Slaap & kalmeringsmiddelen

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Slaap & kalmeringsmiddelen

Lesinhoud

• Slaapmiddelen
• Angst
• Verschillende soorten
• Benzodiazepinen
• Vragen?

Wat weet jij van slapeloosheid?

Een mens slaapt ongeveer 1/3 van zijn leven

Waar

Niet waar

Heb jij wel eens moeite met slapen?

Ja

Nee

Feiten

• 1/3 van de volwassenen problemen met de slaap ​
  
• Vaker bij ouderen​
  
• Vrouwen tweemaal zo veel​
  
• Zwangere vrouwen slapen in het algemeen slecht​
  
• Vergoeding - B2
• Daling van gebruik
• 1 op de 10 recepten is een slaap- of kalmeringsmiddel

REM-slaap

• Rapid Eye Movement
• Droomslaap
• 1 tot 5 keer per nacht
• Snelle oogbewegingen
• Verwerken
• Lichte slaap tegen wakker worden aan 

Voorlichting 

• Een normale slaapduur verschilt van 5-10 uur​
  
• Een normale slaapduur is persoons- en leeftijdsgebonden​
  
• Ouderen hebben minder slaap nodig​
  
• Een uur na inslapen is de slaap het diepst
• Ouderen slapen moeilijker in, minder diepe slaap en meer onderbrekingen​
  
• Een dutje overdag is beter van niet, gaat ten koste van de nacht
• Slaapstoornis wordt pas behandeld als er ook klachten overdag zijn​

Adviezen

• Zoveel mogelijk op dezelfde tijd naar bed en opstaan​
  
• Niet lang wakker blijven liggen op bed, ga er dan even uit ​
  
• Naar bed gaan als men slaap heeft​
  
• Geen dutjes overdag (ouderen)​
  
• Geen zware lichamelijke en/of geestelijke inspanning voor het slapen gaan (enge film, te spannend boek, sporten)​
  
• Geen (grote hoeveelheid) alcohol (of cafeïne) voor het slapen (inslapen gaat, maar slaap is onrustiger)​
  
• Wandeling, warme douche, glas melk etc.​
  
• Koele slaapkamer (18 graden is ideaal) zonder lawaai en licht, geen tv of mobiel op slaapkamer

​

Welke slaapmiddelen
ken je al?

Slaapmiddelen 

• Benzodiazepines
• Werking als slaapmiddel:​
  
• Demping van het centrale zenuwstelsel
• Toename slaapduur (half uur - 1 uur)​
  
• Slaap wordt anders (minder diep)​
  
• Bij gebruik & na stoppen -> nachtmerries​
• Werking neemt af bij overschrijding van 14 dagen regel
• Alleen ZO NODIG!​

Werking benzodiazepines ​

• Anxiolytisch = angst verminderend​
• Hypnotisch = slaapmiddelen​
  
• Sedativa = kalmerend​
  
• Spierverslappende werking​
  
• Epileptische aanvallen ​
  
• Demping van het centrale zenuwstelsel ​
  
• Stofnaam: eindigend op –am, -pam ​

Benzodiazepinen

Als hypnoticum

Slaap opwekken of bevorderen

• Zolpidem
• Midazolam
• Temazepam
• Lormetazepam
• Nitrazepam
• Zopiclon

Benzodiazepinen

Als anxiolyticum

Angst onderdrukken

• Diazepam
• Lorazepam
• Oxazepam    

Wat doe jij met het te vroeg ophalen of bestellen van benzodiazepines?

Bijwerking benzodiazepines ​

• Lange ½ T ​
  
• Sufheid/ slaperigheid overdag​
  
• Concentratieproblemen​
  
• Emotionele afvlakking​
  
• Vergeetachtig ​
  
• Spierzwakte​
  
• Risico op vallen​ - ziekenhuisopnames
• Gewenning & verslaving

​

Adviezen benzodiazepines ​

• Niet langer dan 2 weken gebruiken (gewenning)​
  
• Niet dagelijks gebruiken (aantal keer per week) -> zo nodig op recept​
  
• Niet in combinatie met alcohol​
  
• Niet zelfstandig dosis verhogen​
  
• Bij langdurig gebruik… niet in één keer stoppen, maar afbouwen in overleg arts

Schengenverklaring

Opdracht!

Zoek uit:

• Wat is een schengenverklaring?
• Voor welke middelen is dit nodig?
• Waarom is dit nodig?
• Vallen Benzodiazepinen onder de OpiumWet?

Vragen?

Angst

Wat weet jij
over angst?

Angst komt vaker voor bij mannen

Waar

Niet waar

Feiten over angst

• 19% van NL heeft ooit in zijn leven last van een angststoornis 
• Vaker bij vrouwen dan bij mannen​
  
• Sociale fobie: 7,8%​
  
• Specifieke fobie: 10,1%​
  
• Paniekstoornis: 3,8%​
  
• Dwangstoornis (OCS): 0,9%​
  
• Gegeneraliseerde angststoornis: 2,3%​

Wie mag medicatie voorschrijven?

1. Psycholoog
2. Psychiater
3. Beide

Gegeneraliseerde angststoornis ​

• Angst & bezorgdheid​
  
• Lichte klachten (piekeren, prikkelbaar)​
  
• Overspannen ​

Paniekstoornis​

• Aanvallen ​
  
• Angst om gek te worden ​
  
• Hyperventilatie (hartkloppingen, ademnood, duizelig)​

Soorten

Obsessieve compulsieve stoornis​

• Dwanghandeling / gedachten​
  
• Smetvrees ​

Posttraumatisch​

• Opnieuw beleven van traumatische gebeurtenis​
  

 

Fobie​

• Examenvrees​ (propranolol) 
• Podiumangst​ / pleinvrees
• Claustrofobie​ / sociale fobie

Soorten benzo's 

Anxiolytica	Alprazolam, Bromazepam, Clobazam, Clorazepinezuur
Inslaapmiddelen	Midazolam, Zolpidem
Doorslaapmiddelen	Temazepam, Nitrazepam, Lormetazepam
Kalmerend	Oxazepam, Diazepam
Epileptische aanval / koortsconvulsie	Diazepam

Aandachtspunten

• Slaapmedicatie kortdurend voorschrijven (max 4 weken, liefst korter)
•  IA's met centraal werkende geneesmiddelen ; Opioïden, antipsychotica, alcohol -> versterkt elkaar
• Let op dubbel medicatie ; soms bewust
• De hond heeft het opgegeten ;)
• Rijvaardigheid / gele sticker 

Rijvaardigheid

• https://www.rijveiligmetmedicijnen.nl/
• Categorie 1, 2 en 3
• Sufheid -> minder alert
• Kan het reactievermogen verminderen
• Eventueel iemand mee laten rijden

Gevaarlijk!

Volgens Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik vallen er jaarlijks 70 verkeersdoden én 1600 gewonden door rijden onder invloed van geneesmiddelen!

Categorie 1

• Weinig negatieve invloed op de rijvaardigheid. Dit is vergelijkbaar met een bloedalcoholconcentratie van <0,5 g/l (<0,5‰). (1-2 glazen bier)​

• Tot en met 8 uur na inname niet auto rijden

Categorie 2

• Licht tot matig negatieve invloed op de rijvaardigheid. Dit is vergelijkbaar met een bloedalcoholconcentratie van 0,5 tot 0,8 g/l (0,5–0,8‰) (4 glazen bier)​.

• Ontraad de patiënt de eerste paar dagen​ van de behandeling te gaan autorijden
• Adviezen geven

Categorie 3

• Ernstige of potentieel gevaarlijke invloed op de rijvaardigheid. Dit is vergelijkbaar met een bloedalcoholconcentratie van >0,8 g/l (>0,8‰). (5-6 glazen bier)​

• Ontraad de patiënt nadrukkelijk om auto te​ rijden

Wat is anxiolytisch?

Wat zijn sedativa?

Wat zijn hypnotica?

Noem tenminste 2 risico's bij het gebruik van Benzodiazepinen