nieuwe zinnen krijgen letter B,C…

Als je nu weet dat dit voorbeeld het thema is uit twaalf variaties op ‘Ah ! vous dirai-je, maman’ van W. A. Mozart begrijp je dat de vorm nog veel ingewikkelder wordt. Zo kan je een muziekstuk op verschillende niveau’s analyseren en begrijpen.
Noteer enkele voorbeelden van bekende vormen in de klassieke muziek:

Opdracht: Noteer in de cursus de toonaard en de structuur.
1. Sjalom Chaverim

Opdracht: Noteer in de cursus de toonaard en de structuur.
2. My Bonnie

Opdracht: Noteer in de cursus de toonaard en de structuur.
3. Menuet

I. Dynamiek

Wat is dynamiek of toonsterkte?

Het verloop van de klanksterkte binnen een muziekstuk

Bv: forte, crescendo,piano,...

I. Dynamiek

Wat is dynamiek of toonsterkte?

Het verloop van de klanksterkte binnen een muziekstuk

Bv: forte, crescendo,piano,...

Kleur in de partituur in de cursus alle tekens die iets vertellen over de dynamiek

Er zijn verschillende soorten dynamiek;

-Stabiele/vlakke dynamiek: steeds dezelfde klanksterkte gedurende het hele muziekstuk

-Overgangsdynamiek: geleidelijke overgangen met crescendo en diminuendo

-Terassendynamiek: afwisseling van luid en stil zonder geleidelijke overgang.

-Contrastdynamiek: Plots en onverwacht contrast.

Opdracht: Noteer in welke volgorde je de verschillende soorten dynamiek hoort en maak zelf een visuele voorstelling van de dynamiek

Fragment 1:

Fragment 2:

Fragment 3:

Fragment 4:

Akoestiek

Wat is akoestiek?

Akoestiek: De wetenschap die zich bezig houdt met geluid.

Maar soms bedoelt men met akoestiek ook de eigenschappen van een ruimte die invloed hebben op een klank.

Geluid ontstaat door trillingen. Door de rtrillingen te meten kan je ze zichtbaar maken zoals op de afbeelding in je cursus. Hoe meertrillingen per seconde, hoe hoger een noot zal klinken. Hoe groter de golf, hoe luider de klank is.

De klankkleur wordt bepaald door de vorm van de golf. De bovenstaande afbeeldingen zijn vereenvoudigd, als je kijkt op pagina 11 zie je op de afbeelding dat verschillende instrumenten een andere vorm van golf hebben. Daardoor is de klank anders. 

OPDRACHT voor halfjaarlijkse evaluatie:

Zoek een partituur van een stuk dat je zelf speelt. Kopieer de partituur, met eventuele begeleiding. Vraag even aan je leerkracht Muzieklab of je gekozen werk goed is voor deze opdracht. Voor je aan de opdracht begint nummer je het aantal maten op de partituur. Vul de onderstaande gegevens en vragen in, en duid aan in je partituur. Je mag je cursus gebruiken om je hierbij te helpen. Wil je extra dingen noteren die je opvallen aan het stuk, dingen aanduiden in de partituur, verwijzen naar maatcijfers,…. Het mag allemaal!