Zelfstandige les Japan H4.2 en H4.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hallo allemaal!

Deze les doorloop je zelf. Je kijkt de filmpjes en maakt de vragen. Ik kan zien wie wat gedaan heeft en wie nog hulp nodig heeft. Je mag je boek erbij gebruiken! We zijn met H4 bezig

We starten met H4, paragraaf 2

Tsunami's 

Wat is ook alweer een tsunami?

Hierna volgt een video van de tsunami bij Sumatra in 2004.

Let goed op de tijd! Die staat links in het geel 

Hierbij nog een overzicht van de getroffen landen van de tsunami 2004

Hoe kan het dat zelfs landen in Afrika getroffen zijn door de tsunami die ontstond voor de kust van Indonesië?

Je ziet twee kolommen. Sleep de woorden naar de juiste kolom. Wat gebeurt er...

op open zee?

aan de kust?

De golf vertraagd 

Gevaar voor boten

Ongevaarlijk voor boten

Hoge snelheid golven

Hoge golven

Lage golven

Achterse golf haalt voorste golf in 

Tsunami

Samenvatting tsunami:

- Een tsunami is een hele grote vloedgolf

- Een tsunami ontstaat door een aardbeving op de zeebodem

- Een tsunami kan tegelijk in heel veel landen voorkomen

- Een tsunami wordt pas bij de kust gevaarlijk. Daar vertraagd de golf en vallen de achterse golven over de voorste golven heen

Welke vraag heb jij nog over tsunami's? Dan behandel ik dat volgende les!

Nu gaan we verder met H4.3

En weer even oefenen met die plaatbewegingen! 

Lesdoelen

Aan het eind van deze les weet je: 

- Wat mid-oceanische ruggen zijn en hoe ze ontstaan

- Wat troggen zijn en hoe ze ontstaan 

- Wat plooiingsgebergten zijn en hoe ze ontstaan 

Divergente beweging:

Platen bewegen uit elkaar

2 manieren:

1. oceanische platen bewegen uit elkaar: Mid-Oceanische-Rug (MOR)
2. continentale platen bewegen uit elkaar:

MOR

Bij een Mid-Oceanische-Rug bewegen 2 oceanische platen uit elkaar. Tussen die platen onstaat een ruimte (een spleet) Door die spleet komt magma uit de aarde. Dit is dus een soort vulkaan. (spleetvulkaan)

Wanneer de magma uit de aarde is stolt het snel omdat het onder water is en het daar koud is. 

Hier zie je een divergente breuklijn. Er komt steeds nieuwe plaat bij. Dit geeft een rimpelig effect (mid-oceanische rug) 

Convergente beweging: 

Platen bewegen naar elkaar toe

3 manieren:

1. 2 continentale platen botsen: Plooiingsgebergte
2. Een oceanische en continentale plaat botsen: Subductie
3. 2 oceanische platen botsen: Subductie

Plooiing

Als 2 continentale platen botsen, gaan ze plooiien (oftewel kreukelen) Er onstaat een gebergte.

Gebergten zoals de Alpen ontstaan op deze manier. Er kunnen zware aardbevingen onstaan bij deze beweging.

Subductie

Bij subductie verdwijnt de zware oceanische plaat onder de lichtere continentale plaat. De oceanische plaat smelt wanneer deze weer in de mantel komt.

Bij deze beweging onstaan gebergten zoals de Andes. Deze beweging kan zware aardbevingen veroorzaken. Een ander kenmerk is dat er vulkanen ontstaan bij deze beweging.

Diepzeetrog

Een diepzeetrog is de plek waar de oceanische korst onder de continentale korst verdwijnt. 

Dit is een hele diepe plek in de oceaan. De diepste diepzeetrog is de Marianentrog, vlakbij Japan. Die trog is ongeveer 11 kilometer diep.

Transforme Beweging:

Platen bewegen langs elkaar.

2 platen schuiven langs elkaar, in horizontale richting.

Dit kunnen continentale of oceanische platen zijn.

Er kunnen aardbevingen ontstaan

Transform

Bij de transforme beweging schuiven 2 platen langs elkaar, in tegengestelde richting. Ze zakken niet onder elkaar. Bij deze beweging kunnen hele zware aardbevingen ontstaan. Een bekende breuklijn is de San Andreasbreuk in Californië. Ook onder Turkije ligt zo'n breuklijn, de Anatolische breuklijn

Convergente breuk

Divergente breuk

Transforme breuk

Nieuwe aardkorst

Aardbevingen

Korst verdwijnt

Mid-oceanische rug

Gebergtevorming / plooiing

1. Convergentie
2. Divergentie
3. Transform

Continentale plaat

Trog

Oceanische plaat

Vulkaan

Subductie

Plooiingsgebergten komen voor bij een botsing van

1. Twee continentale platen
2. Een oceanische en continentale plaat
3. Twee oceanische platen
4. Een vulkaanuitbarsting

Bij welke beweging ontstaan de aardbevingen bij Japan?

1. Langs elkaar
2. Van elkaar af
3. Tegen elkaar aan

Zware aardbevingen

mid-oceanische rug

Geen aardbevingen

Divergent

Convergent

Transform

Subductie

Vulkaan

Samengevat

• De Ring van Vuur is het gebied rond de Grote Oceaan waar veel aardbevingen en vulkanen voorkomen
• Oorzaak: de aardkorst is voordurend in beweging onder invloed van convectiestromen.  De pacifische plaat verdwijnt langzaam onder de platen die daar omheen liggen.
• Gevolg: hierdoor ontstaan aardbevingen en kunnen op zwakke plekken aardkorst vulkanen ontstaan.

Samengevat

• Ontstaan vulkanen rondom Japan:
• De Pacifische plaat beweegt naar de Euraziatische en Filipijnse plaat toe en duikt daaronder (subductie). Dit komt omdat de oceanische  plaat zwaarder is dan de continentale plaat. Diep in de aarde smelt de plaat en verandert in magma. De gesmolten gesteente stijg naar het aardoppervlak en vormt daar vulkanen.

Samengevat

• Ontstaan troggen en aardbevingen rondom Japan:
• Bij Japan schuiven twee oceanische platen (Filipijnse en Pacifische plaat) onder een continentale plaat. Dit heet subductie en er ontstaan daarbij diepe troggen in de oceaan. 
• Deze bewegingen gaan schokgewijs en noemen we aardbevingen. 

Samengevat

- Als 2 platen uit elkaar bewegen (divergentie) komt magma omhoog en ontstaat er nieuwe plaat: dit is een mid-oceanische rug. Meestal gebeurt dit diep in de zee waar 2 oceanische platen uit elkaar schuiven

- Als 2 platen naar elkaar toe bewegen (convergentie) en 2 continentale platen botsen, dan drukken ze zich in elkaar en ontstaat er een plooiingsgebergte

Leg uit hoe een vulkaan ontstaat

Lees nu H4.3 

En let op de volgende dingen: 

- Wat is een caldeira vulkaan?

- Wat zijn voordelen van vulkanen? 

- Wat hebben warmwaterbronnen met vulkanisme te maken?